Het Europees toezicht efficiënter, doeltreffender en meer risicogericht maken
Stabiele banken zijn de grondslag van een sterke economie. Sinds de oprichting van het Europees bankentoezicht zijn de banken in het eurogebied stabieler en beter gekapitaliseerd, met minder niet-renderende leningen. Het huidige toezichts- en regelgevingskader heeft de banksector geholpen veerkrachtig te blijven, waardoor die diensten kon blijven verlenen aan huishoudens en bedrijven, ook in tijden van stress.
De resultaten sinds de wereldwijde financiële crisis vormen een sterke basis. Maar de omgeving waarin banken actief zijn, verandert snel. Door de snelle verandering van de technologie en de ontwikkeling van het risicolandschap moeten toezichthouders inspelen op en zich aanpassen aan nieuwe uitdagingen om zo efficiënt en doeltreffend mogelijk te blijven. Banken en toezichthouders moeten over het analytische vermogen beschikken om opkomende risico’s aan te pakken. In die context werken we aan een alomvattende hervormingsagenda om onnodige complexiteit van het toezicht aan te pakken, waarbij we onze middelen heroriënteren zonder de veerkracht van banken in het gedrang te brengen.
De hervormingsagenda van het Europees bankentoezicht
We maken het Europees bankentoezicht nog efficiënter, doeltreffender en meer risicogericht door middel van vier doelgerichte initiatieven.
Hervorming van de SREP, de periodieke doorlichting van banken
In september 2022 is het Europees bankentoezicht gestart met een onafhankelijke deskundige beoordeling van zijn periodieke doorlichting van banken – de procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie (Supervisory Review and Evaluation Process, SREP). Op basis van de aanbevelingen in die beoordeling maken we de SREP efficiënter en doeltreffender door meer aandacht te besteden aan risicogebaseerd toezicht. Meer informatie over de veranderingen is te vinden in onze veelgestelde vragen over de SREP van de toekomst.
De SREP-hervorming bouwt voort op eerdere besluiten en wordt over een periode van drie jaar (2024-2026) uitgevoerd. De voordelen van het project veranderen dan ook in de loop van de tijd. Daarbij zullen we de voortgang monitoren en in kaart brengen aan de hand van indicatoren zoals de duur van de SREP-cyclus, de omvang en duidelijkheid van SREP-besluiten en informatie over openstaande bevindingen.
Meer informatie over de SREP-hervorming:
Bankentoezicht, de volgende stap: de hervorming van andere toezichtactiviteiten
Onze doelstelling om efficiënter en doeltreffender te worden en tegelijkertijd volledig risicogericht te blijven, gaat verder dan de SREP. Aan de hand van ervaringen van toezichthouders en feedback van externe belanghebbenden hebben we zes werkstromen gecreëerd waarmee de toezichtprocessen en -procedures verder worden gestroomlijnd.
In overeenstemming met de risicogerichte benadering heeft elke werkstroom algemeen ten doel de nadruk te leggen op relevante risico’s en de veerkracht van banken te waarborgen, en tegelijkertijd ervoor te zorgen dat er minder tijd wordt besteed aan algemene verzoeken en -taken. Zo kunnen we middelen concentreren op het aanpakken van opkomende risico’s en belangrijkere en complexere punten van zorg.
- Het verbeteren van de besluitvorming en het benutten van de digitalisering
-
We versnellen onze toezichtsbesluiten met behulp van digitale instrumenten en een versnelde besluitvormingsprocedure. Zo daalde de gemiddelde duur van deskundigheids- en betrouwbaarheidsbeoordelingen, die veruit het grootste deel van de ECB-besluiten uitmaken, naar 97 dagen in 2024 (ruim onder de doelstelling van 120 dagen van de Europese Bankautoriteit en de Europese Autoriteit voor effecten en markten). Daarnaast voeren we een proefproject uit met een versnelde beoordelingsprocedure voor overdrachten van een aanzienlijk deel van het risico bij securitisaties, die we hebben ontwikkeld in samenspraak met de Europese Bankenfederatie. Hiermee daalt de tijd die nodig is om eenvoudigere en gestandaardiseerde securitisaties te beoordelen van drie maanden naar tien werkdagen – zonder de veerkracht daarbij in het gedrang te brengen. Bij complexe en innovatieve securitisaties blijft de ECB een gedetailleerde beoordeling uitvoeren en nagaan of er een aanzienlijke risico-overdracht heeft plaatsgevonden.
- Interne modellen
-
Interne modellen voor de berekening van risicogewogen activa helpen bepalen hoeveel kapitaal een bank nodig heeft en beïnvloeden daardoor de weerbaarheid ervan. Het verbeteren van de modellen is daarom van meet af aan een prioriteit van het SSM. De toezichthouders moeten het gebruik van dergelijke modellen vooraf goedkeuren en blijven toezien op het gebruik ervan, ook wanneer (wezenlijke) veranderingen plaatsvinden. Wij onderzoeken hoe de toezichtprocessen met betrekking tot interne modellen kunnen worden gestroomlijnd. De Europese Bankautoriteit herziet momenteel haar technische reguleringsnormen voor de classificatie van modelwijzigingen, wat een goede gelegenheid is om het aantal wezenlijke modelwijzigingen waarvoor goedkeuring van de toezichthoudende autoriteit vereist is te verminderen.
