1 Daħla

L-identifikazzjoni u l-valutazzjoni tar-riskji li jiffaċċjaw l-entitajiet sorveljati hija kruċjali biex titwettaq b’suċċess is-sorveljanza bankarja u sservi bħala bażi għall-prijoritajiet superviżorji li huma stabbiliti matul il-proċess ta’ ppjanar strateġiku regolari.

Is-Superviżjoni Bankarja tal-BĊE tagħmel eżerċizzju ta’ identifikazzjoni u valutazzjoni tar-riskji kull sena b’kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet nazzjonali kompetenti (NCAs). L-analiżi hija bbażata fuq kontribuzzjonijiet ta’ firxa wiesgħa, inklużi t-Timijiet Superviżorji Konġunti (JSTs) u fuq funzjonijiet orizzontali mikroprudenzjali u makroprudenzjali. Tuża wkoll il-kontribut tad-diskussjonijiet mal-banek u awtoritajiet rilevanti oħra.

2 Mappa tar-Riskji MSU għall-2020

Din il-mappa tar-Riskju tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku (MSU) turi l-fatturi ewlenin tar-riskji li jolqtu s-sistema bankarja taż-żona tal-euro fuq orizzont ta’ sentejn sa tliet snin (ara t-Tabella 1) imkejla skont id-daqs tal-probabbiltà u l-impatt. Il-kawżi ewlenin tar-riskji m’għandhomx jitqiesu waħedhom billi jistgħu jikkawżaw jew isaħħu lil xulxin. Il-Mappa tar-Riskju tenfasizza biss il-fatturi ewlenin tar-riskju u ma tipprovdix lista eżawrjenti tar-riskji kollha li jiffaċċjaw il-banek sorveljati.

L-iktar tliet fatturi ewlenin tar-riskju mistennija li jaffettwaw is-sistema bankarja taż-żona tal-euro fit-tliet snin li ġejjin huma: (i) sfidi ta’ sostenibbiltà ekonomika, politka u tad-dejn fiż-żona tal-euro, (ii) sostenibilità tal-mudell ta' negozju, u (iii) nuqqasijiet fiċ-ċiberkriminalità u l-IT. Dawn huma segwiti bi: ir-riskju ta' eżekuzzjoni marbut mal-istrateġiji tal-banek għal self improduttiv (NPLs); taffija tal-istandards ta’ self; ipprezzar mill-ġdid fis-swieq finanzjarji; kondotta ħażina/ħasil ta’ flus/finanzjament tat-terroriżmu (ML/TF); Brexit; prospetti globali u inċertezzi ġeopolitiċi; reazzjoni għar-regolamentazzjoni; u r-riskji relatati mal-bidla fil-klima. Meta mqabbel mas-sena l-oħra, ir-riskji relatati mal-kundizzjonijiet ekonomiċi taż-żona tal-euro żdiedu. Iċ-ċiklu ekonomiku qed jimmatura u l-prospettiva globali marret għall-agħar, parzjalment minħabba inċertezzi fit-tul bħat-theddida dejjem tikber tal-protezzjoniżmu. Dan, flimkien mal-perjodu fit-tul ta' rati ta' imgħax baxxi li huwa mistenni li jkompli, iżid it-tħassib dwar il-profittabbiltà mnaqqsa tal-banek taż-żona tal-euro u s-sostenibbiltà tal-mudelli ta' negozju tagħhom. Skrutinju aktar intens ta' każijiet ta' ħasil ta' flus iżid ukoll ir-riskju ta' telf minħabba imġiba ħażina.

