Τι είναι η εποπτεία της καταλληλότητας;
18 Μαρτίου 2016 (επικαιροποιήθηκε στις 22 Μαρτίου 2019)
Τι είναι η εποπτεία της καταλληλότητας;
Τα διευθυντικά στελέχη των τραπεζών πρέπει να είναι ικανά να λαμβάνουν αποφάσεις που διασφαλίζουν τη χρηστή και συνετή διοίκηση των τραπεζών τους. Αυτές οι αποφάσεις διαφυλάσσουν, κατ’ επέκταση, την ευρωστία του τραπεζικού τομέα συνολικά.
Οι τράπεζες είναι πρωτίστως υπεύθυνες να επιλέγουν κατάλληλα διευθυντικά στελέχη και να διασφαλίζουν ότι τα κριτήρια καταλληλότητάς τους πληρούνται σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Στην ΕΚΤ, εποπτεύουμε αυτήν τη διαδικασία, ελέγχοντας κατά πόσον τα διευθυντικά στελέχη είναι κατάλληλα σε σχέση με τον ρόλο που τους ανατίθεται. Πρέπει είτε να αποτρέπουμε εξαρχής τη συμμετοχή προσώπων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ορθή λειτουργία της τράπεζας είτε να διακόπτουμε την άσκηση των καθηκόντων τους σε περίπτωση που προκύψει σοβαρό ζήτημα. Η ΕΚΤ ενεργεί επομένως ως ρυθμιστής της συμμετοχής στο διοικητικό όργανο της τράπεζας.
Σε ποιους εφαρμόζεται;
Λαμβάνουμε αποφάσεις όσον αφορά την καταλληλότητα μόνο για τα διευθυντικά στελέχη των τραπεζών υπό την άμεση εποπτεία μας, δηλ. των σημαντικών τραπεζών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τραπεζικής εποπτείας. Για πρόσωπα που κατέχουν καίριες θέσεις σε αυτές τις τράπεζες (π.χ. επικεφαλής λειτουργιών εσωτερικού ελέγχου όταν δεν είναι μέλη του διοικητικού οργάνου) λαμβάνουμε τέτοιες αποφάσεις όταν απαιτείται από την εθνική νομοθεσία. Για τις λιγότερο σημαντικές τράπεζες, οι αποφάσεις όσον αφορά την καταλληλότητα εξακολουθούν να λαμβάνονται από τις εθνικές εποπτικές αρχές, εκτός από την περίπτωση εποπτικής έγκρισης νέων τραπεζών.
Ποια κριτήρια πρέπει να πληρούν τα υποψήφια διευθυντικά στελέχη;
Διενεργούμε αξιολογήσεις της καταλληλότητας για νεοδιοριζόμενα διευθυντικά στελέχη σύμφωνα με τις αντίστοιχες εθνικές νομοθετικές διατάξεις εφαρμογής της οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις. Οι διοριζόμενοι αξιολογούνται βάσει των πέντε κριτηρίων καταλληλότητας που ορίζονται στην οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις:
| Γνώση, δεξιότητες και εμπειρία | Διαθέτει ο υποψήφιος τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία που απαιτούνται για την ανάληψη συγκεκριμένου ρόλου στην τράπεζα; |
|---|---|
| Φήμη | Έχει ο υποψήφιος ποινικό μητρώο ή ιστορικό διοικητικών ή φορολογικών παρατυπιών; Εμπλέκεται ο υποψήφιος σε εκκρεμείς δικαστικές διαδικασίες; |
| Συγκρούσεις συμφερόντων | Τα διευθυντικά στελέχη πρέπει να μπορούν να ενεργούν ανεξάρτητα από εξωτερικές επιρροές κατά τη λήψη αποφάσεων. Έχει ο υποψήφιος συγκρουόμενα συμφέροντα τα οποία πιθανώς να εμποδίζουν τη λήψη αντικειμενικών αποφάσεων; |
| Διάθεση επαρκούς χρόνου | Μπορεί ο υποψήφιος να αφιερώσει επαρκή χρόνο για την ανάληψη του προτεινόμενου ρόλου εντός της τράπεζας; |
| Συλλογική καταλληλότητα των μελών του διοικητικού οργάνου | Από την οπτική της προστιθέμενης αξίας συγκεκριμένου υποψηφίου για το διοικητικό όργανο συνολικά, σε τι βαθμό προσιδιάζει αυτός στη γενικότερη σύνθεση του εν λόγω οργάνου; |
Πώς διενεργείται η αξιολόγηση της καταλληλότητας;
Σε πρώτη φάση, οι ίδιες οι τράπεζες έχουν την ευθύνη να διορίζουν κατάλληλα πρόσωπα και πρέπει, κατά συνέπεια, να διαθέτουν άρτια διαδικασία επιλογής των καλύτερων υποψηφίων.
