Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Εποπτεία χρησιμοποιεί τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων προκειμένου να αξιολογήσει πόσο καλά προετοιμασμένες είναι οι τράπεζες για να αντιμετωπίσουν χρηματοπιστωτικές και οικονομικές διαταραχές. Τα αποτελέσματα των ασκήσεων αυτών βοηθούν τους επόπτες να εντοπίζουν τις ευπάθειες των τραπεζών και να τις αντιμετωπίζουν αρκετά νωρίς στο πλαίσιο του εποπτικού διαλόγου με τις τράπεζες.
Είδη ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
Η ΕΚΤ διενεργεί διάφορα είδη ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων:
- Ετήσιες ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
- Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συντονιζόμενες από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ), οι οποίες συμπληρώνονται με την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων της ΕΚΤ στο πλαίσιο της διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process - SREP)
- Θεματικές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
- Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στο πλαίσιο συνολικών αξιολογήσεων (μεγάλης κλίμακας έλεγχοι της οικονομικής ευρωστίας των τραπεζών, που αποτελούνται από άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων και έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού και βοηθούν να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες διαθέτουν επαρκές κεφάλαιο για να απορροφήσουν τυχόν ζημίες)
- Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για μακροπροληπτικούς σκοπούς (με επίκεντρο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τις επιδράσεις σε επίπεδο συστήματος και όχι μεμονωμένων τραπεζών)
Πέραν αυτών, μπορούν επίσης να διενεργηθούν ειδικές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε μεμονωμένες τράπεζες ή ομίλους τραπεζών, εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Ετήσιες ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
Η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί από την ΕΚΤ να διενεργεί ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στις εποπτευόμενες τράπεζες τουλάχιστον μία φορά ετησίως. Τα αποτελέσματα των ετήσιων αυτών ασκήσεων συνεισφέρουν σημαντικά στη διαδικασία SREP για το αντίστοιχο έτος.
Οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (άρθρο 100)Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων της ΕΑΤ σε επίπεδο ΕΕ και ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στο πλαίσιο της SREP
Κάθε δύο έτη η ΕΑΤ διενεργεί ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο ΕΕ σε συνεργασία με την ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και τις εθνικές εποπτικές αρχές. Το δείγμα που περιλαμβάνεται στην άσκηση καλύπτει τις μεγαλύτερες σημαντικές τράπεζες που εποπτεύονται άμεσα από την ΕΚΤ. Στην άσκηση χρησιμοποιείται η μεθοδολογία και τα υποδείγματα της ΕΑΤ, ενώ τα σενάρια και τις βασικές υποθέσεις εκπονούν από κοινού η ΕΑΤ, το ΕΣΣΚ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τόσο τα συγκεντρωτικά όσο και τα επιμέρους αποτελέσματα δημοσιεύονται από την ΕΑΤ.
Τα έτη κατά τα οποία η ΕΑΤ διενεργεί την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο ΕΕ, η ΕΚΤ διενεργεί δική της άσκηση προσομοίωσης για τις τράπεζες υπό την άμεση εποπτεία της οι οποίες δεν συμμετέχουν στην αντίστοιχη άσκηση της ΕΑΤ. Αυτή η άσκηση είναι μέρος της ετήσιας διαδικασίας SREP. Στην άσκηση χρησιμοποιείται η μεθοδολογία της ΕΑΤ, με τις απαραίτητες προσαρμογές για τις μικρότερες τράπεζες ώστε να εξασφαλίζεται ανάλογη μεταχείριση. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται από την ΕΚΤ.