3 Fatturi ewlenin tar-riskji

L-isfidi ekonomiċi, sostenibbiltà tad-dejn u politiċi fiż-żona tal-euro kibru matul is-sena li għaddiet, u żiedu r-riskji għas-settur bankarju taż-żona tal-euro, inklużi l-prospetti tar-riskju tal-kreditu u tal-profittabilità. Il-projezzjonijiet tat-tkabbir ekonomiku taż-żona tal-euro għall-2019-20 ġew riveduti 'l isfel meta mqabbla ma' sena qabel, iżda għadhom jindikaw espansjoni ekonomika. Madankollu, jibqgħu riskji negattivi qawwija għat-tkabbir, prinċipalment minħabba d-dgħufijiet persistenti fil-kummerċ globali u inċertezza ġeopolitika ogħla. Il-progress dgħajjef fir-riformi għandu impatt fuq il-produzzjoni potenzjali peress li ħafna pajjiżi taż-żona tal-euro jibqgħu inqas ambizzjużi fl-isforzi tagħhom biex jindirizzaw ir-riġiditajiet strutturali u l-iżbilanċi tal-istokks. Minkejja l-espansjoni ekonomika f'dawn l-aħħar snin, it-tħassib dwar is-sostenibbiltà tad-dejn jibqa' qawwi, u jesponi pajjiżi taż-żona tal-euro b'livelli għoljin ta' dejn għal bidliet f'daqqa fil-perċezzjonijiet tas-suq finanzjarju. Skoperturi sovrani sinifikanti domestiċi ta' banek f'dawk il-ġurisdizzjonijiet iħallu spazju għall-emerġenza mill-ġdid potenzjali ta' linji tal-banek sovrani li jfixklu. Barra minn hekk, id-dejn tal-unitajiet domestiċi u, b’mod partikolari, id-dejn korporattiv fiż-żona tal-euro jibqgħu fuq medja f’livelli għoljin, u jagħmlu dawn is-setturi vulnerabbli għal xokkijiet potenzjali. Iż-żieda ta' politiki li jħarsu 'l ġewwa f'xi pajjiżi tal-UE tkompli tippreżenta sfidi politiċi għaż-żona tal-euro. Il-frammentazzjoni politika akbar li tirriżulta minn dawn il-politiki tista' żżid l-inċertezza u ssaħħaħ l-isfidi ekonomiċi u fiskali li jiffaċċjaw il-pajjiżi taż-żona tal-euro.

Is-sostenibbiltà tal-mudell ta' negozju tibqa' qasam ta' attenzjoni peress li istituzzjonijiet sinifikanti (SIs) fiż-żona tal-euro jibqgħu jissieltu bi profitabbiltà baxxa. Il-prospetti ta' rati ta' imgħax baxxi fit-tul u kompetizzjoni intensa huma ta’ piż ulterjuri fuq il-kapaċità tal-banek li jiġġeneraw dħul. Fl-istess ħin, l-ispejjeż baqgħu stabbli fl-aggregat, billi l-isforzi li jiffrankaw l-ispejjeż ġew parzjalment ikkumpensati minn fatturi bħal żieda fis-salarji, il-ħtieġa għal investimenti fl-IT u titjib fil-ġestjoni tar-riskju. Aktar minn nofs il-banek bħalissa qed jiġġeneraw redditu fuq l-ekwità (RoE) li huwa taħt l-ispiża stmata tal-ekwità tagħhom. Bħala riżultat, il-valutazzjoni tas-suq tal-biċċa l-kbira tas-SIs elenkati fiż-żona tal-euro tibqa' baxxa u l-proporzjonijiet tal-prezz mal-kotba, bħala medja, baqgħu taħt wieħed mill-kriżi finanzjarja. Wara titjib żgħir fl-RoE fl-2018, il-projezzjonijiet tal-banek stess jindikaw tnaqqis fl-RoE tagħhom fl-2019 u l-2020 u mbagħad irkupru kajman fl-2021. Madankollu, hemm riskji negattivi sinifikanti assoċjati ma' xenarju bħal dan: l-ambjent makrofinanzjarju mar għall-agħar fil-perjodu minn meta tħejjew dawn il-projezzjonijiet, u l-banek jistgħu ma jinkorporawx kompletament l-effetti tal-kompetizzjoni fl-istimi tagħhom, b'mod partikolari f'dawk is-segmenti fejn ħafna banek jistennew li jikbru. Barra minn hekk, filwaqt li d-diġitalizzazzjoni tista' ttejjeb l-effiċjenza fl-infiq fuq medda medja ta' żmien u tippermetti lill-banek joffru prodotti u servizzi ġodda, din tisfida lill-banek biex jaħsbu mill-ġdid il-mudelli ta' negozju u l-istrateġiji tagħhom. Jeħtieġ ukoll li l-banek jagħmlu investimenti għal żmien qasir sabiex jaġġustaw il-mod kif joperaw u jinteraġixxu mal-klijenti. Fuq terminu medju, tqajjem ukoll il-prospett ta' aktar kompetizzjoni mhux bankarja, li potenzjalment tinkludi ditti ta' teknoloġija kbira. Il-banek għandhom bżonn ikomplu jaġġustaw il-mudelli tan-negozju tagħhom biex iwassluhom fuq livell sostenibbli, u r-riskji li ma jkollhomx qligħ sostenibbli jibqgħu sinifikanti.