Οι τράπεζες υποβάλλουν στη συνέχεια τον φάκελο του διοριζομένου στην αντίστοιχη εθνική εποπτική αρχή (όχι στην ΕΚΤ) για τη διενέργεια της αξιολόγησης καταλληλότητας, χρησιμοποιώντας το σχετικό εθνικό έντυπο.
Από τη στιγμή που ξεκινά η διαδικασία, η εθνική εποπτική αρχή επικουρεί το Τμήμα Εποπτικής Έγκρισης εντός της ΕΚΤ και τη μεικτή εποπτική ομάδα (ΜΕΟ) που είναι υπεύθυνη για την εκάστοτε τράπεζα, προκειμένου να καταλήξουν σε κοινή αξιολόγηση. Η συμμετοχή της ΜΕΟ είναι απαραίτητη, καθώς με τη συμβολή της διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις όσον αφορά την καταλληλότητα συνάδουν προς τη συνολική εποπτεία της τράπεζας. Η τελική απόφαση λαμβάνεται από την ΕΚΤ.
Πρόκειται για γραπτή διαδικασία στο σύνολό της;
Όχι εντελώς. Η εποπτική αρχή και η τράπεζα μπορούν πάντοτε να διεξάγουν ανεπίσημες συζητήσεις σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση κατά την κατάρτιση του φακέλου του διοριζομένου. Στη διάρκεια της διαδικασίας αξιολόγησης, μπορεί επίσης να αποφασίσουμε να καλέσουμε τον διοριζόμενο σε συνέντευξη με σκοπό να συγκεντρώσουμε πληροφορίες που θα συμπληρώσουν τις γραπτές πληροφορίες που έχει ήδη παράσχει η τράπεζα. Αυτό μας δίνει εξάλλου την ευκαιρία να συζητήσουμε τις συγκεκριμένες προσδοκίες μας σχετικά με τον μελλοντικό ρόλο του διοριζομένου.
Και, φυσικά, εάν σκοπεύουμε να διατυπώσουμε αντίρρηση για τον διοριζόμενο, του παρέχουμε πάντοτε δικαίωμα ακρόασης.
Πόσο διαρκεί η αξιολόγηση της καταλληλότητας;
Ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει τη διάρκεια της αξιολόγησης είναι η διαθεσιμότητα των πληροφοριών. Εξαρτάται από
- το πόσο ολοκληρωμένη είναι η πληροφόρηση που παρέχει η τράπεζα,
- το πόσο γρήγορα η εθνική εποπτική αρχή μπορεί να συγκεντρώσει τις πρόσθετες πληροφορίες που ενδεχομένως χρειαστούν,
- τυχόν καθυστερήσεις στη διαβίβαση των πληροφοριών, ιδίως σε χώρες όπου η αξιολόγηση διενεργείται μετά τον διορισμό των υποψηφίων.
