Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις

Ενότητα 1 – Ποιοι είμαστε

Τι είναι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός;

Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) είναι το σύστημα τραπεζικής εποπτείας στην Ευρώπη. Είναι ένας από τους πυλώνες της τραπεζικής ένωσης που αποτελείται από εμάς – την ΕΚΤ – και τις εθνικές εποπτικές αρχές όλων των χωρών της ζώνης του ευρώ. Στον ΕΕΜ εντάσσονται και άλλες χώρες της ΕΕ που αποφάσισαν να συμμετάσχουν στην εποπτεία.

Οι βασικοί σκοποί του είναι:

• να εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος,
• να ενισχύει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση και σταθερότητα στην Ευρώπη.

Γιατί χρειαζόμαστε την ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία;

Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις έδειξαν πόσο γρήγορα και με πόση ένταση μπορούν να μεταδοθούν προβλήματα στον χρηματοπιστωτικό τομέα από τη μια χώρα στην άλλη, ιδίως σε μια νομισματική ένωση όπως η ζώνη του ευρώ. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τους πολίτες και τα χρήματά τους.

Εργαζόμαστε για την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τη διατήρηση της εμπιστοσύνης στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Ο κοινός μας ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός σημαίνει ότι εποπτεύουμε τις τράπεζες σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες με συνεπή τρόπο.

Ποιες χώρες συμμετέχουν στην τραπεζική εποπτεία;

Στην τραπεζική εποπτεία συμμετέχουν 21 χώρες. 20 από αυτές χρησιμοποιούν το ευρώ και συμμετέχουν αυτομάτως στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία. Οι χώρες της ΕΕ που δεν έχουν ως νόμισμά τους το ευρώ μπορούν επίσης να αποφασίσουν να συμμετάσχουν στο πλαίσιο «στενής συνεργασίας» με την ΕΚΤ. Μια από τις χώρες αυτές είναι η Βουλγαρία.

Η ΕΚΤ μπορεί να συνάπτει μνημόνια συνεννόησης με τις εθνικές εποπτικές αρχές των χωρών της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στην εποπτεία και των αντίστοιχων αρχών χωρών εκτός της ΕΕ με σκοπό τον συντονισμό της εποπτείας των σχετικών τραπεζών και των διασυνοριακών θυγατρικών και υποκαταστημάτων τους.

Ενότητα 2 – Πώς λειτουργεί η εποπτεία μας

Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της ΕΚΤ;

Εποπτεύουμε τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης από τον Νοέμβριο του 2014. Το κάνουμε με τους εξής τρόπους:

• Χορηγούμε και ανακαλούμε τις άδειες λειτουργίας όλων των τραπεζών στις συμμετέχουσες χώρες.
• Αξιολογούμε την απόκτηση και τη διάθεση συμμετοχών σε τράπεζες.
• Διασφαλίζουμε ότι οι τράπεζες συμμορφώνονται με όλες τις απαιτήσεις που προβλέπονται στους τραπεζικούς κανόνες της ΕΕ και ορίζουμε, όπου κρίνεται αναγκαίο, αυστηρότερες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για τις τράπεζες έτσι ώστε να διαφυλάξουμε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
• Παρακολουθούμε τακτικά τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται οι τράπεζες προκειμένου να αξιολογήσουμε τη χρηματοπιστωτική ευρωστία και σταθερότητά τους.
• Διασφαλίζουμε ότι οι τράπεζες διαθέτουν αποτελεσματικές διαδικασίες διαχείρισης και ορθής λήψης αποφάσεων.

Πώς λειτουργούμε;

Το Εποπτικό Συμβούλιο σχεδιάζει και εκτελεί τα εποπτικά καθήκοντα της ΕΚΤ. Σε αυτά συγκαταλέγονται η κατάρτιση κατευθύνσεων για τις τράπεζες και η λήψη εποπτικών αποφάσεων, οι οποίες στη συνέχεια εκδίδονται από το βασικό όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ, το Διοικητικό Συμβούλιο, στο πλαίσιο διαδικασίας μη διατύπωσης αντίρρησης.

