Ceisteanna Coitianta maidir le Próiseas Athbhreithnithe Maoirseachta agus Meastóireachta (SREP) an lae amárach

An nuashonrú is déanaí an 18 Samhain 2025

Cén fáth a ndearnamar athbhreithniú ar SREP?

Tá an tírdhreach ina n-oibríonn maoirseacht baincéireachta BCE ag athrú, le hathruithe struchtúracha, suaití seachtracha agus rioscaí nua ag cruthú timpeallacht ard-éiginnteachta. Chun leanúint leis an sainordú a chomhlíonadh chun bainc na hEorpa a choinneáil sábháilte, rinneamar athbhreithniú ar sheiceálacha rialta sláinte na mbanc atá againn – an Próiseas Athbhreithnithe Maoirseachta agus Meastóireachta (SREP) – chun feabhas a chur ar a éifeachtúlacht agus éifeachtacht, agus aiseolas ó athbhreithniú an Ghrúpa Saineolaithe ar SREP agus ó thuarascáil a d’fhoilsigh Cúirt Iniúchóirí na hEorpa á chur san áireamh, chomh maith le haiseolas ó gheallsealbhóirí maidir leis an mbealach SREP a chuíchóiriú.

Cad a bhí mar aidhm againn a bhaint amach leis an athbhreithniú ar SREP?

Is é is aidhm don athchóiriú próisis mhaoirseachta níos simplí agus níos solúbtha agus amlíne SREP níos giorra a bhaint amach. Tá sé d’aidhm acu freisin cultúr maoirseachta a chothú agus a choinneáil ar bun lena ndírítear níos mó ar phríomhrioscaí, lena gcuirtear breithiúnas cáilíochtúil a bhaineann go sonrach leis an mbanc chun cinn, agus lena spreagtar gníomhaíocht láidir thráthúil nuair is gá. Ar deireadh, cuideoidh na hathruithe linn cumarsáid níos soiléire a dhéanamh leis na bainc a ndéanaimid maoirseacht orthu agus ár gcuid oibre a dhéanamh níos éifeachtúla, níos trédhearcaí agus níos intuartha.

Cén chaoi a bhfuil SREP á athrú againn?

• Measúnú riosca níos dírithe: an tsolúbthacht a dheonaítear do na maoirseoirí a mhéadú chun tús áite a thabhairt dá measúnuithe ar phríomhrioscaí agus chun díriú orthu. Úsáidfidh maoirseoirí cur chuige ilbhliantúil lena gcuirfear ar a gcumas athbhreithniú domhain a dhéanamh ar na rioscaí ábhartha uile thar thréimhse ilbhliantúil, i gcomhréir leis an gcreat lamháltais riosca, seachas athbhreithniú a dhéanamh ar na rioscaí uile gach bliain. Leis an gcur chuige solúbtha sin, beidh Comhfhoirne Maoirseachta (JSTanna) in ann acmhainní a leithdháileadh ar bhealach níos éifeachtúla, gan ár gcaighdeáin mhaoirseachta a lagú.
• Gníomhaíochtaí maoirseachta a chomhtháthú ar bhealach níos fearr: leis an SREP nua, tá comhtháthú phleanáil na gcigireachtaí ar an láthair, mionanailísí agus athbhreithnithe téamacha cothrománacha á neartú againn chun léargas struchtúrtha cuimsitheach a thabhairt ar rioscaí na mbanc. Trí fheabhas a chur ar phróiseas pleanála na ngníomhaíochtaí maoirseachta, déantar sineirgí a uasmhéadú, agus faigheann na bainc tuiscint níos soiléire ar na tosaíochtaí maoirseachta.
• Ag baint úsáid as sraith iomlán na n-uirlisí maoirseachta: agus ar an gcaoi sin géarú níos éifeachtúla agus níos tráthúla a áirithiú nuair nach réitítear easnaimh go pras. Áirítear orthu sin ceanglais cháilíochtúla atá ceangailteach agus bearta forfheidhmiúcháin agus smachtbhannaí, i gcás inar gá.
• Cumarsáid a fheabhsú: Le cinntí SREP, tugtar aghaidh go díreach ar na príomhrioscaí agus na hionchais mhaoirseachta. Mura léirítear aon athruithe ábhartha ar phróifíl riosca an bhainc sna measúnuithe, is féidir cinntí SREP a thabhairt cothrom le dáta níos annaimhe ná uair sa bhliain.
• Modheolaíocht a dhéanamh níos cobhsaí: na modheolaíochtaí maoirseachta a shimpliú agus iad a dhéanamh níos cobhsaí. Leis na modheolaíochtaí cobhsaí, áirithítear comhsheasmhacht le himeacht ama, rud a dhéanann maoirseacht níos intuartha le haghaidh na mbanc agus a chuireann feabhas ar thagarmharcáil.
• Úsáid níos fearr a bhaint as córais TF agus as anailísíocht: Is éard atá i gceist le clár oibre digiteach an Bhainc Ceannais Eorpaigh infheistíochtaí i gcórais TF agus anailísíocht sonraí ó 2024 go 2028, lena n-ionchorpraítear ardteicneolaíochtaí amhail an intleacht shaorga ghiniúnach chun tacú le maoirseoirí lena ngáthchúraimí.