Σε ορισμένες χώρες η αξιολόγηση αναστέλλεται ή διακόπτεται όσο εκκρεμεί η υποβολή πρόσθετων πληροφοριών από την εποπτευόμενη τράπεζα. Άλλοι παράγοντες που μπορούν να έχουν ουσιώδη επίδραση στον συνολικό χρόνο επεξεργασίας είναι η πολυπλοκότητα της αξιολόγησης (π.χ. το προφίλ, ο ρόλος και η θέση του προσώπου που αξιολογείται) και η ανάγκη διενέργειας συνέντευξης ή ακρόασης.
Τηρούμε επίσης τις προθεσμίες που ορίζονται στην εθνική νομοθεσία και ενθαρρύνουμε τη συμμόρφωση με την τετράμηνη περίοδο αξιολόγησης που καθορίζεται στις κοινές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΑΚΑΑ και της ΕΑΤ σχετικά με την αξιολόγηση της καταλληλότητας των μελών του διοικητικού οργάνου και των προσώπων που κατέχουν καίριες θέσεις.
Μπορεί ένας υποψήφιος να αναλάβει καθήκοντα πριν του δοθεί το πράσινο φως;
Το σημείο εκκίνησης της διαδικασίας αξιολόγησης διαφέρει από χώρα σε χώρα: οι τράπεζες πρέπει είτε να υποβάλουν σχετικό αίτημα ή να ενημερώσουν την αντίστοιχη εθνική εποπτική αρχή μόλις οι διοριζόμενοι αναλάβουν τα νέα τους καθήκοντα είτε να υποβάλουν αίτημα στην εποπτική αρχή προτού οι διοριζόμενοι αναλάβουν καθήκοντα.
Μπορεί μια θετική απόφαση όσον αφορά την καταλληλότητα να δώσει στον διοριζόμενο το δικαίωμα εργασίας σε οποιαδήποτε τράπεζα;
Όχι. Η απόφαση σχετικά με την καταλληλότητα λαμβάνεται για συγκεκριμένη τράπεζα και θέση σε δεδομένη χρονική στιγμή. Αν η κατάσταση αλλάξει, για παράδειγμα αν ο διοριζόμενος μετακινηθεί σε άλλη τράπεζα, θα πρέπει να διενεργηθεί νέα αξιολόγηση.
Έχετε απορρίψει ποτέ υποψήφιο που προτάθηκε από τράπεζα;
Πρώτα απ' όλα, δεν δημοσιοποιούμε τις αποφάσεις όσον αφορά την καταλληλότητα. Ωστόσο, γενικά, δεν αναμένουμε υψηλό αριθμό απορρίψεων αφού οι τράπεζες γνωρίζουν ποια κριτήρια πρέπει να πληρούν οι διοριζόμενοι.
Επιπλέον, οι αποφάσεις μας δεν είναι πάντα απλώς θετικές ή αρνητικές. Κάποιες φορές απαιτούμε από τον διοριζόμενο και από την τράπεζα να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες ανησυχίες. Μπορεί, για παράδειγμα, να ζητήσουμε από τον διοριζόμενο να ολοκληρώσει συγκεκριμένο πρόγραμμα κατάρτισης ή να παραιτηθεί από άλλη λειτουργία εκτός τράπεζας ή μπορεί να ζητήσουμε από την τράπεζα να μας κρατά ενήμερους για εκκρεμή δικαστική διαδικασία.
Επιπροσθέτως, οι αξιολογήσεις της καταλληλότητας βασίζονται σε πρόσφορη και δίκαιη διαδικασία. Αν έχουμε ανησυχίες σχετικά με την εκπλήρωση των νομικών κριτηρίων από κάποιον διοριζόμενο, θα τις μοιραστούμε με την τράπεζα και το εν λόγω πρόσωπο. Οι τράπεζες και/ή οι διοριζόμενοι μπορεί να αναθεωρήσουν την υποψηφιότητα εάν καταστεί σαφές ότι οι ανησυχίες αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν πλήρως.