Id-diġitalizzazzjoni kontinwa tas-servizzi finanzjarji tagħmel ‘il-banek iktar vulnerabbli għaċ-ċiberkriminalità u għan-nuqqasijiet operattivi tal-IT. L-interkonnessjoni ġenerali tal-banek ma' partijiet ġewwa u barra s-settur finanzjarju qed tiżdied. Partijiet kbar tas-sistemi tal-IT tal-banek huma pprovduti minn terzi jew saħansitra r-raba' partijiet. Il-konċentrazzjoni individwali u sistemika potenzjali ta' ftit fornituri tas-servizz teħtieġ ġestjoni adegwata tar-riskju u tad-dipendenza. Il-banek qed isiru dejjem aktar konxji tan-nuqqasijiet eżistenti fil-kontrolli tar-riskju tal-IT tagħhom.^[1] Fl-istess ħin, iċ-ċiberkriminali b’intenzjoni malizzjuża kollettiva qawwija jġibu riskji addizzjonali. Inċidenti ċibernetiċi jistgħu jirriżultaw fi spejjeż sinifikanti jew telf fir-reputazzjoni għall-banek u jistgħu saħansitra jkollhom konsegwenzi sistemiċi, minħabba li t-theddid jista' jinfirex malajr permezz tas-setturi. Numru għoli ta' SIs jiddependu fuq sistemi ta' IT ta' tmiem il-ħajja għal proċessi ta' negozju kritiċi, li żżid il-vulnerabbiltà tagħhom għal riskju ċibernetiku.

Minkejja titjib sinifikanti fil-kwalità tal-assi tul dawn l-aħħar snin, il-livelli għoljin ta' NPLs għadhom ta’ tħassib għal għadd sinifikanti ta’ istituzzjonijiet taż-żona tal-euro. Matul is-sena li għaddiet, banek għoljin tal-NPL għamlu progress tajjeb fl-eżekuzzjoni tal-istrateġiji tal-NPL li kienu meħtieġa li jiftiehmu bħala parti mill-gwida tal-BĊE dwar l-NPLs. B'kollox, meta mqabbel mas-sena l-oħra, l-istokk ta' NPLs tas-SIs naqas b' €112-il biljun għal €587 biljun fl-ewwel kwart tal-2019 u l-proporzjon NPL medju niżel minn 4.7% għal 3.7%. Minkejja dan il-progress, il-proporzjon NPL medju fiż-żona tal-euro għadu 'l fuq mil-livelli ta' qabel il-kriżi u sinifikatament ogħla minn dawk fl-ekonomiji l-oħra industrijalizzati. Għadd ta' banek għandhom ukoll livelli għoljin ta' NPLs qodma li jistgħu jkunu aktar diffiċli biex jinħadmu. Barra minn hekk, l-flussi ta' NPLs ġodda għadhom jidhru li huma fuq in-naħa għolja. Għalkemm l-aktar strateġiji riċenti ta’ NPL ġeneralment kienu ambizzjużi ħafna, iċ-ċiklu ekonomiku li jimmatura fiż-żona tal-euro jista’ jillimita l-progress tal-banek fl-implimentazzjoni ta’ dawn l-istrateġiji. Il-banek huma mħeġġa jkomplu bl-isforzi tagħhom biex jitnaddfu l-karti tal-bilanċ u jżidu r-reżistenza tagħhom għal xokkijiet futuri potenzjali.

Il-perjodu riċenti ta' faċilitazzjoni tal-istandards ta' self ^[2], li segwa restrizzjonijiet qawwija matul il-kriżi, jista' jirriżulta f’żieda tal-NPLs fil-futur. Reċentement ħafna l-istandards ta' self għal djar lill-unitajiet domestiċi għax-xiri tad-djar, kreditu lill-konsumatur u self lill-impriżi naqsu kemxejn, għalkemm jibqgħu rqajja’ ta' tkabbir rapidu tal-kreditu.^[3] B'mod partikolari, standards ta' self aktar rilassati għal self għal propjetà immobbli residenzjali jistgħu jżidu r-riskju ta' kreditu għall-banek minħabba s-sehem għoli ta' dan it-tip ta' self fil-portafolli tagħhom. F'xi pajjiżi, proporzjonijiet għolja ta' self-għal-valur u ta' servizz tad-dejn mad-dħul flimkien ma' dejn għoli ta' min jissellef jista' jagħmilha aktar diffiċli għal min jissellef iħallas lura jekk il-kundizzjonijiet ekonomiċi sejrin għall-agħar. Dan jista' jwassal ukoll għal telf sinifikanti għall-banek f'każ li min jissellef ikun inadempjenti. Barra minn hekk, immexxija mit-tfittxija kontinwa għar-rendiment, l-investituri jidhru li qed iduru għal setturi aktar riskjużi. Is-suq tas-self ingranat baqa' qawwi matul l-2018, għalkemm ħruġ ġdid ma laħaqx il-quċċata rreġistrata fl-2017. Madankollu, tranżazzjonijiet ġodda juru tnaqqis ulterjuri fil-protezzjoni tal-investituri, li potenzjalment iwasslu għal telf ikbar fil-każ ta' tnaqqis ekonomiku.