Cén chaoi a bhfuil amlíne SREP á athrú againn?

Tá barrfheabhas curtha ar amlíne SREP 2025, agus tiocfaidh deireadh leis an bpróiseas faoi dheireadh mhí Dheireadh Fómhair — níos luaithe ná mar a bhí i mblianta roimhe seo. Chomh maith lena chinntiú go dtabharfar fógra do na bainc faoi chinntí críochnaitheacha SREP in am trátha, tá na hathruithe ag teacht leis na spriocanna éifeachtúlachta a ghabhann le tionscnamh athchóirithe SREP agus beidh an mhaoirseacht níos éifeachtaí dá mbarr.

Ar na príomh-gharspriocanna atá againn, áirítear a leanas:

• Tá sé beartaithe go dtosóidh na cruinnithe idirphlé maoirseachta ag deireadh mhí an Mheithimh agus go gcríochnóidh siad i lár mhí Iúil. Leis an sceideal nua sin, ceanglaítear ar na bainc aon choigeartuithe is gá a dhéanamh agus ullmhú go héifeachtúil chun go bhféadfar plé fóinteach maoirseachta a dhéanamh.
• Tá sé beartaithe tús a chur leis an tréimhse éisteachta ag tús mhí Lúnasa. Agus tréimhse an tsamhraidh á gcur san áireamh, cuirtear síneadh leis an gceart chun éisteacht a fháil ó dhá sheachtain go ceithre seachtaine, go dtí deireadh na míosa, rud a thugann breis ama do bhainc athbhreithniú a dhéanamh ar dhréachtchinntí SREP agus a gceart chun éisteacht a fháil a fheidhmiú.
• Fógrófar cinntí críochnaitheacha SREP faoi dheireadh mhí Dheireadh Fómhair (i gcomparáid le mí na Nollag sa timthriall roimhe sin). Tá gealltanas déanta ag na maoirseoirí laghdú a chur ar an tréimhse a ghlacann sé orthu cinntí a dhéanamh, chun tacú le pleanáil an chéad timthrialla maoirseachta eile ina dhiaidh sin agus an phleanáil sin a fheabhsú.

Má léirítear sna measúnuithe nach bhfuil aon athruithe suntasacha tagtha ar phróifíl riosca na hinstitiúide agus má mheastar nach bhfuil gá le haon athrú ar na bearta atá ann cheana, féadfar cinntí SREP a thabhairt cothrom le dáta ar bhonn níos annaimhe faoi choinníollacha áirithe. Ní raibh feidhm leis an gcur chuige sin roimhe seo ach i gcás líon teoranta banc, ach leathnófar anois é.

Leis an gcur chuige sin, bíonn cothromaíocht i gceist idir cumarsáid éifeachtúil thráthúil agus dícheall nós imeachta, rud a fhágann, ar deireadh thiar, gur féidir próiseas maoirseachta níos tapúla agus níos freagrúla a bheith ann.

Cén chaoi a bhfuil an teimpléad maidir le cinntí SREP á fheabhsú againn?

Tá cinntí SREP tagtha chun bheith níos cuíchóirithe, agus dírítear ar na rioscaí agus bearta maoirseachta is tábhachtaí ionas go ndéantar imní mhaoirseachta a chur in iúl go soiléir do na bainc.

Rinneadh athbhreithniú ar fhormáid chinntí SREP 2025 chun soiléireacht agus fócas a fheabhsú. Leagfar amach na príomhúdair imní a shainaithnítear agus na ceanglais is infheidhme i gcodanna tiomnaithe de chinneadh SREP nua. Cuirfear ceanglais agus moltaí cáilíochtúla i láthair in iarscríbhinn, rud a chuirfidh ar chumas na mbanc príomhghníomhaíochtaí a shainaithint go tapa agus teacht a bheith acu fós ar mhíniú críochnúil ar na hionchais mhaoirseachta. Cuirtear i gcuimhne do na bainc, ar aon nós, gur gá dóibh obair leantach a dhéanamh in am trátha ar aon ghníomhaíochtaí maoirseachta a chuirtear in iúl i rith na bliana.

