Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις...

Τμήμα 1 – O Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός

Τι είναι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός;

Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) είναι το σύστημα τραπεζικής εποπτείας στην Ευρώπη και αποτελεί έναν από τους πυλώνες της τραπεζικής ένωσης. Περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές εποπτικές αρχές όλων των χωρών της ζώνης του ευρώ και άλλων χωρών της ΕΕ που αποφασίζουν να συμμετάσχουν.

Οι βασικοί στόχοι του ΕΕΜ είναι:

• να εγγυάται την ασφάλεια και την ευρωστία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος,
• να ενισχύει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση και σταθερότητα στην Ευρώπη.

Γιατί είναι απαραίτητος ο ΕΕΜ;

Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις έδειξαν πόσο γρήγορα και με πόση ένταση μπορούν να μεταδοθούν προβλήματα στον χρηματοπιστωτικό τομέα από τη μια χώρα στην άλλη, ιδίως σε μια νομισματική ένωση όπως η ζώνη του ευρώ. Τα προβλήματα αυτά μπορούν στη συνέχεια να επηρεάσουν άμεσα τους πολίτες σε όλες τις χώρες.

Ο ΕΕΜ, ως κοινός ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός, διασφαλίζει συνεπή εποπτεία σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες και συμβάλλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Η ΕΚΤ ασκεί την ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία –σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές– ως ανεξάρτητο όργανο με την απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη και τεχνογνωσία.

Ποιες χώρες συμμετέχουν;

Και οι είκοσι χώρες της ζώνης του ευρώ συμμετέχουν αυτομάτως στον ΕΕΜ. Οι χώρες της ΕΕ που δεν έχουν ως νόμισμά τους το ευρώ μπορούν επίσης να αποφασίσουν να συμμετάσχουν στο πλαίσιο «στενής συνεργασίας» με την ΕΚΤ, όπως συμβαίνει με τη Βουλγαρία.

Η ΕΚΤ μπορεί να συνάπτει μνημόνια συνεννόησης με τις αρμόδιες εθνικές εποπτικές αρχές χωρών της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στον ΕΕΜ καθώς και χωρών εκτός ΕΕ. Σε αυτά περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο θα συνεργάζονται για την εκτέλεση των εποπτικών καθηκόντων.

Τμήμα 2 – Πώς λειτουργεί η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της Τραπεζικής Εποπτείας της ΕΚΤ;

Από τον Νοέμβριο του 2014 η ΕΚΤ εποπτεύει τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης. Μεταξύ των εξουσιών που της έχουν ανατεθεί είναι:

• να χορηγεί/ανακαλεί τις άδειες λειτουργίας όλων των τραπεζών στις συμμετέχουσες χώρες,
• να αξιολογεί την απόκτηση και τη διάθεση συμμετοχών σε τράπεζες,
• να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με όλες τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας οι οποίες προβλέπονται στους τραπεζικούς κανόνες της ΕΕ και να ορίζει, όπου κρίνεται αναγκαίο, αυστηρότερες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για τις τράπεζες έτσι ώστε να διαφυλάσσεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Πώς λειτουργεί ο ΕΕΜ;

Το Εποπτικό Συμβούλιο σχεδιάζει και εκτελεί τα εποπτικά καθήκοντα της ΕΚΤ, με τη συνδρομή Διευθύνουσας Επιτροπής. Μεταξύ άλλων αναλαμβάνει προπαρασκευαστικές εργασίες και συντάσσει προτάσεις αποφάσεων προς έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο. Εάν το Διοικητικό Συμβούλιο, το βασικό όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ, δεν προβάλλει αντίρρηση στις προτάσεις αποφάσεων που υποβάλλει το Εποπτικό Συμβούλιο, θεωρείται ότι οι αποφάσεις αυτές έχουν την έγκρισή του. Η καθημερινή εποπτεία των σημαντικών τραπεζών διενεργείται από μεικτές εποπτικές ομάδες.

