Modele wewnętrzne
Banki mogą obliczać minimalną kwotę kapitału, jaką zgodnie z prawem muszą utrzymywać – czyli wymóg w zakresie funduszy własnych – za pomocą własnych modeli, jeśli uzyskały na to wcześniej zgodę właściwego organu. W jednolitym mechanizmie nadzorczym (SSM) dla wszystkich banków mających status instytucji istotnych tym organem jest EBC, a dla banków o statusie instytucji mniej istotnych – właściwe organy krajowe.
Nadzór z bliska: co to są modele wewnętrzne?
Podstawą nadzoru nad modelami wewnętrznymi stosowanymi przez instytucje istotne są obowiązujące przepisy unijne i krajowe, w tym:
- rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych
- odpowiednie regulacyjne standardy techniczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB)
- wytyczne EUNB, do których przestrzegania EBC się zobowiązał.
Nadzór opiera się na dwóch filarach:
Pomocne dla obu filarów są prace przeprowadzone w ramach ukierunkowanego przeglądu modeli wewnętrznych (projektu TRIM), który trwał od 2016 do 2021, oraz przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych. Opracowanie tego przewodnika jest jednym z głównych efektów projektu TRIM. Najważniejsze ustalenia i wnioski z przeglądu podsumowano w specjalnym raporcie.
Przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych
Przewodnik objaśnia, jak EBC interpretuje obowiązujące przepisy unijne i krajowe oraz jak zamierza je stosować przy ocenie, czy banki spełniają wymogi prawne. Pierwotnie powstał na potrzeby projektu TRIM, a następnie stał się podstawą metodyki kontroli na miejscu dotyczących modeli wewnętrznych. Znacznie przyczynia się do ujednolicenia praktyk nadzorczych w całym europejskim nadzorze bankowym, a w efekcie – do zapewnienia równych warunków działania instytucjom istotnym korzystającym z modeli wewnętrznych.
Treść przewodnika jest wtórna w stosunku do obowiązujących przepisów unijnych i krajowych, więc nie ma na celu ich zastąpienia, uchylenia ani zmiany.
Przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych
Raport z projektu TRIM
Po zakończeniu projektu TRIM sporządzono raport, który przedstawia jego osiągnięcia i ustalenia oraz dalsze działania nadzorcze i wpływ przeglądu na nadzór nad modelami wewnętrznymi. Dzięki temu projektowi wymogi regulacyjne są wdrażane spójniej, więc zmniejszyła się nieuzasadniona zmienność występująca przy obliczaniu przez banki aktywów ważonych ryzykiem z użyciem modeli wewnętrznych. Ponadto projekt przyczynił się do dalszego ujednolicenia podejścia do nadzoru nad modelami wewnętrznymi. Zaowocował też wydaniem przewodnika EBC dotyczącego modeli wewnętrznych.
Częste pytania na temat ukierunkowanego przeglądu modeli wewnętrznych
Ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych to szeroko zakrojony projekt prowadzony w latach 2016−2021 przez EBC w ścisłej współpracy z właściwymi organami krajowymi. Obejmował szczegółowe prace metodyczne i około 200 kontroli modeli wewnętrznych przeprowadzonych na miejscu w 65 instytucjach podlegających bezpośredniemu nadzorowi EBC. Prace w ramach tego projektu dotyczyły modeli wewnętrznych służących do pomiaru ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego i ryzyka kredytowego kontrahenta.