Demaskowanie nieprawidłowości
Co rozumiemy przez demaskowanie?
W kontekście EBC demaskowanie nieprawidłowości (ang. whistleblowing) to zgłaszanie naruszenia odnośnych przepisów Unii Europejskiej popełnionego przez nadzorowany bank, krajowy organ nadzoru lub sam EBC.
W razie podejrzenia, że nadzorowany bank, krajowy organ nadzoru lub EBC złamał odnośne przepisy UE, można o tym powiadomić EBC na odrębnym, bezpiecznym portalu dla demaskatorów.
Przed skorzystaniem z portalu prosimy zapoznać się z opisem informacji, jakie można przekazywać do EBC, oraz z samą procedurą zgłaszania naruszeń. Prosimy także przeczytać oświadczenie o ochronie prywatności oraz ważne informacje prawne.
W jakich przypadkach należy kontaktować się z EBC przez portal dla demaskatorów?
Ten portal służy do kontaktów z EBC, jeśli chce się zgłosić:
- złamanie odnośnych przepisów UE przez nadzorowany bank (termin prawny: nadzorowany podmiot)
lub
- złamanie odnośnych przepisów UE przez krajowy organ nadzoru lub sam EBC (termin prawny: właściwy organ)
lub
- złamanie przez bank, którego bezpośrednim nadzorcą jest właściwy organ krajowy, decyzji lub rozporządzenia EBC nakładających na ten bank obowiązki wobec EBC.
W następujących przypadkach należy kontaktować się z krajowym organem nadzoru:
- dany bank nie jest nadzorowany bezpośrednio przez EBC, tylko przez krajowy organ nadzoru
Tu można sprawdzić, kto nadzoruje bank
lub
- naruszenie odnosi się do ochrony konsumentów lub wdrażania przez nadzorowane banki przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Takie naruszenia nie wchodzą w zakres kompetencji EBC, który w związku z tym nie przedstawia opinii prawnej na ich temat.
- Krajowe organy odpowiedzialne za ochronę konsumentów
- Europejski Urząd Nadzoru Bankowego – strona dla konsumentów
Definicje prawne pojęć „nadzorowany podmiot” i „właściwy organ”
Według rozporządzenia ramowego SSM nadzorowany podmiot to:
- instytucja kredytowa mająca siedzibę w uczestniczącym państwie członkowskim
- finansowa spółka holdingowa mająca siedzibę w uczestniczącym państwie członkowskim
- finansowa spółka holdingowa o działalności mieszanej mająca siedzibę w uczestniczącym państwie członkowskim
- oddział ustanowiony w uczestniczącym państwie członkowskim przez instytucję kredytową mającą siedzibę w nieuczestniczącym państwie członkowskim.
Właściwe organy to krajowe organy nadzoru (zwane także właściwymi organami krajowymi) oraz EBC.
Informację o tym, które podmioty są nadzorowane przez organy krajowe, a które – przez EBC, można znaleźć na regularnie aktualizowanej liście nadzorowanych podmiotów, zawierającej także dodatkowe wyjaśnienia.
Co to są „odnośne przepisy Unii Europejskiej”?
Na potrzeby mechanizmu zgłaszania naruszeń (ang. breach reporting mechanism) pojęcie „odnośne przepisy Unii Europejskiej” należy rozumieć jako przepisy dotyczące nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi. EBC stosuje się do tych przepisów przy wykonywaniu swoich zadań określonych w rozporządzeniu w sprawie jednolitego mechanizmu nadzorczego (rozporządzenie SSM).
Do odnośnych przepisów UE zalicza się rozporządzenia stosowane bezpośrednio, takie jak rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych (rozporządzenie CRR).
Należą do nich także przepisy krajowe stanowiące wdrożenie dyrektyw zaliczanych do odnośnych przepisów UE, np. dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (dyrektywa CRD IV).
Ponadto obejmują one przepisy krajowe wydane na podstawie opcji przyznanych państwom członkowskim w stosowanych bezpośrednio rozporządzeniach.
Za odnośne przepisy UE uznaje się także rozporządzenia EBC, np. rozporządzenie ramowe SSM, oraz decyzje EBC.
Decyzje i proces decyzyjny EBC
Jak zgłosić naruszenie?
Naruszenia należy zgłaszać przez portal dla demaskatorów. Wszystkie zgłoszenia muszą być składane w dobrej wierze i odpowiednio uzasadnione. Użycie portalu dla demaskatorów do niewłaściwych celów może być uznawane za przestępstwo. Zatem jeśli osoba zgłaszająca nie działała w dobrej wierze, EBC może wystąpić o wszczęcie postępowania karnego na szczeblu krajowym, aby chronić reputację i prawa wszystkich zainteresowanych.
