Opcje wyszukiwania
Podstawy Media Warto wiedzieć Badania i publikacje Statystyka Polityka pieniężna €uro Płatności i rynki Praca
Podpowiedzi
Kolejność

Co to jest SREP?

16.06.2016 (aktualizacja: 13.11.2017)

Nadzorcy regularnie analizują i mierzą ryzyko, na jakie narażone są poszczególne banki. Odbywa się to w ramach procesu przeglądu i oceny nadzorczej SREP (Supervisory Review and Evaluation Process); na gruncie polskim stosuje się termin BION – badanie i ocena nadzorcza. Wynikiem tego procesu jest podsumowanie ustaleń z całego roku i wyznaczenie każdemu bankowi zadań na następny okres.

Ustalenia te dotyczą sytuacji banku pod względem wymogów kapitałowych i jego metod zarządzania ryzykiem. Po zakończeniu procesu nadzorca kieruje do banku decyzję SREP, w której określa działania, jakie należy przeprowadzić w związku z wykrytymi problemami, oraz termin na ich wykonanie.

Co sprawdzają nadzorcy?

Żeby zapewnić jednakowe warunki działania wszystkim bankom, należy przykładać do nich tę samą miarę. Metodologia SREP określa jednolity zestaw instrumentów, za pomocą których nadzorcy sprawdzają profil ryzyka banków z czterech różnych perspektyw.

Jak nadzorcy badają kondycję banku

Model biznesowy

Czy bank stosuje zrównoważoną strategię działalności?

Ład korporacyjny i ryzyko

Czy członkowie organów zarządczych mają odpowiednie kwalifikacje? Czy właściwie zarządza się ryzykiem?

Kapitał

Czy bufory kapitałowe banku są wystarczające do pokryciaewentualnych strat?

Płynność

Czy bank jest w stanie pokryć krótkoterminowe zapotrzebowanie na gotówkę?

  1. Model biznesowy: nadzorca ocenia, czy model działalności banku jest zrównoważony, tzn. czy jest ona różnorodna, czy też skupia się tylko na kilku dziedzinach. Przykładowo dla banku, który koncentruje się wyłącznie na przemyśle stoczniowym, bardzo dużym zagrożeniem może być spowolnienie tempa wzrostu handlu światowego lub zbyt hojne kredytowanie stoczni. Dlatego też taki bank musi odpowiednio zarządzać tym ryzykiem.
  2. Ład korporacyjny i zarządzanie ryzykiem: nadzorca analizuje strukturę organizacyjną banku – obserwuje pracę organów zarządzających i sprawdza, czy funkcjonują odpowiednie mechanizmy zarządzania ryzykiem.
  3. Ryzyka związane z kapitałem: nadzorca bada, czy zabezpieczenia banku wystarczą do pokrycia strat, jakie mogą powstać w wyniku np. cyberataku na jego system informatyczny, gwałtownego spadku cen ropy naftowej lub opóźnień w spłacie zobowiązań przez kredytobiorców.
  4. Ryzyka związane z pozyskiwaniem finansowania i płynnością: nadzorca sprawdza zdolność banku do pokrycia doraźnego zapotrzebowania na środki pieniężne, np. w warunkach niepewności gospodarczej, kiedy właściciele depozytów wypłacają znacznie więcej pieniędzy niż zazwyczaj.

Jak przebiega proces SREP?

Proces ten ma charakter ciągły. Prowadzą go wspólne zespoły nadzorcze, które raz w roku wydają indywidualne decyzje SREP: każdy bank otrzymuje pismo ze wskazaniem konkretnych działań, jakie musi przeprowadzić w kolejnym roku. Decyzje te są dopasowane do profilu działalności danego banku.

Wszystkie banki muszą utrzymywać minimalny poziom kapitału określony w wymogach prawnych. Jest to tzw. filar I.

Tu zaczyna się rola procesu SREP. W zależności od sytuacji danego banku w decyzji SREP nadzorca może mu zalecić utrzymywanie dodatkowego kapitału lub wyznaczyć wymogi jakościowe dotyczące struktury zarządczej bądź modelu zarządzania. Nazywa się to filarem II.

Indywidualne decyzje w sprawie SREP są też pomocne przy prowadzeniu innych czynności nadzorczych i stanowią element szczegółowej bieżącej obserwacji banków. Bierze się je również pod uwagę przy sporządzaniu planów strategiczno-operacyjnych na kolejny cykl nadzorczy. Mają bezpośredni wpływ na częstotliwość i szczegółowość czynności kontrolnych prowadzonych na miejscu i zdalnie.

Co to oznacza dla banków?

Każdy bank jest inny. Niektóre skupiają się na tradycyjnej bankowości komercyjnej, inne zarządzają aktywami finansowymi przedsiębiorstw; niektóre koncentrują się tylko na jednym sektorze, inne działają w różnych branżach.

Niezależnie od stosowania wspólnej metodologii różnice te są uwzględniane przy określaniu zakresu, intensywności i częstotliwości czynności w ramach procesu SREP w poszczególnych bankach, dzięki czemu nadzór sprawowany jest w sposób sprawiedliwy i spójny. Wspólne zespoły nadzorcze, składające się z pracowników EBC i krajowych organów nadzoru, biorą pod uwagę potencjalny wpływ danego banku na cały system finansowy, a także jego profil ryzyka i status (jednostka zależna, jednostka dominująca, niezależna instytucja finansowa).

Typowe zalecenia nadzorcze to zwiększenie utrzymywanego kapitału (dodatkowe zabezpieczenie) lub sprzedaż pewnych portfeli kredytów w celu ograniczenia ryzyka kredytowego. W skrajnych przypadkach nadzorca może zalecić zmianę kierownictwa lub dostosowanie strategii biznesowej, żeby zwiększyć rentowność.

Czy SREP jest czymś nowym?

Zasadniczo nie – wcześniej taki proces przeprowadzały krajowe organy nadzoru. Nowością jest to, że teraz w ramach europejskiego nadzoru bankowego wobec wszystkich banków istotnych stosuje się jednolitą metodologię i wspólny harmonogram.

Koncepcja przeglądu i oceny nadzorczej została wprowadzona w 2004 roku w porozumieniu Bazylea II opracowanym przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego. W 2006 roku w całej Unii Europejskiej wdrożono znowelizowane przepisy i od tego czasu są one stosowane przez krajowe organy nadzoru.

Dzięki większej harmonizacji wymogów proces ten staje się bardziej przejrzysty i największe banki, które są nadzorowane bezpośrednio przez EBC, wiedzą dokładnie, czego się spodziewać; korzystają na tym zwłaszcza banki prowadzące działalność transgraniczną.

Pierwsze decyzje SREP zostały wydane przez EBC na początku 2015 roku, jeszcze na podstawie przepisów krajowych. Ich uzupełnieniem były wyniki przeprowadzonej w 2014 wszechstronnej oceny.

W drugiej rundzie decyzji SREP, która zakończyła się pod koniec 2015 roku, po raz pierwszy wobec wszystkich banków istotnych zastosowano jednolite podejście. Był to ważny krok na drodze do stworzenia równych warunków działania w europejskiej bankowości.

Demaskowanie nieprawidłowości