Openbare raadpleging over de ontwerpgids van de ECB inzake klimaat- en milieurisico's

Veelgestelde vragen

Waartoe dient deze gids?

In de Gids inzake klimaat- en milieurisico’s wordt uiteengezet dat de Europese Centrale Bank (ECB) verwacht dat de banken de klimaat- en milieurisico’s veilig en prudent beheren en daarover transparant informatie verschaffen.

Volgens de bestaande prudentiële regels moeten banken alle materiële risico's waaraan ze worden blootgesteld identificeren, beheren en openbaar maken. De ECB wil dat banken de klimaat- en milieurisico’s in aanmerking nemen, omdat deze risico’s een bron van bestaande categorieën van prudentiële risico’s zijn en een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de reële economie en de banken. De gids is bedoeld om de banken bewust te maken van klimaat- en milieurisico’s en hen beter voor te bereiden op de toekomst.

De ECB verwacht met name dat banken klimaat- en milieurisico’s in overweging nemen bij het opstellen en uitvoeren van hun bedrijfsstrategie, en in hun governance en risicobeheer. Voorts verwacht de ECB dat banken transparanter worden en de informatieverschaffing over klimaat- en milieurisico’s verbeteren.

Is deze gids juridisch bindend?

De gids is niet juridisch bindend. Het is een instrument waarmee de verwachtingen van de ECB over een veilig en prudent beheer van klimaat- en milieurisico’s binnen het bestaande prudentiële kader (de verordening kapitaalvereisten, de richtlijn kapitaalvereisten en de richtsnoeren van de Europese Bankautoriteit (EBA)) worden uiteengezet. De gezamenlijk toezichthoudende teams zullen deze verwachtingen tijdens de toezichtsdialoog met hun banken bespreken. Van de banken wordt verwacht dat ze nagaan of hun huidige werkwijze veilig en prudent is in het licht van de verwachtingen en dat ze die werkwijze zo nodig beginnen aan te passen. De ECB zal alle van de verwachtingen afwijkende werkwijzen geval per geval bekijken.

Van wie vragen jullie feedback en waarom? Wat zijn de volgende stappen?

De ECB vraagt feedback van banken en andere belanghebbenden. Ze neemt deze feedback in overweging bij de afronding van de verwachtingen van de toezichthouder in de ontwerpgids. Hierna zal ze de definitieve gids afronden en publiceren. Vanaf dat ogenblik gebruikt de ECB de gids in de toezichtsdialoog met belangrijke banken.

Als onderdeel van de raadplegingsprocedure organiseert de ECB een webinar met de sector op 17 juni en een openbare hoorzitting op 2 september. Tijdens deze evenementen kunnen toezichthouders, beleidsmakers en banken verder van gedachten wisselen over dit onderwerp. Banken die onder direct toezicht van de ECB staan, worden voor de webinar uitgenodigd. Daarbij moet worden opgemerkt dat alleen formele opmerkingen bij de gids die via de webpagina van de openbare raadpleging worden ingediend, voor de raadpleging in aanmerking genomen worden. De hoorzitting is bedoeld om de vragen van alle belanghebbenden te beantwoorden en staat open voor alle geïnteresseerden.

Hoe definiëren jullie klimaat- en milieurisico’s?

In verband met klimaat- en milieurisico’s wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen de volgende twee risicofactoren:

• Fysieke risico’s, namelijk de financiële gevolgen van: a) klimaatverandering, zoals frequentere extreme weersomstandigheden en geleidelijke veranderingen in het klimaat, en b) milieuaantasting, zoals lucht-, water- en bodemvervuiling, watertekorten, biodiversiteitsverlies en ontbossing. Deze veranderingen kunnen direct leiden tot bijvoorbeeld schade aan eigendommen of lagere productiviteit. Indirect kunnen ze aanleiding geven tot problemen zoals een verstoring van de toeleveringsketens.
• Transitierisico’s, namelijk financiële verliezen die direct of indirect voortvloeien uit het overgangsproces naar een koolstofarmere en duurzamere economie. Die risico’s kunnen bijvoorbeeld ontstaan door een relatief abrupte invoering van klimaat- en milieubeleidsmaatregelen, door technologische vooruitgang of door veranderingen in het marktsentiment en marktvoorkeuren.