Informacje zgłoszone na portalu dla demaskatorów są przetwarzane przez EQS Group AG – bezpieczny niezależny podmiot zewnętrzny działający na zlecenie EBC. Podmiot przetwarzający nie ma dostępu do treści zgłoszeń. Szczegółowe informacje można znaleźć w oświadczeniu o ochronie prywatności.
Krok 1. Wypełnić formularz internetowy.
- Informacje można podać w dowolnym języku urzędowym UE.
- Zgłoszenia można składać anonimowo.
- Podane informacje powinny być dokładne i kompletne.
Krok 2. Dostarczyć dokumenty stanowiące materiał dowodowy (patrz dalej).
Jak dostarczyć materiał dowodowy?
EBC zaleca, żeby na potwierdzenie zarzutów dostarczyć odpowiednie dokumenty. Jeśli zgłoszenie nie zostanie poparte dowodami, EBC może zrezygnować z podjęcia działań w danej sprawie.
Dokumenty stanowiące materiał dowodowy należy złożyć przez portal dla demaskatorów. W tym celu trzeba zaznaczyć właściwe pliki i kliknąć „Upload”, kiedy pojawi się odpowiedni komunikat.
Jeśli zgłoszenie jest anonimowe, należy się upewnić, że z dokumentów zostały usunięte wszelkie informacje, które mogłyby umożliwić identyfikację osoby zgłaszającej, np. właściwości dokumentu, gdzie ta osoba mogłaby widnieć jako jego autor.
W jakim formacie można składać dokumenty?
Dopuszcza się następujące formaty: PDF, Word, Excel, Power Point, GIF i JPEG (maksymalna wielkość pliku to 10 MB).
Co znajduje się w skrzynce odbiorczej?
Skrzynka odbiorcza (inbox) to bezpieczny kanał komunikacji, do którego uzyskuje się dostęp po złożeniu informacji na portalu dla demaskatorów. Skrzynka jest tworzona także dla osób składających zgłoszenie anonimowo.
Po wypełnieniu formularza osoba zgłaszająca otrzymuje jednostkowy numer identyfikacyjny zgłoszenia i musi ustawić dla siebie hasło do skrzynki.
Przez skrzynkę odbiorczą można sprawdzać status swojego zgłoszenia.
Tą drogą powiadamiamy także zgłaszających, kiedy są nam potrzebne dodatkowe informacje.
Ważne: Jeśli zapomni się numeru zgłoszenia lub hasła, nie można odzyskać dostępu do skrzynki.
Jak sprawdzać skrzynkę odbiorczą?
Aby zobaczyć status swojego zgłoszenia i sprawdzić, czy EBC nie potrzebuje dodatkowych informacji, należy zalogować się do skrzynki odbiorczej.
Do zalogowania jest potrzebny numer zgłoszenia otrzymany na portalu dla demaskatorów i własne hasło.
Ważne: Jeśli zapomni się numeru zgłoszenia lub hasła, nie można odzyskać dostępu do skrzynki.
Jak są rozpatrywane zgłoszenia?
Zespół ekspertów sprawdza, czy zgłoszenie jest ważne, czyli czy wchodzi w zakres kompetencji EBC lub krajowego organu nadzoru bankowego. Jeśli uzna, że jest ono ważne, przekazuje je odpowiedniej jednostce w EBC lub organowi krajowemu.
W wyniku ważnego zgłoszenia mogą zostać podjęte działania nadzorcze – np. wysłanie wniosku o informacje, przeprowadzenie kontroli na miejscu, zastosowanie środków nadzorczych lub wszczęcie procedury nałożenia sankcji.
Z uwagi na obowiązujące przepisy o poufności nie możemy wyjawić osobie zgłaszającej, jak zakończyła się dana sprawa. Natomiast co roku w raporcie rocznym EBC z realizacji zadań nadzorczych publikujemy zbiorcze i zanonimizowane podsumowanie zgłoszonych naruszeń i podjętych w związku z tym działań.
Poufność
Wszystkie zgłoszenia są traktowane jako poufne i przetwarzane zgodnie z unijnymi przepisami o ochronie danych. EBC chroni dane osobowe i zapewnia odpowiednią ochronę zarówno osób zgłaszających naruszenia, jak i tych, których dotyczą zarzuty.