Στο πλαίσιο της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο ΕΕ για το 2021 υπό τον συντονισμό της ΕΑΤ, η οποία αντικατέστησε την αντίστοιχη άσκηση για το 2020 που είχε μετατεθεί στο επόμενο έτος λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, η ΕΚΤ εξέτασε 38 σημαντικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ. Αυτές οι τράπεζες αντιπροσώπευαν περίπου 70% των συνολικών στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τομέα της ζώνης του ευρώ. Η ΕΑΤ δημοσίευσε τα αποτελέσματα των τραπεζών στο τέλος Ιουλίου 2021. Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ διενέργησε δική της άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για 51 τράπεζες οι οποίες βρίσκονται υπό την άμεση εποπτεία της αλλά δεν περιλαμβάνονταν στο δείγμα της άσκησης της ΕΑΤ. Επιπλέον, για πρώτη φορά η ΕΚΤ δημοσίευσε περισσότερα επιμέρους στοιχεία για τις τράπεζες υπό την εποπτεία της που δεν περιλαμβάνονταν στο δείγμα της ΕΑΤ.
Θεματικές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
Τα έτη που δεν πραγματοποιείται άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων της ΕΑΤ σε επίπεδο ΕΕ, η ΕΚΤ υποβάλλει τα σημαντικά ιδρύματα υπό την άμεση εποπτεία της σε άσκηση προσομοίωσης συγκεκριμένου είδους διαταραχής. Αυτές οι ασκήσεις διενεργούνται σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές και η ΕΚΤ δημοσιεύει τα αποτελέσματα σε συγκεντρωτική βάση.
Το 2022 διενεργήσαμε για πρώτη φορά άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε σχέση με τους κλιματικούς κινδύνους από την οποία αποκομίσαμε χρήσιμα διδάγματα. Σκοπός της ήταν να εκτιμηθεί ο βαθμός ετοιμότητας των τραπεζών για την αντιμετώπιση κλιματικών κινδύνων με βάση διαφορετικά σενάρια τα οποία αξιολόγησαν φυσικούς κινδύνους, όπως κύματα καύσωνα, ξηρασίες και πλημμύρες, καθώς και βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους που απορρέουν από τη μετάβαση προς μια πιο πράσινη οικονομία.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, παρόλο που έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος, οι τράπεζες εξακολουθούν να μην ενσωματώνουν επαρκώς τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, ιδίως στα πλαίσια που εφαρμόζουν για τη διενέργεια ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων και στα υποδείγματά τους για τον πιστωτικό κίνδυνο. Συνολικά, για να είναι προετοιμασμένες για τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, οι τράπεζες πρέπει να ενισχύσουν τη δέσμευση των πελατών τους ούτως ώστε να λαμβάνουν καλύτερα στοιχεία και να στηρίζονται λιγότερο σε προσεγγιστικά δεδομένα.
Τα αποτελέσματα θα ενσωματωθούν στη διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process) από ποιοτική άποψη. Όλες οι συμμετέχουσες τράπεζες έλαβαν τα αποτελέσματα που τις αφορούν ειδικά και καλούνται να αναλάβουν δράση αναλόγως. Η παρούσα άσκηση προσομοίωσης εμπεριέχεται στον ευρύτερο οδικό χάρτη μας για το κλίμα και στη δέσμευσή μας να προετοιμάσουμε τις ευρωπαϊκές τράπεζες για τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία.
Το 2019 η Τραπεζική Εποπτεία της ΕΚΤ δοκίμασε την ανθεκτικότητα των τραπεζών σε ιδιοσυγκρασιακές διαταραχές της ρευστότητας, οι οποίες βαθμονομήθηκαν με βάση πρόσφατα επεισόδια κρίσεων.
Τα αποτελέσματα της άσκησης ήταν σε γενικές γραμμές θετικά: οι τράπεζες ανέφεραν μάλλον μακρές περιόδους επιβίωσης με τα διαθέσιμα μετρητά και εξασφαλίσεις, που θα τους έδιναν πολύ χρόνο για να αναπτύξουν τα σχέδιά τους όσον αφορά την άντληση χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης.
