Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις σχετικά με τη διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (SREP) στο μέλλον
Επικαιροποιήθηκε στις 11 Ιουλίου 2025
Γιατί επανεξετάσαμε τη διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (SREP);
Οι εποπτικές διαδικασίες μας απέφεραν ικανοποιητικά αποτελέσματα, αλλά το τοπίο στο οποίο λειτουργούμε μεταβάλλεται, με διαρθρωτικές αλλαγές, εξωτερικές διαταραχές και νέους κινδύνους που δημιουργούν ένα περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας. Προκειμένου να συνεχίσουμε να εκπληρώνουμε την εντολή που μας έχει ανατεθεί να διαφυλάσσουμε την ασφάλεια των ευρωπαϊκών τραπεζών, επανεξετάσαμε τη διαδικασία με την οποία ελέγχουμε τακτικά την ευρωστία των τραπεζών – τη διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP) – για να διασφαλίσουμε ότι αυτή παραμένει κατάλληλη για τον σκοπό που υπηρετεί και ότι οι εποπτικές διαδικασίες μας είναι πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές από ποτέ. Ως εκ τούτου, λάβαμε υπόψη τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της επανεξέτασης της SREP από ομάδα εμπειρογνωμόνων καθώς και την έκθεση που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σχετικά με τους τρόπους βελτίωσης της SREP.
Ποιος ήταν ο σκοπός της επανεξέτασης της SREP;
Τα μέτρα που ελήφθησαν ως αποτέλεσμα της επανεξέτασης θα οδηγήσουν σε πιο απλές και πιο ευέλικτες εποπτικές διαδικασίες, καθώς και σε βραχύτερο χρονοδιάγραμμα της SREP. Σκοπός τους είναι επίσης η προώθηση και η διατήρηση μιας εποπτικής νοοτροπίας που επικεντρώνεται πιο προσεκτικά στους βασικούς κινδύνους, προάγει την ποιοτική κρίση για κάθε τράπεζα και ενθαρρύνει την ανάληψη αποφασιστικής και έγκαιρης δράσης όταν χρειάζεται. Τέλος, οι αλλαγές θα μας βοηθήσουν να επικοινωνούμε πιο ξεκάθαρα με τις τράπεζες που εποπτεύουμε και να κάνουμε το έργο μας πιο αποτελεσματικό, διαφανές και προβλέψιμο.
Πώς αλλάζουμε τη διαδικασία SREP;
- Ευέλικτο σύστημα αξιολόγησης κινδύνων (risk assessment system – RAS): αυξάνεται η ευελιξία που παρέχεται στους επόπτες ούτως ώστε να δίνουν προτεραιότητα σε βασικούς κινδύνους και να επικεντρώνουν τις αξιολογήσεις τους σε αυτούς. Οι επόπτες θα εφαρμόζουν μια πολυετή στρατηγική αξιολόγησης (multi-year assessment strategy – MYA) που θα τους επιτρέπει να εξετάζουν σε βάθος όλους τους σχετικούς κινδύνους στη διάρκεια πολλών ετών, σύμφωνα με το πλαίσιο ανοχής κινδύνων, αντί να επανεξετάζουν όλους τους κινδύνους κάθε χρόνο. Αυτή η ευέλικτη προσέγγιση θα επιτρέψει στις μεικτές εποπτικές ομάδες να κατανέμουν τους πόρους πιο αποδοτικά.
- Ολοκληρωμένος σχεδιασμός: στο πλαίσιο της νέας SREP, ενισχύεται ο σχεδιασμός των επιτόπιων επιθεωρήσεων, των σε βάθος αναλύσεων (deep-dive) και των οριζόντιων θεματικών ελέγχων, ώστε να παρέχεται μια δομημένη και ολοκληρωμένη εικόνα των κινδύνων των τραπεζών. Με τη βελτίωση της διαδικασίας σχεδιασμού των εποπτικών δραστηριοτήτων, οι συνέργειες μεγιστοποιούνται και οι τράπεζες κατανοούν καλύτερα τις εποπτικές προτεραιότητες.
- Χρήση της πλήρους δέσμης των εποπτικών εργαλείων: εφαρμόζεται μια πιο αποτελεσματική και έγκαιρη κλιμάκωση όταν οι ελλείψεις δεν αποκαθίστανται αμέσως. Αυτή περιλαμβάνει δεσμευτικές ποιοτικές απαιτήσεις και μέτρα επιβολής συμμόρφωσης και κυρώσεων, όπου απαιτείται.