Is é is aidhm don fhormáid nua an trédhearcacht a fheabhsú agus tuiscint na mbanc maidir lena bpríomhthorthaí i dtaca le SREP a chuíchóiriú agus a éascú. Ní chiallaíonn sé go mbeidh athrú ar bhéim mhaoirseachta ná laghdú ar mhaoirseacht i gceist. Mar thoradh ar an bhformáid athbhreithnithe sin, cuirfimid deireadh le húsáid ‘litreacha feidhmiúcháin’ mar dhoiciméid a ghabhann le cinntí SREP. Beidh na cruinnithe idirphlé maoirseachta ina gcomhlánú ar an teachtaireacht sin, agus tabharfar tuilleadh sonraí iontu a moltar do na bainc iad a chomhroinnt lena mBord.

Conas atá an obair leantach ar chinntí fíorais maoirseachta á hathrú againn?

Tá cur chuige cisealta nua forbartha againn maidir leis an obair leantach a dhéanaimid ar chinntí fíorais maoirseachta agus ar bhearta maoirseachta. Beidh an cur chuige sin ina chuidiú do mhaoirseoirí chun díriú ar na saincheisteanna is suntasaí agus an obair leantach ar chinntí fíorais ísealdéine a láimhseáil ar bhealach níos éasca. Ciallaíonn sé sin:

• go dtabharfar aghaidh ar chinntí fíorais nach bhfuil chomh dian céanna (gach cinneadh fíorais F1 agus an chuid is mó de chinntí fíorais F2) mar réamhshocrú i bhfoirm ‘meabhrúcháin le haghaidh a thabhairt orthu’ (moltaí) nó i bhfoirm ‘meabhrúcháin le comhlíonadh’ a bhaineann le himscrúduithe ar shamhlacha inmheánacha (oibleagáidí). Chun na cinntí fíorais sin a chur ina gceart, ní bheidh ar na bainc ach a dheimhniú go bhfuil gníomhaíocht leordhóthanach déanta acu chun a gcomhlíontacht a áirithiú agus, dá bhrí sin, ní bheidh orthu tuilleadh doiciméadachta a chur isteach. Beidh orthu, áfach, an fhianaise uile lena gcruthaítear gur tugadh aghaidh mar is ceart ar na saincheisteanna sin a choinneáil ar feadh tréimhse cúig bliana; beidh an fhianaise sin ag teastáil le haghaidh seiceálacha ex post a d’fhéadfaí a dhéanamh amach anseo. Áireofar sna bearta le haghaidh chinntí fíorais F1 agus F2 foclaíocht chaighdeánaithe agus sprioc-am réamhshocraithe, mura gcinnfidh an JST a mhalairt.
• I gcás cinntí fíorais diana (F3 agus F4), leanfaidh JSTanna dá ngnáthfhaireachán.
• Lenár dtairseach sheachtrach, beidh ar chumas na mbanc rochtain a fháil ar stádas na gcinntí fíorais agus na mbeart uile aon tráth faoi leith.

Beidh na bainc freagrach as aghaidh a thabhairt ar a gcinntí fíorais ísealdéine trí nós imeachta rialachais inmheánaigh iomchuí a leanúint. Ní dhéanfaidh JSTanna grinnscrúdú gníomhach ar an gcaoi ar thug na bainc aghaidh ar na cinntí fíorais sin ach féadfaidh siad spotseiceálacha randamacha a dhéanamh. Má thagann aon neamhréireachtaí chun solais maidir le stádas na nithe a bhí le cur ina gceart, cuirfidh JSTanna iad sin san áireamh ina measúnuithe leanúnacha agus féadfaidh siad, i gcás inarb iomchuí, cinntí fíorais sonracha nua a cheapadh. Ag brath ar chineál agus ar atarlú na saincheiste, d’fhéadfadh obair leantach mhaoirseachta nó, i gcásanna níos tromchúisí, gníomhaíocht forfheidhmiúcháin a bheith mar thoradh air sin.

Cad a tharla ó tugadh an comhfhreagras deireanach maidir le modheolaíocht athbhreithnithe cheanglas Cholún 2?

Is iomaí rud a tharla ón uair dheireanach a thugamar teachtaireacht phoiblí faoi mhodheolaíocht athbhreithnithe cheanglas Cholún 2 (P2R) i mí Mhárta na bliana seo. Rinneamar triail leis na JSTanna uile chun a dhearbhú go mbaintear amach na cuspóirí simplíochta agus éifeachtúlachta leis an modheolaíocht, mar aon le híogaireacht riosca níos airde i leith rioscaí Cholún 2, i.e. na rioscaí nach gcumhdaítear nó nach gcumhdaítear go leordhóthanach i gColún 1. Bhí torthaí na trialach sásúil, agus cuirfear an mhodheolaíocht chun feidhme le linn thimthriall SREP 2026.

Cad a d’fhoghlaim muid ón gcleachtadh trialach? An dtiocfaidh athrú ar cheanglais chaipitil?

