Rezerwy na straty i pokrycie kredytów zagrożonych

21 grudnia 2020

Gdy banki udzielają klientom kredytów, zawsze przyjmują na siebie ryzyko kredytowe, czyli narażają się na możliwość, że kredytobiorca nie spłaci długu. Jeśli to ryzyko się materializuje, kredyt uznaje się za zagrożony. Kredyt staje się zagrożony, gdy bank stwierdza, że kredytobiorca nie będzie w stanie spłacić zadłużenia, lub gdy zaległości kredytowe przekraczają 90 dni.

Kredyty zagrożone zmniejszają zyski i powodują straty banków, co przekłada się na ich ogólną kondycję. Banki obciążone wieloma takimi kredytami nie mogą udzielać kolejnych pożyczek gospodarstwom domowym i firmom, a to szkodzi całej gospodarce.

Kontrolowanie strat: rezerwy i pokrycie

Każdy bank musi być przygotowany na pokrycie strat z udzielonych kredytów. Żeby zabezpieczyć się przed ryzykiem kredytowym, szacuje przewidywaną przyszłą stratę i księguje odpowiednią rezerwę. Zaksięgowanie rezerwy oznacza, że bank z wyprzedzeniem wykazuje stratę kredytową. Dla pokrycia straty bank wykorzystuje swój kapitał: przez zaksięgowanie rezerwy bank notuje stratę i zmniejsza kapitał o kwotę, której nie uzyska od klienta.

Banki nie muszą księgować rezerw na pełną wartość kredytów zagrożonych, ponieważ wciąż mogą otrzymać częściową spłatę. Mogą też odzyskać część pożyczonej kwoty przez sprzedaż aktywów, które stanowią zabezpieczenie kredytu. Dlatego muszą pokryć tylko przewidywaną stratę netto. Odsetek kredytów zagrożonych objętych rezerwami to współczynnik pokrycia. Pokazuje on, w jakim stopniu bank już wykazał przewidywane straty kredytowe.

Zapewnienie wystarczających rezerw: minimalny współczynnik pokrycia

W prawie UE nałożono na banki wymóg utrzymania minimalnego współczynnika pokrycia, czyli odpowiednich rezerw. Jeśli bank nie zaksięguje wystarczających rezerw na pokrycie nowych kredytów zagrożonych, musi skorygować ten niedobór przez pomniejszenie kapitału o brakującą kwotę. A jeśli przy tym nie ma dostatecznego bufora ponad wymagany kapitał minimalny, pozwalającego na bezpieczną działalność, to mogą pojawić się problemy.

Terminowe pokrycie strat: kalendarz tworzenia rezerw

Banki nie powinny zwlekać z pokrywaniem kredytów zagrożonych. Żeby umożliwić im tworzenie rezerw nie tylko w wystarczających rozmiarach, ale także w odpowiednim czasie, udostępniono wiele narzędzi i mechanizmów. Jednym z nich jest kalendarz planowego tworzenia rezerw, który chroni przed zbyt niskim pokryciem kredytów zagrożonych.

Jak on działa? W kalendarzu określa się wymagany poziom pokrycia dla różnych terminów, zaczynając od dnia, w którym kredyt staje się zagrożony. Im dłużej takim pozostaje, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo spłacenia zadłużenia i tym większa powinna być rezerwa. Z upływem czasu wymagane pokrycie stopniowo wzrasta do 100%.

Wymagany harmonogram zależy od tego, czy kredyt jest zabezpieczony (na przykład innymi aktywami lub majątkiem). Jeśli kredyt nie jest zabezpieczony, bank musi go pokryć w całości w okresie nie dłuższym niż trzy lata. Kredyty zabezpieczone muszą być pokryte w całości w terminie od siedmiu do dziewięciu lat.

Dzięki takiemu mechanizmowi kontroli tworzenia rezerw banki mogą odpowiednio monitorować straty kredytowe. Ma on jednak zastosowanie tylko do kredytów uznanych za zagrożone. Dlatego banki muszą uważnie obserwować udzielone kredyty, szybko rozpoznawać potencjalnie zagrożone, a następnie właściwie je klasyfikować.

Dodatkowe informacje

Wymóg pokrycia wynikający z unijnego prawa („mechanizm ochronny w ramach w ramach filaru I”) jest wiążący dla wszystkich banków w UE i kredytów udzielonych po 26 kwietnia 2019. Kredyty udzielone wcześniej podlegają niewiążącym, ale merytorycznie podobnym oczekiwaniom ze strony Nadzoru Bankowego EBC („oczekiwania w ramach filaru II”). Więcej informacji o zależnościach między wiążącymi wymogami a niewiążącymi oczekiwaniami nadzorczymi dotyczącymi kredytów zagrożonych znajduje się w komunikacie z sierpnia 2019.

Komunikat w sprawie oczekiwań nadzorczych dotyczących pokrycia ekspozycji zagrożonych