Fysieke en transitierisico’s beïnvloeden de economische bedrijvigheid, wat dan weer impact heeft op het financiële stelsel. Die impact kan direct zijn, bijvoorbeeld via lagere winstgevendheid of activa die minder waard worden, of indirect, via macrofinanciële veranderingen. Daarnaast kunnen fysieke en transitierisico’s de aanzet geven tot verdere verliezen, die direct of indirect voortvloeien uit juridische vorderingen tegen de bank (doorgaans het aansprakelijkheidsrisico genoemd) of tot reputatieschade als gevolg van een ontoereikend beheer van klimaat- en milieurisico’s.

Bijgevolg zijn fysieke en transitierisico’s bronnen en potentieel verzwarende factoren bij prudentiële risico's, in het bijzonder kredietrisico, operationeel risico, marktrisico en liquiditeitsrisico.

Is de gids alleen van toepassing op banken die onder het directe toezicht van de ECB staan (belangrijke banken) of geldt hij ook voor kleinere banken (minder belangrijke banken) die onder toezicht van de nationale autoriteiten staan?

De ECB en de nationale bevoegde autoriteiten (national competent authorities – NCA’s) hebben de gids samen opgesteld, om zeker te stellen dat hoge toezichtstandaarden consistent in het hele eurogebied worden toegepast.

De ECB zal de in de gids beschreven verwachtingen gebruiken in de toezichtsdialoog met belangrijke banken. Het wordt aanbevolen dat de NCA’s deze verwachtingen naar evenredigheid toepassen bij hun toezicht op minder belangrijke instellingen.

Vanaf wanneer is de gids van toepassing?

De gids is van toepassing vanaf de publicatiedatum van de definitieve versie. De ECB verwacht van belangrijke banken dat ze nagaan in hoeverre het huidige beheer van en de huidige informatieverschaffing over klimaat- en milieurisico’s veilig en prudent zijn in het licht van de in deze gids beschreven verwachtingen. De ECB verwacht ook dat de belangrijke banken waar nodig snel hun werkwijzen aanpassen.

De ECB is er zich echter van bewust dat de banken enige tijd nodig kunnen hebben om hun werkwijzen aan te passen. Verwacht wordt dat de methodes en instrumenten voor het beheer en de informatieverschaffing betreffende klimaat- en milieurisico’s, in de loop van de tijd zullen worden verfijnd.

Wordt met de publicatie van de gids een tekortkoming aangepakt? Anders gezegd, betekent dit dat banken momenteel de klimaat- en milieurisico’s niet afdoende beheren en openbaar maken?

De ECB is nagegaan hoe de banken in het eurogebied omgaan met klimaat- en milieurisico’s. Hoewel de banken zich meer en meer bewust worden van de potentiële betekenis van klimaatrisico's, heeft de ECB ook vastgesteld dat deze risico's in het beheer en de informatieverschaffing onderbelicht blijven en verschillend worden aangepakt. De benadering ervan varieert afhankelijk van de omvang, het bedrijfsmodel, de complexiteit en de geografische locatie van de instellingen. Ook is gebleken dat de banken het onderwerp voornamelijk bezien vanuit het oogpunt van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De meeste banken moeten nog een integrale en toekomstgerichte aanpak voor het risicobeheer ontwikkelen.

De ECB wil dat banken tijdig een toekomstgerichte en alomvattende aanpak van klimaat- en milieurisico’s formuleren. Ze verwacht vooruitgang te zien in het risicobeheer en de informatieverschaffing, en ondersteunt dit door de verwachtingen van de toezichthouder te verduidelijken.

Hou verhoudt de gids zich tot initiatieven van het netwerk van centrale banken en financiële toezichthouders voor vergroening van het financiële stelsel (Network for Greening the Financial System – NGFS), de EBA en nationale instanties in verband met duurzame financiering? Hoe stemmen al deze initiatieven hun boodschap voor de banken op elkaar af?