Η καθημερινή εποπτεία των σημαντικών τραπεζών διενεργείται από τις μεικτές εποπτικές ομάδες. Οι οριζόντιες ομάδες εμπειρογνωμόνων διενεργούν επίσης επιτόπιες και μη επιτόπιες επιθεωρήσεις και αναπτύσσουν εποπτικές μεθοδολογίες και οδηγούς για συγκεκριμένα θέματα ή τομείς κινδύνων.

Τι είναι οι μεικτές εποπτικές ομάδες;

Οι μεικτές εποπτικές ομάδες (ΜΕΟ) αποτελούν μία από τις βασικές μορφές συνεργασίας μεταξύ της ΕΚΤ και των εθνικών εποπτικών αρχών. Για κάθε σημαντική τράπεζα συγκροτούμε μια ομάδα με στελέχη της ΕΚΤ και των εθνικών εποπτικών αρχών. Η ΕΚΤ συντονίζει την ομάδα με τη βοήθεια κάθε εθνικής εποπτικής αρχής.

Οι μεικτές εποπτικές ομάδες διενεργούν τη συνεχή εποπτεία των σημαντικών τραπεζών, εστιάζοντας στην ανάλυση κινδύνων και προτείνοντας εποπτικά προγράμματα και κατάλληλες δράσεις.

Ποιους εποπτεύει η ΕΚΤ;

Άμεση εποπτεία

Η ΕΚΤ εποπτεύει άμεσα περισσότερες από 100 σημαντικές τράπεζες, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% των συνολικών στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τομέα στις συμμετέχουσες χώρες.

Οι τράπεζες θεωρούνται σημαντικές με βάση:

• το μέγεθός τους – τράπεζες που έχουν συνολικά στοιχεία ενεργητικού άνω των 30 δισεκ. ευρώ ή που συγκαταλέγονται στις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες μιας χώρας,
• τη σπουδαιότητά τους για την οικονομία της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένες ή της ΕΕ συνολικά,
• την έκταση των διασυνοριακών συναλλαγών τους,
• το αν έχουν ζητήσει ή λάβει άμεση χρηματοδοτική στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ή την Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Έμμεση εποπτεία

Οι περίπου 2.000 λιγότερο σημαντικές τράπεζες εποπτεύονται άμεσα από την αντίστοιχη εθνική εποπτική αρχή και έμμεσα από την ΕΚΤ. Ωστόσο, η ΕΚΤ μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποφασίσει να αναλάβει την άμεση εποπτεία οποιασδήποτε από αυτές τις τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίσει τη συνεπή εφαρμογή υψηλών προτύπων εποπτείας.

Πώς μπορώ να καταγγείλω παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την τραπεζική εποπτεία;

Θα πρέπει να καταγγείλετε στην ΕΚΤ κάθε υπόνοια παράβασης νομοθετικών διατάξεων της ΕΕ που σχετίζονται με τα εποπτικά καθήκοντα της ΕΚΤ. Αυτό αφορά οποιαδήποτε παράβαση φέρεται να έχει διαπραχθεί από τις εποπτευόμενες τράπεζες, από τις εθνικές εποπτικές αρχές ή από την ίδια την ΕΚΤ. Η επεξεργασία όλων των παρεχόμενων πληροφοριών θα γίνεται υπό αυστηρότατο καθεστώς εμπιστευτικότητας.

