Bestrijding van witwassen
Witwassen en terrorismefinanciering kunnen aanzienlijke risico’s inhouden voor de veiligheid en soliditeit van banken. Hoewel de bestrijding ervan (anti-money laundering and countering the financing of terrorism – AML/CFT) uitdrukkelijk geen deel uitmaakt van de toezichtstaken van de ECB, nemen we deze risico’s mee in ons prudentieel toezicht.
De richtlijn kapitaalvereisten (CRD) verduidelijkt het verband tussen prudentieel en AML/CFT-toezicht en vereist dat toezichthouders actie ondernemen op basis van AML/CFT-informatie. De CRD voert met name een uitdrukkelijke samenwerkingsverplichting in tussen prudentiële autoriteiten, AML/CFT-toezichthouders en financiële-inlichtingeneenheden. Dit vergemakkelijkt efficiënt en effectief toezicht en, waar nodig, gecoördineerde toezichtmaatregelen.
In 2024 heeft de Raad van de Europese Unie een nieuw AML/CFT-wetgevingspakket aangenomen dat de regels in de EU voor het eerst harmoniseert om burgers en het financiële stelsel van de EU tegen witwassen en terrorismefinanciering te beschermen. Het pakket omvat een verordening tot oprichting van een nieuwe EU-autoriteit voor de bestrijding van witwassen (Authority for Anti-Money Laundering and Countering the Financing of Terrorism – AMLA), die directe en indirecte toezichtbevoegdheden zal hebben ten aanzien van meldingsplichtige entiteiten met een hoog risico in de financiële sector.
In juni 2025 heeft de ECB een memorandum van overeenstemming gesloten met de AMLA, waarin wordt bepaald hoe we zullen samenwerken. Het memorandum bevat beginselen voor informatie-uitwisseling en regelmatige samenwerking op het gebied van beleid en normen.
Het toezicht op de naleving door financiële instellingen van de AML/CFT-vereisten blijft een exclusieve bevoegdheid van de AML/CFT-autoriteiten. Kwesties rond witwassen en terrorismefinanciering, vooral als die gebaseerd zijn op door de AMLA en de nationale AML/CFT-autoriteiten uitgevoerde beoordelingen van de risico's bij afzonderlijke instellingen, worden in het prudentieel toezicht echter meegenomen, met name bij:
vergunningverlening en de beoordeling van de betrouwbaarheid en deskundigheid: daarbij wordt bekeken in hoeverre het bedrijfsmodel van de aanvrager, de beoogde risicomanagement- en -beheersingssystemen alsmede de geschiktheid van aandeelhouders, (leden van) het leidinggevend orgaan, het hogere management en de belangrijkste medewerkers risico's ten aanzien van witwassen en terrorismefinanciering met zich meebrengen
het lopend toezicht en de procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie (supervisory review and evaluation process – SREP) bij de toetsing van risico’s, wanneer de risico’s van witwassen en terrorismefinanciering verband houden met bedrijfsmodellen, krediettransacties, governance en intern risicobeheer
het nemen van prudentiële administratieve maatregelen, met name het opleggen van boetes of het opstarten van een procedure tot het intrekken van de vergunning. Zo wordt gewaarborgd dat zwakke punten op het gebied van AML/CFT met een prudentiële impact in aanmerking worden genomen bij de toepassing van prudentiële toezichtsmaatregelen en de uitoefening van de bevoegdheden inzake toezicht.
Tegen deze achtergrond blijven nauwe samenwerking en uitwisseling van informatie tussen prudentiële toezichthouders, de AMLA en de nationale AML/CFT-autoriteiten van essentieel belang. De prudentiële toezichthouders gebruiken de informatie van de AML/CFT-autoriteiten immers bij hun toezichtsprocedures en de aanpak van AML/CFT-toezichthouders steunt mede op de informatie van het prudentieel toezicht.
Meer aandacht vanuit regelgeving en toezicht zal op zich niet volstaan om witwassen en terrorismefinanciering in de financiële sector met succes te bestrijden. De instellingen moeten er in de eerste plaats zelf voor zorgen dat ze niet voor dergelijke doeleinden worden gebruikt en dat de leiding voldoende aandacht heeft voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering.
Dat betekent dat de instellingen te allen tijde zeker moeten stellen dat de leden van het leidinggevend orgaan en het hogere management over een goede reputatie en voldoende kennis, vaardigheden en ervaring beschikken om hun taken uit te voeren. Bovendien is het de verantwoordelijkheid van de instellingen om te zorgen voor een passend governance- en risicomanagementkader waarmee ze risico's waaraan ze (mogelijk) blootstaan kunnen identificeren, beoordelen en beheersen, met inbegrip van witwas- en terrorismefinancieringsrisico's.