- Stresstests
-
Stresstests voor toezichtsdoeleinden worden gebruikt om te beoordelen hoe goed banken in staat zijn financiële en economische schokken op te vangen. Met behulp van de resultaten ervan kunnen toezichthouders zwakke plekken in kaart brengen en in een vroeg stadium in overleg met de bank aanpakken. We willen de stresstests verbeteren – waar nodig in nauwe samenwerking met de Europese Bankautoriteit door processen weg te nemen die onnodig complex zijn en veel hulpbronnen vereisen. Hierdoor kunnen we sneller reageren op opkomende risico’s en tegelijkertijd de verslagleggingsvereisten in verband met de stresstest en de nalevingskosten voor banken verminderen.
- Kapitaalbesluiten
-
Een toereikende kapitalisatie is van essentieel belang voor de veiligheid en de soliditeit. Banken nemen risico's en kunnen verlies lijden wanneer deze werkelijkheid worden. Ze moeten dergelijke verliezen kunnen opvangen om ook in slechte tijden hun diensten te kunnen verlenen aan hun cliënten. Daardoor is voor bepaalde kapitaalbesluiten goedkeuring van de toezichthouder vereist. We zullen onze interne procedures voor kapitaalbesluiten, zoals de goedkeuring van de terugkoop van aandelen, meer op risico’s baseren en versnellen, onder meer met behulp van digitale tools. Voor banken betekent dit duidelijkere richtsnoeren van toezichthouders, meer gestandaardiseerde formulieren en snellere doorlooptijden.
- Verslaglegging
-
Om risico’s te kunnen monitoren en regelgeving te kunnen handhaven, hebben toezichthouders relevante informatie nodig die doorgaans via gestandaardiseerde verslaglegging wordt verzameld. Het verslagleggingskader voor banken is in de loop der tijd geëvolueerd als gevolg van de behoefte aan verschillende beleidsterreinen op nationaal en Europees niveau. In het licht van een complex verslagleggingskader brengen we de procedures voor prudentiële verslaglegging en bekendmaking voor belangrijke en minder belangrijke banken in kaart, rekening houdend met nationale en Europese mandaten. Dit zal ons helpen overlappingen, verouderde vereisten en gebieden waar de verslaglegging kan worden gestroomlijnd, vast te stellen.
- Inspecties ter plaatse
-
Inspecties zijn een essentieel instrument bij het bankentoezicht. Ze omvatten een grondige analyse van de verschillende risico’s, systemen voor interne controle, bedrijfsmodellen of governanceregelingen. De inspecties bieden gedetailleerde informatie over de situatie van een bepaalde bank, met inbegrip van een toekomstgerichte analyse. We verbeteren de efficiëntie van de inspecties ter plaatse, onder meer bij de planning, uitvoering en follow-up ervan. Bij het bepalen van de reikwijdte en intensiteit van de inspecties ter plaatse zullen we ons meer op risico’s baseren.
Beoordeling van de doeltreffendheid van het toezicht
De beoordeling van de doeltreffendheid van het toezicht is een belangrijk onderdeel van onze hervormingsagenda. Maar we hebben meer dan financiële indicatoren nodig om de doeltreffendheid van het toezicht te begrijpen. Zo kunnen de financiële ratio’s van een bank om verschillende redenen verbeteren, waaronder betere macro-economische omstandigheden. Om deze factoren van elkaar te onderscheiden, verbeteren we onze analytische instrumenten om de doeltreffendheid van het toezicht beter te beoordelen.
Periodieke beoordeling
We hebben een periodieke beoordeling van de doeltreffendheid van het toezicht geïntegreerd in het jaarlijkse planningsproces. Hiermee wordt sterk de nadruk gelegd op meetbare resultaten en wordt gewaarborgd dat onze inspanningen resultaatgericht en impactvol blijven. Een nieuwe gelaagde aanpak voor het opvolgen van bevindingen en maatregelen stelt ons daarnaast in staat om de meest ernstige kwesties doeltreffender aan te pakken.
Bevordering van een risicogerichte toezichtcultuur
De ECB en de nationale toezichthouders werken samen bij de uitvoering van het Europees bankentoezicht. De gezamenlijke toezichtsteams, die uit medewerkers van de ECB en nationale autoriteiten bestaan, houden toezicht op belangrijke kredietinstellingen, terwijl de nationale autoriteiten toezicht houden op minder belangrijke instellingen, onder het overkoepelend toezicht van de ECB.
Om onze hervormingsagenda uit te voeren, bevorderen we een risicogebaseerde toezichtcultuur in het hele systeem, waarbij teams de mogelijkheid krijgen om zelf te beslissen waar het toezicht het best op kan worden gericht.
Om voor meer consistentie in het Europese bankentoezicht te zorgen, hebben we een speciaal initiatief opgestart om cultuurverandering te stimuleren. De nadruk ligt op de ontwikkeling van een toezichtcultuur die beter geïntegreerd, efficiënt, doeltreffend en risicogebaseerd is. Een gemeenschappelijke toezichtcultuur versterkt ons toezicht en leidt tot soepelere processen voor banken.