- Σαφείς και περιεκτικές αποφάσεις: βελτιστοποιείται η εποπτική επικοινωνία. Οι αποφάσεις SREP θα αντιμετωπίζουν άμεσα τους βασικούς κινδύνους και τις εποπτικές προσδοκίες. Εάν στο πλαίσιο των αξιολογήσεων δεν παρατηρούνται ουσιώδεις μεταβολές στο προφίλ κινδύνου μιας τράπεζας, οι αποφάσεις SREP μπορούν να επικαιροποιούνται με μικρότερη συχνότητα από ό,τι σε ετήσια βάση.
- Απλούστευση: απλοποιούνται οι εποπτικές μεθοδολογίες και γίνονται πιο σταθερές.
- Τεχνολογίες πληροφορικής (ΤΠ) και εργαλεία ανάλυσης: το ψηφιακό θεματολόγιο της ΕΚΤ αφορά επενδύσεις σε συστήματα ΤΠ και ανάλυση δεδομένων από το 2024 έως το 2028, με την ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών όπως η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) για την υποστήριξη των εποπτών κατά την άσκηση συνηθισμένων καθηκόντων.
Πώς αλλάζουμε το χρονοδιάγραμμα της SREP;
Το χρονοδιάγραμμα της SREP για το 2025 έχει βελτιστοποιηθεί και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί έως το τέλος Οκτωβρίου – νωρίτερα από ό,τι τα προηγούμενα έτη. Οι αλλαγές διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες θα ενημερώνονται εγκαίρως για τις τελικές αποφάσεις SREP, ευθυγραμμίζονται με τους στόχους αποδοτικότητας της πρωτοβουλίας για τη μεταρρύθμιση της SREP και θα καταστήσουν την εποπτεία πιο αποτελεσματική.
Τα βασικά ορόσημα περιλαμβάνουν τα εξής:
- Οι συναντήσεις για τον εποπτικό διάλογο προγραμματίζεται να ξεκινούν στα τέλη Ιουνίου και να ολοκληρώνονται έως τα μέσα Ιουλίου. Αυτό το νέο χρονοδιάγραμμα απαιτεί από τις τράπεζες να προβαίνουν στις απαραίτητες προσαρμογές και να προετοιμάζονται αποτελεσματικά για τη διεξαγωγή ουσιαστικών εποπτικών συζητήσεων.
- Η περίοδος ακρόασης θα αρχίζει στις αρχές Αυγούστου. Λαμβάνοντας υπόψη τη θερινή περίοδο, το δικαίωμα ακρόασης παρατείνεται από δύο σε τέσσερις εβδομάδες έως το τέλος του μήνα, παρέχοντας περισσότερο χρόνο στις τράπεζες για να επανεξετάσουν τα σχέδια αποφάσεων SREP και να ασκήσουν το δικαίωμα ακρόασης.
- Οι τελικές αποφάσεις SREP θα κοινοποιούνται μέχρι το τέλος Οκτωβρίου (σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο κατά τον προηγούμενο κύκλο). Οι επόπτες έχουν δεσμευθεί να μειώσουν τον χρόνο λήψης αποφάσεων, στηρίζοντας και βελτιώνοντας τον σχεδιασμό του επόμενου εποπτικού κύκλου.
Εάν από τις αξιολογήσεις προκύπτει ότι δεν υπάρχουν σημαντικές μεταβολές στο προφίλ κινδύνου ενός ιδρύματος και δεν κρίνονται αναγκαίες αλλαγές στα υφιστάμενα μέτρα, οι αποφάσεις SREP μπορεί να επικαιροποιούνται λιγότερο συχνά υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η προσέγγιση αυτή, η οποία εφαρμοζόταν προηγουμένως σε περιορισμένο αριθμό τραπεζών, πλέον θα επεκταθεί.
Εξισορροπεί την αποτελεσματική, έγκαιρη επικοινωνία με τη διαδικαστική επιμέλεια, διευκολύνοντας τελικά μια ταχύτερη και πιο ευέλικτη εποπτική διαδικασία.
Πώς βελτιώνουμε το υπόδειγμα της απόφασης SREP;
Οι νέες αποφάσεις SREP θα εξορθολογιστούν περαιτέρω, με έμφαση στους σημαντικότερους κινδύνους και εποπτικά μέτρα, ούτως ώστε οι εποπτικές ανησυχίες να μεταδίδονται με σαφήνεια στις τράπεζες.