Ενότητα 3 – Διαρκής λογοδοσία

Πώς λογοδοτεί η ΕΚΤ για τα εποπτικά της καθήκοντα;

Υπάρχουν διάφορες ρυθμίσεις λογοδοσίας που καθιστούν την ΕΚΤ δημοκρατικά υπόλογη για τις εποπτικές της δραστηριότητες, μεταξύ άλλων:

• τακτικές συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων προς τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία,
• έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο,
• νομικός έλεγχος από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πώς αποφεύγει η ΕΚΤ πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων ανάμεσα στα καθήκοντα εποπτείας και τα καθήκοντα νομισματικής πολιτικής;

Ο διαχωρισμός των καθηκόντων της ΕΚΤ καθορίζεται στη νομοθεσία της ΕΕ, έτσι ώστε η ΕΚΤ να ασκεί την εποπτική της δραστηριότητα ανεξάρτητα από τη νομισματική πολιτική. Το Εποπτικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για το εποπτικό σκέλος των δραστηριοτήτων της ΕΚΤ, ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για θέματα νομισματικής πολιτικής. Τα σχέδια εποπτικών αποφάσεων προτείνονται από το Εποπτικό Συμβούλιο και υποβάλλονται προς έγκριση στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Ο υπηρεσιακός διαχωρισμός των μελών του προσωπικού που συνεισφέρουν άμεσα σε καθήκοντα νομισματικής πολιτικής συμβάλλει επίσης στην αποτροπή πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων.

Ενότητα 4 – Προστασία του καταναλωτή

Αν επιθυμώ να υποβάλω καταγγελία σε βάρος κάποιας τράπεζας, τι πρέπει να κάνω;

Αν θέλετε να υποβάλετε οποιαδήποτε καταγγελία σε σχέση με την τράπεζά σας, θα πρέπει να απευθυνθείτε απευθείας στη συγκεκριμένη τράπεζα ή στην αρχή που είναι αρμόδια για θέματα προστασίας του καταναλωτή στη χώρα σας.

Η ΕΚΤ εποπτεύει μεγάλες και σημαντικές τράπεζες στη ζώνη του ευρώ και σε χώρες που επιλέγουν να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία, αλλά καθήκοντα όπως η προστασία του καταναλωτή και η καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες δεν εμπίπτουν στο πεδίο των καθηκόντων της ΕΚΤ και επομένως αποτελούν ευθύνη των εθνικών αρχών. Οι καταγγελίες που αφορούν εγκληματικές δραστηριότητες εμπίπτουν στη δικαιοδοσία των αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών επιβολής του νόμου.

Μπορώ να λάβω συγκεκριμένες πληροφορίες για την τράπεζά μου από την ΕΚΤ;

Όχι. Βάσει του ισχύοντος νομικού πλαισίου, η ΕΚΤ δεν επιτρέπεται να δημοσιοποιεί πληροφορίες ή στοιχεία σχετικά με μεμονωμένες εποπτευόμενες τράπεζες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, σας συνιστούμε να επικοινωνείτε απευθείας με την τράπεζά σας.

Πώς διαφυλάσσει τα χρήματά μου η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία;

Οι ισχυρές, σταθερές τράπεζες διατηρούν τα χρήματά σας ασφαλή. Η ευρωπαϊκή εποπτεία βοηθά τις τράπεζες να διαχειρίζονται προσεκτικά τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς κινδύνους ώστε να είναι ανθεκτικές σε διαταραχές. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ έχει την εξουσία να ζητεί από τις τράπεζες να διατηρούν περισσότερα κεφαλαιακά αποθέματα ως δίχτυ ασφαλείας σε περίπτωση προβλημάτων. Μπορεί επίσης να χορηγεί ή να αναστέλλει άδειες λειτουργίας τραπεζών και να επιβάλλει κυρώσεις στις τράπεζες εφόσον διαπιστώνει παράβαση των κανόνων. Στις χώρες της ΕΕ, τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες διασφαλίζουν επίσης την προστασία των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ.

Εάν έχετε περισσότερες ερωτήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας συμπληρώνοντας την αίτηση παροχής πληροφοριών ή καλώντας μας στο + 49 69 1344 1300.