Stresstests
Het Europees bankentoezicht voert stresstests uit om na te gaan hoe goed banken financiële en economische schokken kunnen weerstaan. Een stresstest geeft de toezichthouder zicht op de zwakke plekken van een bank, die hij dan in een vroegtijdig stadium en in gesprek met de bank kan aanpakken.
Overzicht stresstests
De ECB voert verschillende stresstests uit:
- Jaarlijkse stresstests
- EU-brede stresstests onder leiding van de Europese Bankautoriteit (EBA), aangevuld door de stresstest van de ECB die in het kader van de procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP) worden gehouden
- Thematische stresstests
- Stresstests als onderdeel van alomvattende beoordelingen (de grootschalige controle van de financiële gezondheid van banken, bestaande uit een stresstest en een kwaliteitsbeoordeling van de activa; deze test helpt vast te stellen of een bank over voldoende kapitaal beschikt om verliezen op te vangen)
- Macroprudentiële stresstests (om effecten op de financiële stabiliteit en het financiële stelsel als geheel te onderzoeken in plaats van op individuele banken)
Daarnaast kunnen individuele banken of bankenconcerns zo nodig aan een specifieke stresstest worden onderworpen.
Jaarlijkse stresstests
EU-recht bepaalt dat de ECB onder toezicht staande banken ten minste eens per jaar aan een stresstest moet onderwerpen. De resultaten van de jaarlijkse stresstest leveren belangrijke informatie voor de SREP-procedure van het testjaar.
Richtlijn kapitaalvereisten (artikel 100)EBA-stresstest (EU-breed) en ECB-stresstest
Elke twee jaar onderwerpt de EBA banken in de hele EU aan een stresstest. De EBA werkt hierbij samen met de ECB, het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB) en de nationale toezichthoudende autoriteiten. De test heeft betrekking op de grootste banken die onder direct toezicht van de ECB staan. Bij de stresstest wordt gebruik gemaakt van de methodologie en modellen van de EBA en van de door het ESRB verstrekte scenario’s. De EBA publiceert zowel de geaggregeerde als de individuele resultaten.
De stresstest van de ECB vindt plaats in hetzelfde jaar als de EU-brede stresstest van de EBA en bestrijkt de onder direct ECB-toezicht staande banken die buiten de EU-brede stresstest van de EBA vallen. Voor deze gelijktijdige test, die deel uitmaakt van de jaarlijkse SREP-procedure, wordt de EBA-methodologie gevolgd. Die wordt zo nodig aangepast voor kleinere banken om een evenredige behandeling mogelijk te maken. De ECB publiceert de uitkomsten ervan.
In het kader van de door de EBA gecoördineerde EU-brede stresstest voor 2023 toetst de ECB 57 van de grootste banken van het eurogebied, die samen goed zijn voor 75% van de bankactiva van het eurogebied. De EBA is van plan de resultaten van de afzonderlijke banken eind juli 2023 te publiceren. De ECB voert tegelijkertijd haar eigen stresstest uit bij nog eens 42 middelgrote banken waarop ze rechtstreeks toezicht houdt maar die geen deel uitmaken van de steekproef voor de EBA-stresstest. De geaggregeerde resultaten en bepaalde bankspecifieke informatie worden eind juli door de ECB gepubliceerd.
Thematische stresstests
In de jaren waarin de EBA geen EU-brede stresstest uitvoert, onderzoekt de ECB de invloed van een specifiek type schok op de onder haar directe toezicht staande instellingen. Deze tests worden in samenwerking met de nationale toezichthoudende autoriteiten uitgevoerd, en de ECB publiceert de resultaten op een geaggregeerd niveau.
De klimaatrisicostresstest 2022 was een niet eerder gehouden practicum, waarbij we zijn nagegaan hoe goed banken in staat zijn om klimaatrisico’s aan te pakken. In verschillende scenario’s hebben we fysieke risico’s zoals hittegolven, droogte en overstromingen beoordeeld, maar ook korte- en langetermijnrisico’s als gevolg van de transitie naar een groenere economie.
