Demaskatorzy działają w imię wyższych racji
08/09/2015 (aktualizacja: 26 października 2018)
EBC prowadzi nadzór bankowy w sposób surowy, ale sprawiedliwy. Przede wszystkim pilnuje, by wszystkie nadzorowane banki i wszyscy nadzorcy w pełni wywiązywali się ze swoich obowiązków wynikających z prawa unijnego. Niestety przepisy te nie zawsze są przestrzegane, a czasem dochodzi wręcz do celowego ukrywania nieprawidłowości. Demaskatorzy, zwani także sygnalistami (ang. whistleblowers), którzy informują EBC o takich przypadkach, działają w imię wyższych racji i służą dobru publicznemu.
Potencjalnie największą wiedzę o nieprawidłowościach mogą mieć osoby odpowiedzialne za zapewnianie zgodności z przepisami (ang. compliance officers), rewidenci i inni pracownicy banków. Do najczęściej zgłaszanych naruszeń należą: nieprawidłowe obliczenie funduszy własnych i wymogów kapitałowych oraz złamanie zasad ładu korporacyjnego.
Zgłaszanie nieprawidłowości jest skutecznym sposobem ujawniania nieuczciwych praktyk biznesowych.
(Danièle Nouy, przewodnicząca Rady ds. Nadzoru, felieton)
EBC może badać jedynie przypadki naruszenia „właściwego prawa unijnego”, czyli aktów prawnych dotyczących nadzoru ostrożnościowego nad bankami, np. przepisów o wymogach kapitałowych czy ładzie korporacyjnym. Nie zajmuje się natomiast nieprawidłowościami z innych obszarów nadzoru bankowego, takich jak ochrona konsumentów lub wdrażanie przepisów o zapobieganiu praniu pieniędzy. Tego rodzaju przypadki powinny być zgłaszane organom krajowym.
Jak zgłaszać nieprawidłowości
Służy do tego formularz internetowy. Podane w nim informacje trafiają bezpośrednio do odpowiednich osób. Formularz zawiera też kilka dodatkowych pytań, które mają umożliwić EBC ocenę przekazanych informacji.
Strona dla demaskatorówOchrona demaskatorów
Osoby zgłaszające naruszenia za pomocą formularza internetowego EBC nie muszą ujawniać swojej tożsamości. Wszystkie zgłoszenia będą uważnie rozpatrywane.
Aby zapewnić bezpieczeństwo demaskatorów zgodnie z unijnym prawem o ochronie danych, EBC konsultował stosowane przez siebie procedury z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych. Ochrona osób zgłaszających nieprawidłowości jest także przewidziana w przepisach prawnych dotyczących zadań nadzorczych EBC.
Jak rozpatrywane są zgłoszenia?
Zgłoszenie trafia do zespołu ekspertów, który sprawdza, czy należy ono do kompetencji EBC lub krajowego organu nadzoru bankowego. Jeśli zespół wstępnie uzna, że tak jest, przekazuje zgłoszenie do odpowiedniej jednostki w EBC lub do organu krajowego. Mogą one podjąć określone działania, np. zażądać od banku informacji, zlecić inspekcję na miejscu, zastosować środki nadzorcze lub nałożyć sankcje.
Z uwagi na obowiązujące przepisy o poufności EBC nie może zdradzić informatorowi, jakie były rezultaty jego zgłoszenia. Za to co roku w swoim raporcie rocznym z realizacji zadań nadzorczych publikuje zbiorcze i zanonimizowane sprawozdanie o zgłoszonych nieprawidłowościach i podjętych w związku z tym działaniach.