Ωστόσο, ορισμένα ζητήματα απαιτούν περαιτέρω προσοχή: βραχείες περίοδοι επιβίωσης σε ξένα νομίσματα, πιθανοί κίνδυνοι περιορισμών στην ελεύθερη κίνηση μετρητών ή εξασφαλίσεων για ορισμένες τράπεζες, στρατηγικές για τη βελτιστοποίηση των δεικτών κάλυψης ρευστότητας (liquidity coverage ratios - LCR), περιθώρια βελτίωσης των πρακτικών διαχείρισης εξασφαλίσεων και γενική υποεκτίμηση του δυσμενούς αντικτύπου μιας υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας. Στο πλαίσιο της άσκησης διαπιστώθηκαν επίσης ορισμένα ζητήματα ποιότητας των δεδομένων σε σχέση με την κανονιστική υποχρέωση υποβολής στοιχείων. Αυτά τα ευρήματα θα συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας των υποβαλλόμενων εποπτικών αναφορών για τη ρευστότητα στο μέλλον.
Τα αποτελέσματα ελήφθησαν υπόψη στην αξιολόγηση της επάρκειας ρευστότητας και της διαχείρισης κινδύνων των τραπεζών, αλλά δεν επηρέασαν άμεσα τις εποπτικές κεφαλαιακές απαιτήσεις.
Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων ως μέρος συνολικών αξιολογήσεων
Οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων είναι μία από τις δύο συνιστώσες της συνολικής αξιολόγησης, η οποία είναι ένας έλεγχος της οικονομικής ευρωστίας που βοηθά να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες διαθέτουν επαρκές κεφάλαιο για να αντιμετωπίσουν πιθανές χρηματοπιστωτικές διαταραχές. Οι συνολικές αξιολογήσεις διενεργούνται είτε
- όταν μια τράπεζα χαρακτηρίζεται σημαντική και τίθεται υπό την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ
- όταν καθιερώνεται στενή συνεργασία μεταξύ κράτους μέλους της ΕΕ που δεν συμμετέχει στη ζώνη του ευρώ και της ΕΚΤ, ή
- κατά περίπτωση, όταν αυτή η αξιολόγηση καθίσταται απαραίτητη λόγω έκτακτων περιστάσεων.
Αυτές οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων βασίζονται στη σχετική μεθοδολογία της ΕΑΤ, αλλά μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες περιστάσεις των επιμέρους ιδρυμάτων.
Μεθοδολογία της ΕΑΤ για τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεωνΑσκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για μακροπροληπτικούς σκοπούς
Η ΕΚΤ διενεργεί επίσης ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για σκοπούς μακροπροληπτικής εποπτείας και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτές οι ασκήσεις συνήθως επικεντρώνονται σε επιδράσεις που αφορούν ολόκληρο το σύστημα και όχι μεμονωμένες τράπεζες και πραγματοποιούνται από πάνω προς τα κάτω (χωρίς συμμετοχή των τραπεζών). Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται τακτικά στην Επισκόπηση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και στο Μακροπροληπτικό Δελτίο.
- Οκτώβριος 2021
- Μακροπροληπτική άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19)
- Σεπτέμβριος 2021
- Άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε σχέση με το κλίμα για το σύνολο της οικονομίας που διενεργεί η ΕΚΤ
- Νοέμβριος 2019
- Επισκόπηση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ενότητα 3.2) - 3.2 Αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα της ζώνης του ευρώ
- 29 Οκτωβρίου 2019
- Μακροπροληπτικό Δελτίο - Ο εποπτικός έλεγχος όσον αφορά την ανάληψη κινδύνων από τις τράπεζες ως παράγοντας πειθαρχίας: στοιχεία από την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο ΕΕ
- 27 Μαρτίου 2019
- Μακροπροληπτικό Δελτίο - Πανοραμική άποψη της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος: αποτελέσματα από το νέο πλαίσιο μακροπροληπτικών ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων
Η σελίδα αυτή θα επικαιροποιείται σε συνεχή βάση ούτως ώστε να αντανακλά τις πιο πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διενεργεί η ΕΚΤ.