ECB-gevoeligheidsanalyse van het IRRBB – stresstest 2017

28 februari 2017

Veelgestelde vragen

1. ECB-Bankentoezicht voert in het kader van de stresstest 2017 een gevoeligheidsanalyse uit van het renterisico in het bankenboek (interest rate risk in the banking book – IRRBB). Waarom is dat?

In het kader van het toezicht dient ECB-Bankentoezicht elk jaar stresstests te houden (CRD, artikel 100) en het doet dit in 2017 voor de banken die onder direct toezicht van de ECB staan.

De stresstest van dit jaar moet de ECB voldoende informatie opleveren om inzicht te krijgen in de rentegevoeligheid van banken, zowel van de activa en passiva in hun bankenboek als van hun nettorentebaten. De hypothetische renteschokken die hierbij worden toegepast, zijn overgenomen uit de door het Bazels Comité voor Bankentoezicht beschreven normen "Standards – interest rate risk in the banking book", die in april 2016 zijn gepubliceerd.

2. Waar richt de ECB-gevoeligheidsanalyse van het IRRBB – stresstest 2017 zich vooral op? En hoe worden de resultaten gebruikt?

De toezichthouders onderzoeken de gevolgen van hypothetische renteveranderingen voor de banken.

De analyse van de gevolgen van een renteschok voor de banken richt zich op de veranderingen in de economische waarden van de activa en passiva in het bankenboek en op de ontwikkeling van de door die activa en passiva gegenereerde nettorentebaten. Het bankenboek bevat de activa en passiva die geen verband houden met de handelsactiviteiten van de banken. Omdat renteveranderingen ander klantgedrag kunnen uitlokken, wordt bij de stresstest ook geanalyseerd hoe de modellen voor klantgedrag die de banken hanteren, uitwerken op de manier waarop ze hun renterisico's meten.

De uitkomsten van de stresstest worden op een organische manier verwerkt in de SREP (Supervisory Review and Evaluation Process – procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie) voor 2017, die bepaalt hoeveel kapitaal banken moeten aanhouden. De kapitaaleis in het SREP-besluit voor 2017 wordt niet bepaald op grond van de kwantitatieve resultaten van deze stresstest, maar wordt veeleer ingegeven door de relatieve kwetsbaarheid van de banken voor de verschillende renteschokken die in de stresstest worden gesimuleerd. De uitkomsten worden met name gebruikt bij de beoordeling van de hoogte van het kapitaal dat een bank moet aanhouden in het kader van haar P2R (Pillar 2 requirements – Pijler 2-vereisten) en P2G (Pillar 2 Guidance – Pijler-2-aanbevelingen).

3. Betekent de stresstest dat banken meer toezichtskapitaal moeten aanhouden?

Als er verder niets verandert, zal de totale kapitaaleis aan de banken die direct onder toezicht van de ECB staan, naar verwachting per saldo gelijk blijven.

4. Van welke aannames ten aanzien van renteveranderingen wordt er in deze stresstest uitgegaan?

De stresstest werkt met zes verschillende renteschokken. De schokken zijn overgenomen uit de normen die het Bazels Comité voor Bankentoezicht in april 2016 heeft opgesteld (Standards - Interest rate in the banking book) en worden toegepast op het bankenboek. De schokken simuleren diverse veranderingen in de hoogte en vorm van de rentecurve en verschaffen de toezichthouders informatie over de eventuele veranderingen die deze schokken teweegbrengen in de economische waarde van activa in het bankenboek en de verwachte nettorentebaten. De schokken zijn hypothetisch en zeker geen prognose van de toekomstige ontwikkeling van de rente in het eurogebied; ze zijn eerder bedoeld om mogelijke kwetsbaarheden in de bankenboeken van de instellingen bloot te leggen.

De schokken worden dan ook vooral toegepast als een soort gevoeligheidsanalyse. Een gevoeligheidsanalyse wijkt vrij sterk af van een macro-economische stresstest, die doorgaans werkt met op modellen gebaseerde macro-economische projecties in een scenario.

5. Welke onderdelen van de bankbalans worden aan de gevoeligheidsanalyse onderworpen?

De posities in het bankenboek. De analyse beperkt zich bij alle banken tot de activa en passiva in de voor die bank belangrijkste valuta's. Dat wil zeggen dat alleen activa en passiva in valuta's met een aandeel van meer dan 20% in het bankenboek van die bank worden meegenomen. Om de rapportagedruk voor de banken te beperken, is besloten valuta's onder die drempel niet mee te tellen. Bovendien hebben de resultaten voor die kleinere posities waarschijnlijk geen significante gevolgen voor het eindresultaat.

6. Hoe lang duurt de stresstest?

De stresstest begint op 28 februari 2017 en de resultaten worden vooral gebruikt bij de SREP-beoordeling en bij het vaststellen van de P2G (Pillar 2 Guidance – Pijler 2‑aanbevelingen). De resultaten worden deze zomer besproken in het kader van het SREP-toezichtsoverleg tussen de banken en de JST's (Joint Supervisory Teams – gezamenlijke toezichthoudende teams).

De stresstest is "bottom-up", wat wil zeggen dat de banken de projecties voor de gegeven renteschokken aanleveren op basis van hun eigen modellen. De uitkomsten worden gebruikt voor de kwalitatieve maatregelen en het overleg tussen de JST's en de banken in het kader van de SREP.