Η μορφή των αποφάσεων SREP για το 2025 θα αναθεωρηθεί ώστε να βελτιωθεί η σαφήνεια και η εστίασή τους. Οι βασικές ανησυχίες που εντοπίστηκαν και οι εφαρμοστέες απαιτήσεις θα διατυπώνονται σε ειδικές ενότητες της νέας απόφασης SREP. Οι απαιτήσεις και οι συστάσεις ποιοτικού χαρακτήρα θα παρουσιάζονται σε σχετικό παράρτημα, επιτρέποντας στις τράπεζες να εντοπίζουν γρήγορα τις βασικές ενέργειες ενώ θα εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε διεξοδική επεξήγηση των εποπτικών προσδοκιών. Σε κάθε περίπτωση υπενθυμίζεται στις τράπεζες ότι πρέπει να δίνουν εγκαίρως συνέχεια σε τυχόν εποπτικές ενέργειες που κοινοποιούνται σε όλη τη διάρκεια του έτους.
Σκοπός αυτής της νέας μορφής είναι να ενισχυθεί η διαφάνεια και να απλοποιηθεί και να γίνει πιο εύκολη η κατανόηση των αποτελεσμάτων της SREP. Δεν σημαίνει ότι αλλάζει το επίκεντρο του εποπτικού έργου ή ότι μειώνεται η εποπτεία. Ως αποτέλεσμα αυτής της αναθεωρημένης μορφής, θα σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε «εκτελεστικές επιστολές» ως συνοδευτικά έγγραφα των αποφάσεων SREP. Οι συναντήσεις εποπτικού διαλόγου θα λειτουργούν συμπληρωματικά σε αυτήν την επικοινωνία, παρέχοντας περαιτέρω λεπτομέρειες που οι τράπεζες ενθαρρύνονται να κοινοποιούν στα διοικητικά συμβούλια τους.
Πώς απλουστεύουμε τη μεθοδολογία για τον καθορισμό των απαιτήσεων του Πυλώνα 2;
Προκειμένου να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες μας και να διασφαλίσουμε ότι η μεθοδολογία μας είναι άρτια, οι απαιτήσεις του Πυλώνα 2 θα καθορίζονται πιο άμεσα με βάση τους σχετικούς τομείς κινδύνου και οι υψηλότεροι κίνδυνοι θα εξακολουθούν να οδηγούν σε χειρότερες βαθμολογίες της SREP και σε υψηλότερη απαίτηση του Πυλώνα 2. Ενώ οι πληροφορίες από τα αποτελέσματα της εσωτερικής διαδικασίας αξιολόγησης της κεφαλαιακής επάρκειας (internal capital adequacy assessment process – ICAAP) των τραπεζών δεν θα επηρεάζουν πλέον άμεσα την απαίτηση του Πυλώνα 2, η εποπτική αξιολόγηση των ICAAP των τραπεζών θα συνεχίσει να ενσωματώνεται στις αξιολογήσεις των επιχειρηματικών μοντέλων, της εσωτερικής διακυβέρνησης και της συνολικής διαχείρισης κινδύνων στο πλαίσιο της SREP.
Η νέα μεθοδολογία θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα δυνητικά μακροχρόνιες αδυναμίες, όπως αυτές που σχετίζονται με τους εσωτερικούς ελέγχους ή με ζητήματα διακυβέρνησης. Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις του Πυλώνα 2 μπορούν να επηρεαστούν πιο άμεσα εάν οι εν λόγω αδυναμίες δεν επιλυθούν εγκαίρως και εάν άλλα εποπτικά μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή. Στο τέλος της διαδικασίας, οι επόπτες θα χρησιμοποιούν την έμπειρη κρίση τους προκειμένου να αξιολογήσουν κατά πόσον η τελική απαίτηση του Πυλώνα 2 είναι επαρκής υπό το πρίσμα της συνολικής αξιολόγησης κινδύνων και να προβούν σε προσαρμογές, εφόσον χρειαστεί.
Πότε θα εφαρμοστεί η νέα μεθοδολογία των απαιτήσεων του Πυλώνα 2;
Η μεθοδολογία θα ελεγχθεί διεξοδικά εσωτερικά το 2025 και θα εφαρμοστεί από τον κύκλο της SREP για το 2026. Οι απαιτήσεις του Πυλώνα 2 βάσει της νέας μεθοδολογίας θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2027.