De ECB en de NCA’s hebben de gids samen opgesteld, om zeker te stellen dat hoge toezichtstandaarden consistent in het hele eurogebied worden toegepast. In de gids wordt rekening gehouden met, en in zekere mate voortgebouwd op, bestaande publicaties van bankentoezichthouders en regelgevende instanties, met name de NCA's, de EBA en het NGFS.

Op internationaal niveau neemt de ECB deel aan de werkzaamheden van het NGFS. In april 2019 heeft het NGFS aanbevelingen uitgevaardigd om de rol van de centrale banken en toezichthouders in het beheer van klimaat- en milieurisico’s te versterken en momenteel werkt het NGFS aan praktische richtlijnen voor de uitvoering van de aanbevelingen. Een van de aanbevelingen van het NGFS luidt dat de toezichthouders toezichtsverwachtingen vaststellen. Met de gids van de ECB wordt invulling gegeven aan deze aanbeveling.

Binnen de Europese Unie is ECB-Bankentoezicht betrokken bij de werkzaamheden van de EBA, die verschillende mandaten heeft om na te gaan hoe risico's op het gebied van milieu, maatschappij en governance in de drie pijlers van het prudentieel toezicht kunnen worden opgenomen. In december 2019 heeft de EBA een actieplan inzake duurzame financiering gepubliceerd. Dat plan bevat belangrijke beleidsboodschappen voor banken, waarin wordt aangedrongen op vroegtijdig optreden, voordat het prudentieel kader formeel wordt bijgewerkt. In de gids van de ECB worden deze belangrijke beleidsboodschappen nader uitgewerkt.

Voorts heeft een aantal NCA’s al richtsnoeren voor klimaat- en milieurisico’s gepubliceerd, of is daarmee bezig. Verwacht wordt dat minder belangrijke banken deze richtsnoeren en andere relevante publicaties van de eigen NCA in aanmerking nemen.

Wat doet de ECB verder om klimaat- en milieurisico’s aan te pakken?

Op de website van de ECB wordt beschreven welke maatregelen de ECB op het vlak van klimaatverandering neemt op haar eigen werkterreinen, namelijk de economische analyse, het bankentoezicht, het monetair beleid, de beleggingsportefeuilles en de financiële stabiliteit.

Klimaatverandering en de ECB

De ECB neemt actief deel aan een dialoog over klimaat- en milieurisico’s met andere toezichthouders en centrale banken op internationaal niveau. Behalve van het NGFS is de ECB ook lid van de Technical Expert Group on Sustainable Finance (TEG) van de Europese Commissie, die onder meer een taxonomie voor duurzame activiteiten heeft ontwikkeld. Voorts neemt de ECB actief deel aan de werkzaamheden van de EBA en het Bazels Comité voor bankentoezicht.

Zullen klimaat- en milieurisico’s als gevolg van deze gids meer prominent aan bod komen in toekomstige stresstests?

In de gids wordt uitgelegd dat de ECB verwacht dat belangrijke banken (stress-)scenario's gebruiken, zowel om na te gaan of klimaat- en milieurisico’s materieel zijn voor hun bedrijfsstrategie, als om weloverwogen besluiten te nemen. Voorts verwacht de ECB dat instellingen met materiële klimaat- en milieurisico’s de geschiktheid van hun interne stresstests evalueren, om die risico’s in hun basisscenario’s en ongunstige scenario’s te kunnen verwerken.

Daarnaast bestudeert de ECB zorgvuldig de potentiële impact van klimaatrisico's op het financiële stelsel van het eurogebied. Samen met het Europees Comité voor systeemrisico’s (European Systemic Risk Board - ESRB) en de centrale banken van de EU werkt de ECB momenteel aan de afronding van een proefproject voor een stresstest in verband met klimaatrisico. Er wordt ook een macroprudentiële stresstest van de ECB voorbereid. Het doel van de stresstest is na te gaan hoe klimaatrisico's doorwerken in de reële economie en het financiële stelsel. Voor deze stresstest, die gericht is op 90 belangrijke banken in het hele eurogebied, wordt gebruikgemaakt van gedetailleerde informatie.