Ondanks enige vooruitgang blijken banken nog onvoldoende rekening te houden met klimaatrisico’s, met name bij hun stresstests en hun kredietrisicomodellen. Om zich voor te bereiden op de groene transitie moeten banken het contact met hun klanten intensiveren om betere data te verkrijgen en minder afhankelijk te zijn van benaderingen.
De resultaten zullen een kwalitatieve bijdrage leveren aan de SREP. Alle deelnemende banken hebben een individuele terugkoppeling ontvangen en hierop moeten ze actie ondernemen. De stresstest past in onze bredere klimaatroutekaart en ons engagement om de Europese banken voor te bereiden op de groene transitie.
In 2019 onderzocht ECB-Bankentoezicht in hoeverre banken bestand zijn tegen idiosyncratische liquiditeitsschokken, vergelijkbaar met de schokken tijdens recente crisisperioden.
De resultaten van de test waren overwegend positief: de banken rapporteerden tamelijk lange overlevingsperioden: met de aanwezige liquiditeit en zekerheden zouden ze ruim de tijd hebben om hun noodfinancieringsplannen in werking te stellen.
Toch zijn er enkele onderwerpen die nadere aandacht behoeven: korte overlevingsperioden in vreemde valuta's; risico dat onderpand of liquiditeit is afgeschermd (ring-fencing) bij een aantal banken; strategieën voor optimalisatie van de liquiditeitsdekkingsratio (liquidity coverage ratio – LCR); verbetering van het onderpandbeheer en een algehele onderschatting van de nadelige gevolgen van een rating-verlaging. De test bracht tevens enkele tekortkomingen aan het licht in de gegevenskwaliteit van prudentiële rapportages. Deze bevindingen zullen helpen de kwaliteit van de prudentiële liquiditeitsrapportages te verbeteren.
De resultaten zijn verwerkt in de beoordeling van de liquiditeitspositie en risicogovernance van de banken, maar ze hadden geen rechtstreekse invloed op de kapitaaleisen van de toezichthouder.
Stresstests als onderdeel van de alomvattende beoordeling
De stresstest is een van de twee componenten van de alomvattende beoordeling: een controle of een bank financieel gezond is en over voldoende kapitaal beschikt om financiële schokken te weerstaan. Een alomvattende beoordeling wordt uitgevoerd:
- zodra een bank als belangrijk wordt aangemerkt en onder direct toezicht van de ECB komt te staan;
- wanneer een EU-lidstaat buiten het eurogebied en de ECB nauw gaan samenwerken; of
- als buitengewone omstandigheden daartoe aanleiding geven.
Dit type stresstest is gebaseerd op de stresstestmethodiek van de EBA, aangepast aan de individuele omstandigheden van de instelling.
Methodiek EBA-stresstestMacroprudentiële stresstests
De ECB voert tevens macroprudentiële stresstests uit naar de effecten op de financiële stabiliteit. Ze zijn doorgaans gericht op het in kaart brengen van de effecten op het financieel stelsel als geheel in plaats van op individuele banken en worden top-down aangepakt (zonder betrokkenheid van banken). De resultaten worden periodiek gepubliceerd in het Financial Stability Review en het Macroprudential Bulletin.
- Oktober 2021
- Macroprudential stress test of the euro area banking system amid the coronavirus (COVID-19) pandemic
- September 2021
- ECB economy-wide climate stress test
- November 2019
- Financial Stability Review - 3.2 Evaluating the resilience of the euro area banking sector
- 29 oktober 2019
- Macroprudential Bulletin - The disciplining effect of supervisory scrutiny on banks’ risk-taking: evidence from the EU‑wide stress test
- 27 maart 2019
- Macroprudential Bulletin - A bird’s-eye view of the resilience of the European banking system: results from the new macroprudential stress test framework
Deze pagina wordt doorlopend bijgewerkt naar aanleiding van de jongste ontwikkelingen op het gebied van de door de ECB uitgevoerde stresstests.