Openbare raadpleging betreffende Deel 2 van de Gids inzake de beoordeling van vergunningaanvragen
Veelgestelde vragen
Wat is een bank? En waarom hebben banken een vergunning nodig voor het uitoefenen van hun activiteiten?
Een bank (of een “kredietinstelling” volgens de terminologie van de Verordening kapitaalvereisten (Capital Requirements Regulation – CRR)) is een bedrijf dat bij het publiek deposito’s of andere terugbetaalbare gelden aantrekt en kredieten voor eigen rekening verleent. Deze activiteiten worden gereguleerd om het publiek te beschermen en het vertrouwen van dat publiek in het financiële stelsel te bevorderen. Via het verlenen van bankvergunningen wordt voorkomen dat instellingen die de stabiliteit van het financiële stelsel zouden kunnen bedreigen, de markt betreden. Via de vergunningverlening wordt ook bereikt dat banken die de markt wel betreden, aan minimumveiligheidsnormen voldoen waardoor ze als voldoende solide kunnen worden beschouwd. Vergunningverlening zorgt er ook voor dat instellingen aan alle toepasselijke nationale en Europese wettelijke vereisten voldoen.
De Europese Centrale Bank (ECB) is de enige autoriteit die in het eurogebied een bankvergunning kan verlenen. Elke entiteit die een bank wil worden, moet daarvoor een vergunning van de ECB krijgen, ongeacht of de entiteit als belangrijke instelling (onder direct toezicht van de ECB) of als minder belangrijke instelling (onder direct toezicht van de desbetreffende nationale bevoegde autoriteit (NBA)) wordt aangemerkt. De ECB en de NBA's werken bij de vergunningverlening nauw samen. Voor alle aanvragen geldt als eerste aanspreekpunt de NBA van het land waarin de entiteit gaat worden gevestigd; alle aanvragen worden vervolgens door de ECB beoordeeld.
Hoe werkt de procedure voor het aanvragen van een bankvergunning in de praktijk?
Vergunningverleningsprocedures voor in het eurogebied gevestigde kredietinstellingen worden gezamenlijk uitgevoerd door de ECB en de NBA van de lidstaat waar de aanvrager is gevestigd. In de praktijk begint deze "gemeenschappelijke procedure" wanneer een instelling haar NBA benadert, die het eerste aanspreekpunt is voor een vergunningverleningsprocedure, en eindigt deze ermee dat de ECB een besluit neemt. De ECB en de NBA werken echter vanaf het begin nauw samen om te zorgen voor een consistente, efficiënte en grondige aanpak.
Wat moeten banken aantonen om voor een vergunning in aanmerking te komen?
Entiteiten die een bank willen worden, moeten aantonen dat ze in staat zijn te voldoen aan de vereisten in de EU- en nationale wetgeving (artikel 8 tot en met 14 van de Richtlijn kapitaalvereisten (Capital Requirements Directive – CRD IV)). De vergunningvereisten hebben betrekking op een breed scala van onderwerpen, waaronder het aan te houden kapitaal, de geschiktheid van aandeelhouders en bestuurders en de toereikendheid van de bedrijfsvoering van de entiteit, zoals weergegeven in het bedrijfsplan, governancekader, de interne beheersingsmaatregelen en het risicobeheer, etc. Aanvragen voor een vergunning worden beoordeeld op basis van de geldende vereisten en het overkoepelende prudentiële kader voor het toezicht op kredietinstellingen. Dit kader omvat bijvoorbeeld een beoordeling of de bancaire kernactiviteiten (het aantrekken van deposito's en het verlenen van kredieten) onderdeel zijn van de beoogde activiteiten en het beoogde bedrijfsmodel van de aanvrager en of het overkoepelende prudentiële kader voor kredietinstellingen het juiste en meest geschikte kader is voor de beoogde activiteiten. De Europese Bankautoriteit (EBA) heeft in ontwerpvorm technische reguleringsnormen gepubliceerd die een uitgebreide lijst van de door aanvragers aan te leveren informatie bevatten. Elke vergunningaanvraag wordt op individuele basis beoordeeld, waarbij de toetsing op proportionele wijze geschiedt, afhankelijk van het verwachte systeemkritische belang en het verwachte risicoprofiel van de entiteit.
Hoeveel bankvergunningen heeft u verleend sinds het begin van het bankentoezicht door de ECB?
Het aantal vergunningverleningsprocedures waarbij de ECB sinds het begin van het Gemeenschappelijk Toezichtsmechanisme (Single Supervisory Mechanism – SSM) in november 2014 een besluit heeft genomen, bedraagt 51, waarbij sprake is van zowel nieuwe vergunningen als verlengingen van bestaande vergunningen.
Tot dusverre heeft de ECB geen afwijzende besluiten genomen. Dit heeft te maken met het feit dat aanvragers die vroegtijdig door de toezichthouder op het risico van een afwijzend besluit worden gewezen, normaliter hun vergunningaanvraag intrekken.
Wat is er nieuw aan Deel 2 van de Gids?
De ECB heeft haar Gids inzake de beoordeling van vergunningaanvragen (“Gids inzake vergunningverlening”) in maart 2018 gepubliceerd. De Gids bevat de algemene vergunningverleningsbeginselen met betrekking tot de reikwijdte van het vergunningverleningsvereiste en de beoordeling van vergunningaanvragen. Deze algemene beginselen voor vergunningverlening worden ook in Deel 2 toegepast. Deel 2 bevat een specifieke leidraad ten aanzien van de verwachtingen die de ECB als toezichthouder heeft omtrent het voor een bank met een nieuwe vergunning vereiste kapitaal en het programma van werkzaamheden.