Ir-riskju li f’daqqa waħda u b’mod sinifikanti ssir riprezzar fis-swieq finanzjarji baqa’ sinifikanti. Wara s-sospensjoni f'Diċembru 2018, il-prezzijiet globali tal-istokks reġgħu bdew fl-ewwel nofs tal-2019. Minkejja l-korrezzjoni, il-valutazzjonijiet tal-assi jibqgħu għoljin f'ċerti segmenti tas-suq.^[4] Il-volatilità fis-swieq finanzjarji naqset xi ftit fl-ewwel nofs tal-2019 qabel ma żdiedet f'Lulju u f’Awwissu, ikkorroborata l-aktar minn tensjonijiet kummerċjali mġedda. Fl-istess ħin, il-primjums tar-riskju għadhom kompressi. Materjalizzazzjoni tar-riskji negattivi għall-prospetti ekonomiċi jew intensifikazzjoni ulterjuri tat-tensjonijiet ġeopolitiċi tista' twassal għal rappreżentazzjoni mill-ġdid ta' premjums tar-riskju. Dan ikollu effett negattiv fuq il-karti tal-bilanċ tal-banek, il-pożizzjonijiet kapitali u l-ispejjeż tal-finanzjament. Riprezzar potenzjali jista’ jkollu wkoll impatt negattiv fuq il-kundizzjonijiet ekonomiċi jew fiskali taż-żona tal-euro, li jaffettwa, imbagħad, il-banek. Barra minn hekk, f'każ estrem, riprezzar mill-ġdid jista’ jhedded is-solvenza tal-kontropartijiet ċentrali jekk jaħbat ma' avvenimenti kbar oħra, li potenzjalment jista’ joħloq riskju sistemiku.

It-tħassib relatat mal-ħasil tal-flus u l-iffinanzjar tat-terroriżmu (ML/TF) żdied mis-sena l-oħra. Il-ksur reċenti jew l-allegat ksur tar-regoli kontra l-ħasil tal-flus fis-settur bankarju wasslu għal skrutinju akbar mill-aġenziji tal-infurzar tal-liġi, ir-regolaturi u l-midja, li jistgħu jirriżultaw f'żieda fl-għadd ta' ksur misjub fil-futur. Il-parteċipazzjoni f'każijiet ta' ħasil ta' flus toħloq riskji sinifikanti għall-banek u l-vijabbiltà tagħhom, u ħafna drabi hija konnessa ma' governanza dgħajfa u kontrolli ta' riskju ħażin. Filwaqt li l-kompetenza għas-sorveljanza ta’ kwistjonijiet tal-ML/TF tibqa' f'idejn l-awtoritajiet nazzjonali, il-BĊE għandu jikkunsidra r-riskji potenzjali involuti fit-twettiq tal-attivitajiet superviżorji tiegħu, inkluż il-Proċess Superviżorju ta’ Rieżami u Evalwazzjoni, valutazzjonijiet tal-adegwatezza tal-arranġamenti ta' governanza tal-istituzzjonijiet u valutazzjonijiet tal-adegwatezza tal-membri tal-korpi ta’ tmexxija.^[5] B'mod ġenerali, il-banek jeħtieġu jagħtu attenzjoni akbar għall-proċessi interni tagħhom u, f'xi każijiet, jagħmlu titjib fl-oqfsa ta' governanza tagħhom. Is-superviżuri jkomplu jissorveljaw mill-qrib numru ta' kwistjonijiet relatati mal-governanza, inklużi l-kompożizzjoni u l-funzjonament tal-bordijiet tad-diretturi, funzjonijiet u proċessi ta' kontroll intern, kwalità tad-dejta u rappurtar.