Πώς αλλάζουμε τις ενέργειες που αναλαμβάνουμε κατόπιν των εποπτικών ευρημάτων;
Αναπτύξαμε μια νέα κλιμακωτή προσέγγιση όσον αφορά τις ενέργειες που αναλαμβάνουμε κατόπιν των εποπτικών ευρημάτων και την παρακολούθηση της εφαρμογής εποπτικών μέτρων. Αυτή η προσέγγιση θα βοηθήσει τους επόπτες να επικεντρώνονται στα σημαντικότερα ζητήματα και να διαχειρίζονται ευκολότερα τις ενέργειες που αναλαμβάνονται κατόπιν ευρημάτων χαμηλής σοβαρότητας. Αυτό σημαίνει ότι:
- τα λιγότερο σοβαρά ευρήματα (όλα τα ευρήματα F1 και τα περισσότερα ευρήματα F2) θα αντιμετωπίζονται κατά κανόνα με τη μορφή «υπενθυμίσεων αντιμετώπισης» (συστάσεις) ή «υπενθυμίσεων συμμόρφωσης» (υποχρεώσεις) σχετιζόμενων με διερευνήσεις εσωτερικών υποδειγμάτων. Προκειμένου να διορθώσουν τα ζητήματα που διαπιστώνονται, οι τράπεζες πρέπει απλώς να επιβεβαιώσουν ότι έχουν λάβει επαρκή μέτρα για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση και, ως εκ τούτου, δεν θα χρειαστεί να υποβάλουν περαιτέρω έγγραφα τεκμηρίωσης. Ωστόσο, θα πρέπει να διατηρούν, για περίοδο πέντε ετών, όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίστηκαν καταλλήλως, σε περίπτωση μελλοντικών εκ των υστέρων δειγματοληπτικών ελέγχων. Τα μέτρα για τα ευρήματα F1 και F2 θα περιλαμβάνουν τυποποιημένη διατύπωση και προκαθορισμένη προθεσμία, εκτός εάν η μεικτή εποπτική ομάδα αποφασίσει διαφορετικά.
- Για σοβαρά ευρήματα (F3 και F4), οι μεικτές εποπτικές ομάδες θα συνεχίσουν την τακτική παρακολούθησή τους.
- Η εξωτερική διαδικτυακή πύλη μας θα δίνει στις τράπεζες τη δυνατότητα να παρακολουθούν την πορεία όλων των ευρημάτων και των μέτρων ανά πάσα στιγμή.
Οι τράπεζες θα είναι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση των ζητημάτων χαμηλής σοβαρότητας που διαπιστώνονται εφαρμόζοντας την κατάλληλη διαδικασία εσωτερικής διακυβέρνησης. Οι μεικτές εποπτικές ομάδες δεν θα εξετάζουν διεξοδικά τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αυτά τα ευρήματα, μπορεί όμως να διενεργούν τυχαίους δειγματοληπτικούς ελέγχους. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν διαφορές ως προς την πορεία των διορθωτικών μέτρων, οι μεικτές εποπτικές ομάδες θα τις λαμβάνουν υπόψη στις συνεχιζόμενες αξιολογήσεις τους και ενδέχεται, κατά περίπτωση, να διατυπώσουν εκ νέου συγκεκριμένα ευρήματα. Ανάλογα με τη φύση και την επανεμφάνιση του ζητήματος, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω εποπτικές ενέργειες ή, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, σε μέτρα επιβολής συμμόρφωσης.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Ακολουθούμε μια κλιμακωτή προσέγγιση για την εφαρμογή των αλλαγών στη SREP σε όλη τη διάρκεια του κύκλου του 2025 και του κύκλου του 2026. Για παράδειγμα, η πολυετής αξιολόγηση, το ευέλικτο σύστημα αξιολόγησης κινδύνων και οι απλοποιημένες αποφάσεις SREP εισάγονται στον κύκλο της SREP για το 2025, ενώ η νέα μεθοδολογία για τις απαιτήσεις του Πυλώνα 2 θα τεθεί σε εφαρμογή από τον κύκλο για το 2026.
Αυτή η σταδιακή προσέγγιση διασφαλίζει ότι οι αλλαγές είναι συμβατές με τα χρονοδιαγράμματα άλλων σχετικών διαδικασιών και ότι συμμετέχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Θα παρακολουθήσουμε την πρόοδο και το Εποπτικό Συμβούλιο θα εξετάσει τις εξελίξεις και θα λάβει υπόψη τα διδάγματα που θα αντληθούν από την εφαρμογή αυτών των μέτρων.