Is deze Gids juridisch bindend?
Net als het geval is bij de eerder gepubliceerde Gids inzake vergunningverlening, is het doel van Deel 2 verbetering van de transparantie voor mogelijke aanvragers van een vergunning en vergroting van hun inzicht in de procedure en criteria die de ECB bij de beoordeling van vergunningaanvragen toepast. Met deze transparantie wordt ook bijgedragen aan het vergemakkelijken van het aanvraagproces. De Gids inzake vergunningverlening is echter niet juridisch bindend. De Gids is eerder een praktisch instrument ter ondersteuning van aanvragers en alle bij de vergunningverleningsprocedure betrokken entiteiten, met het oog op waarborging van een soepele en effectieve procedure en beoordeling.
Waar kijkt u naar bij het beoordelen van de kapitaalbehoefte?
Bij de aanvraag voor een vergunning evalueren de toezichthouders de omvang, kwaliteit, oorsprong en samenstelling van het kapitaal van de aanvragende kredietinstelling. Bij de beoordeling van de kapitaalbehoefte wordt rekening gehouden met de situatie die geldt op het moment van vergunningverlening, en met de geraamde kapitaalbehoeften over een gespecificeerde toekomstige periode.
In welke gevallen beoordeelt de ECB de kapitaalbehoefte?
De ECB beoordeelt de kapitaalbehoefte ongeacht of de aanvraag wordt gedaan voor een eerste vergunning, een vergunning in de context van een fusie of overname, een vergunning betreffende een overbruggingsbank, of een aanvraag van een bestaande instelling die de reikwijdte van haar vergunning wil uitbreiden.
Passen de bevoegde nationale autoriteiten dezelfde criteria toe bij de beoordeling van de kapitaalbehoefte?
Sinds het begin van het SSM werken de ECB en de NBA's nauw samen op het terrein van gezamenlijke werkmethoden en gezamenlijk beleid. Het doel van deze samenwerking is ervoor te zorgen dat alle vergunningaanvragen in het hele eurogebied op dezelfde manier worden behandeld, en wel meteen vanaf het allereerste contact met elke aanvragende partij.
In het kader van het verlenen van bankvergunningen past de ECB alle relevante EU-wetgeving evenals de nationale wetgeving ter omzetting van de CRD IV toe, waarin de vergunningvereisten zijn opgenomen. Desalniettemin kunnen in nationale wetgeving de minimale juridische vereisten van de EU op uiteenlopende wijze zijn omgezet, wat zou kunnen leiden tot enige verschillen tussen de landen van het eurogebied, vooral wat betreft het vereiste aanvangskapitaal. Om een geharmoniseerde SSM-aanpak te bereiken, maakt de ECB gebruik van de in de nationale bevoegdheden besloten speelruimte die de wetgeving van de deelnemende lidstaten biedt, waardoor deze verschillen worden verminderd.
Waar kijken toezichthouders naar bij het beoordelen van het bedrijfsplan?
De belangrijkste punten zijn het bedrijfsmodel en het daarmee samenhangende risicoprofiel, de situatie van de kredietinstelling binnen de economische context en de bedrijfsomgeving, de financiële ramingen, de duidelijkheid en effectiviteit van de organisatiestructuur, de governanceregelingen, het kader voor interne beheersing en risicobeheer en de IT-infrastructuur van de instelling. Om de aannames die aan het bedrijfsplan ten grondslag liggen, te testen, kunnen toezichthouders kritische vragen stellen over de verstrekte informatie.
Betekent de publicatie van deze gidsen dat bestaande banken opnieuw een vergunning moeten aanvragen?
Nee. De in de Gids inzake vergunningverlening en ook in Deel 2 gegeven leidraad gaat in op aanvragen voor nieuwe vergunningen of uitbreidingen van bestaande vergunningen. Dit leidt derhalve niet tot een herbeoordeling van reeds verleende vergunningen. De naleving door de vergunninghoudende banken van de in de gidsen uiteengezette vereisten wordt doorlopend door de toezichthouders gemonitord.
Is er een speciale procedure voor banken die ten gevolge van de brexit naar het eurogebied verhuizen?
Banken die naar het eurogebied verhuizen, moeten aantonen dat zij voldoen aan de desbetreffende EU- en nationale wetgeving, evenals aan alle normen die door de toezichthouder worden gesteld. In de context van de brexit blijven de algemene vereisten en de bestaande gemeenschappelijke procedures onveranderd. In veel gevallen zal de verhuizing een nieuwe vergunning vergen en/of een ander type toezichtsbesluit. Van banken die verhuizen, wordt onder meer verwacht dat ze echte bedrijfsactiviteiten verrichten, voldoende medewerkers hebben, operationeel onafhankelijk zijn en lokaal voldoende risicobeheer voeren. Speciale aandacht zal uiteraard ook uitgaan naar hoe banken van plan zijn hun activiteiten naar het eurogebied over te plaatsen en hoe zij ervoor zorgen dat hun opbouw van lokale capaciteit gelijke tred houdt met het overplaatsingsproces. Elke aanvraag, het is al eerder vermeld, wordt verwerkt conform de bestaande procedure voor vergunningverlening. Er is geen aparte procedure vastgesteld voor banken die verhuizen als gevolg van de brexit. Raadpleeg bij vragen in verband met de brexit ook de hieraan gewijde pagina's op de website van het bankentoezicht van de ECB.