L-inċertezza dwar is-sħubija fl-UE tar-Renju Unit jibqa’ għoli u jibqa’ r-riskju ta' Brexit mingħajr ftehim. Għalkemm l-impatt negattiv ta' xenarju bħal dan huwa mistenni li jkun modest għall-UE, bħala medja, madankollu hemm riskji konsegwenzjali kkonċentrati f'pajjiżi partikolari u banek b'rabtiet mill-qrib mar-Renju Unit. Brexit mingħajr ftehim jista' jikkawża turbolenza sinifikanti fis-suq, li potenzjalment tirriżulta f'kundizzjonijiet ta' finanzjament aktar stretti. Flimkien mal-effett negattiv permezz tal-kanali tal-kummerċ u l-kunfidenza, dan joħloq riskju sostanzjali negattiv għat-tkabbir tal-PGD fiż-żona tal-euro fi żmien immedjat. Ir-riskji cliff-edge marbuta mal-kontinwità ta' kuntratti ta' derivati approvati u mhux ċari ġew indirizzati jew permezz tad-deċiżjoni ta' ekwivalenza temporanja meħuda mill-Kummissjoni Ewropea jew miżuri oħra ta' mitigazzjoni. Madankollu, fl-istess ħin, xi banek huma skedati fl-implimentazzjoni tal-pjanijiet ta' kontinġenza tagħhom u għandhom bżonn iżidu l-preparamenti tagħhom, inkluż it-trasferiment tal-persunal u jsaħħu l-kapaċitajiet u l-istrutturi ta' governanza lokali.

Il-prospetti ekonomiċi globali għall-2019 marru għall-agħar wara d-deċellerazzjoni sinifikanti fl-espansjoni ekonomika globali fit-tieni nofs tal-2018. It-tkabbir globali huwa mistenni li jistabbilizza fis-sentejn li ġejjin, għalkemm f'livelli relattivament baxxi. Jibqgħu riskji negattivi sinifikanti, primarjament relatati ma' attività globali tal-kummerċ u l-manifattura dgħajfa, kundizzjonijiet finanzjarji globali volatili u inċertezzi ġeopolitiċi għoljin u li qed jiżdiedu, inkluż iż-żieda ta' politiki protezzjonisti. B'mod partikolari, eskalazzjoni ulterjuri tat-tilwim kummerċjali bejn l-Istati Uniti u ċ-Ċina tista' wkoll jkollha impatt fuq il-fiduċja fin-negozju, thedded il-ktajjen tal-provvista globali u tnaqqas it-tkabbir globali.

L-inizjattivi regolatorji finanzjarji ta' wara l-kriżi ġew reċentement iffinalizzati imma xi wħud, bħalma huma t-tkomplija ta' Basel III, għad iridu jiġu inkorporati fil-liġi nazzjonali jew tal-UE. L-inċertezza li toħroġ minn regolamenti potenzjali ġodda naqset, iżda l-banek xorta għandhom bżonn jadattaw ruħhom biex joperaw f'dan l-ambjent regolatorju ġdid. L-implimentazzjoni sħiħa tal-qafas ta' Basel bħala parti mill-pakkett CRR III/CRD VI se twassal għal żieda fir-rekwiżiti kapitali minimi u, bħala riżultat, nuqqas ta' kapital aggregat madwar il-banek tal-UE. L-impatt fuq il-kapital huwa mmexxi l-iktar minn banek attivi, globali kbar. Flimkien mar-rekwiżit minimu għall-fondi proprji u l-obbligazzjonijiet eliġibbli (MREL), il-kapaċità totali li tassorbi t-telf (TLAC) u inizjattivi regolatorji oħra li ġew implimentati, bħall-Istandard Internazzjonali tar-Rapportar Finanzjarju 9 (IFRS 9), id-Direttiva riveduta tas-Swieq fl-Istrumenti Finanzjarji (MiFID II) u d-Direttiva dwar Servizzi ta' Pagamenti riveduta (PSD2), dan ir-regolament reċenti ser jinfluwenza d-deċiżjonijiet strateġiċi tal-banek u l-imġiba ta' investiment.

Il-banek ċentrali u l-awtoritajiet ta' sorveljanza qed jiffokaw dejjem aktar fuq riskji relatati mal-bidla fil-klima, u qed jikkollaboraw ma' korpi internazzjonali oħra fin-Netwerk għat-Tħaddir tas-Sistema Finanzjarja, li tiegħu l-BĊE huwa membru. X’aktarx li r-riskji relatati mat-tibdil fil-klima jkollhom impatt kemm dirett kif ukoll indirett fuq il-banek. Fenomeni tat-temp aktar severi u t-tranżizzjoni għal ekonomija b'livell baxx ta' karbonju jista' jkollhom implikazzjonijiet ħżiena sinifikanti għall-banek taż-żona tal-euro, inkluż għall-kontinwità tal-operazzjonijiet tagħhom u l-profil tar-riskju tal-assi tagħhom (bħal skoperturi għas-settur tal-karozzi). Ir-riskji relatati mal-bidla fil-klima huma aktar rilevanti fuq terminu itwal (i.e. fuq orizzont ta’ aktar minn tliet snin). Għalhekk il-banek għandhom jintegraw dawn ir-riskji b'mod adegwat fil-qafas tagħhom tal-ġestjoni tar-riskji.