Leis an aiseolas ó shaineolaithe, deimhnítear go bhfuil an mhodheolaíocht nua níos simplí agus níos éasca le cur i bhfeidhm ná an cur chuige a bhí ann roimhe seo agus leantar de bheith ag áirithiú léi go socraítear P2Ranna i gcomhréir le measúnú riosca SREP ar bhealach comhsheasmhach. Ní dhéanfar athrú léi ar an gcaoi a ndéanaimid athbhreithniú agus measúnú ar na rioscaí a bhíonn roimh na bainc aonair.

Os rud é go bhfuil an mhodheolaíocht athbhreithnithe nasctha go dlúth le measúnuithe riosca SREP, rud a léiríonn an dearcadh maoirseachta atá againn ar phróifíl riosca gach bainc, nílimid ag súil leis go mbeidh an mhodheolaíocht ina cúis le hathruithe tobanna ar na ceanglais chaipitil don chóras. Le ceanglais chaipitil Cholún 2 do bhainc Eorpacha, leanfar de bheith ag léiriú phróifíl riosca aonair na mbanc agus na rialuithe inmheánacha atá i bhfeidhm acu chun aghaidh a thabhairt ar na rioscaí sin.

Céard a chiallaíonn an t-aistriú chuig an modheolaíocht nua do bhainc sa chleachtas?

Cuirfear an mhodheolaíocht athbhreithnithe i bhfeidhm mar chuid de phróiseas SREP, a bhfuil a thoradh fós ar an bpríomhbhealach chun ionchais agus ceanglais mhaoirseachta a chur in iúl do na bainc. Cé go bhfuil athrú ag teacht ar an gcur chuige i leith P2Ranna a chinneadh, leanfaidh bainc de léargas soiléir a fháil i dtaobh mar a chuireann measúnaithe riosca aonair leis an toradh deiridh.

Leis an aistriú chuig an modheolaíocht nua, déanfar níos éasca é do bhainc tuiscint a fháil ar thorthaí Cholún 2 agus gníomhú dá réir.

Cathain a chuirfear modheolaíocht nua cheanglas Cholún 2 chun feidhme?

Cuirfidh BCE an mhodheolaíocht nua chun feidhme i dtimthriall SREP 2026. Foilsíodh tuilleadh sonraí maidir le modheolaíocht athbhreithnithe P2R le déanaí anseo Tiocfaidh P2Ranna atá bunaithe ar an modheolaíocht nua i bhfeidhm an 1 Eanáir 2027.

Cén chaoi a gcuimsítear na moltaí ó thuarascáil Shainghrúpa SREP 2023 i modheolaíocht athbhreithnithe P2R?

Chinn an Bord Maoirseachta athbhreithniú a dhéanamh ar mhodheolaíocht P2R mar chuid d’athchóiriú SREP níos leithne, agus chuir sé moltaí ó shainghrúpa neamhspleách a foilsíodh in 2023 san áireamh chun an mhodheolaíocht a dhéanamh níos simplí agus níos láidre.

Tá an mhodheolaíocht athbhreithnithe éifeachtach agus i bhfad níos simplí le cur i bhfeidhm, mar a deimhníodh i dtriail le maoirseoirí. Tá scóir SREP, atá ar an ngné is láidre den mhodheolaíocht mhaoirseachta atá againn, fós mar thúsphointe do chinneadh P2R agus leis an modheolaíocht nua, leantar de bheith ag áirithiú gur féidir tionchar an-díreach a bheith ag rioscaí ábhartha nach gclúdaítear nó nach gclúdaítear go leordhóthanach i gColún 1 ar P2R a thagann chun cinn dá thoradh sin. Tá úsáid bhreithiúnais fós ina cuid lárnach den mhodheolaíocht, ach tá srian léi agus tá sí faoi réir athbhreithniú ag an líne chosanta thánaisteach.

Ina theannta sin, le modheolaíocht nua P2R, níltear ag brath ar shonraí ICAAP a thuilleadh. Mar sin féin, tá an measúnú ar fhóntacht ICAAP fós á chur chun tairbhe do mheasúnuithe SREP ar mhúnlaí gnó, rialachas inmheánach, rialuithe riosca agus bainistíocht riosca fhoriomlán, agus dá bhrí sin, is féidir tionchar a bheith aige ar cheanglais chaipitil. Leis seo, tugtar aghaidh ar Mholadh 2.3 ó thuarascáil Shainghrúpa 2023 go háirithe.

Anuas air sin, leis an modheolaíocht nua, beifear in ann tionchar níos dírí a imirt ar cheanglais chaipitil Cholún 2 sa chás nach réitítear go pras laigí a d’fhéadfadh a bheith ina laigí seanbhunaithe, amhail na laigí sin a bhaineann le rialuithe inmheánacha nó fadhbanna rialachais, agus má tharlaíonn sé nach leor bearta maoirseachta eile, i gcomhréir le Moladh 3.2 ón Sainghrúpa.