Τι είναι οι μεικτές εποπτικές ομάδες;

Οι μεικτές εποπτικές ομάδες (ΜΕΟ) αποτελούν μία από τις βασικές μορφές συνεργασίας μεταξύ της ΕΚΤ και των εθνικών εποπτικών αρχών. Για κάθε σημαντική τράπεζα έχει συγκροτηθεί μια ομάδα αποτελούμενη από μέλη του προσωπικού της ΕΚΤ και των εθνικών εποπτικών αρχών που συμμετέχουν στην εποπτεία της εν λόγω τράπεζας. Η ΕΚΤ συντονίζει τις εργασίες της ομάδας με τη συνδρομή της εκάστοτε εθνικής εποπτικής αρχής.

Οι ΜΕΟ διενεργούν τη συνεχή εποπτεία των σημαντικών τραπεζών. Τα βασικά τους καθήκοντα είναι η διενέργεια ανάλυσης κινδύνου για την εποπτευόμενη τράπεζα και η εκπόνηση του εποπτικού προγράμματος και των κατάλληλων εποπτικών μέτρων.

Ποιους εποπτεύει η ΕΚΤ;

Άμεση εποπτεία

Η ΕΚΤ εποπτεύει άμεσα περισσότερες από 100 σημαντικές τράπεζες, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% των συνολικών στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τομέα στις συμμετέχουσες χώρες.

Οι τράπεζες θεωρούνται σημαντικές με βάση:

• το μέγεθός τους – τράπεζες που έχουν συνολικά στοιχεία ενεργητικού άνω των 30 δισεκ. ευρώ ή που συγκαταλέγονται στις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες μιας χώρας,
• τη σπουδαιότητά τους για την οικονομία της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένες ή της ΕΕ συνολικά,
• το φάσμα των διασυνοριακών δραστηριοτήτων τους,
• το αν έχουν ζητήσει ή λάβει άμεση χρηματοδοτική στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ή την Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Έμμεση εποπτεία

Οι περισσότερες από 2.000 λιγότερο σημαντικές τράπεζες εποπτεύονται άμεσα από την αντίστοιχη εθνική εποπτική αρχή και έμμεσα από την ΕΚΤ. Ωστόσο, η ΕΚΤ μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποφασίσει να ασκήσει την άμεση εποπτεία οποιασδήποτε από αυτές τις τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίσει τη συνεπή εφαρμογή υψηλών προτύπων εποπτείας.

Ενότητα 3 – Λογοδοσία του ΕΕΜ

Πώς λογοδοτεί δημοκρατικά η ΕΚΤ για τα εποπτικά της καθήκοντα;

Υπάρχουν διάφορες ρυθμίσεις λογοδοσίας που καθιστούν την ΕΚΤ δημοκρατικά υπόλογη για τις εποπτικές της ενέργειες, μεταξύ άλλων:

• τακτικές συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων προς τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία,
• έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο,
• νομικός έλεγχος από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πώς αποφεύγει η ΕΚΤ πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων ανάμεσα στα καθήκοντα εποπτείας και τα καθήκοντα νομισματικής πολιτικής;

Ο διαχωρισμός των καθηκόντων της καθορίζεται στη νομοθεσία της ΕΕ, έτσι ώστε η ΕΚΤ να ασκεί εποπτεία ανεξάρτητα από τη νομισματική πολιτική. Το Εποπτικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για το εποπτικό σκέλος των δραστηριοτήτων της ΕΚΤ, ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για θέματα νομισματικής πολιτικής. Τα σχέδια εποπτικών αποφάσεων προτείνονται από το Εποπτικό Συμβούλιο και υποβάλλονται προς έγκριση στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Ο υπηρεσιακός διαχωρισμός των μελών του προσωπικού που συνεισφέρουν άμεσα σε καθήκοντα νομισματικής πολιτικής συμβάλλει επίσης στην αποτροπή πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων.

Πώς μπορώ να καταγγείλω παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την τραπεζική εποπτεία;

Σας παροτρύνουμε να καταγγείλετε στην ΕΚΤ κάθε υπόνοια παράβασης νομοθετικών διατάξεων της ΕΕ που σχετίζονται με τα εποπτικά καθήκοντα της ΕΚΤ. Αυτό αφορά οποιαδήποτε παράβαση φέρεται να έχει διαπραχθεί από τις εποπτευόμενες τράπεζες, από τις εθνικές εποπτικές αρχές ή από την ίδια την ΕΚΤ. Όλες οι παρεχόμενες πληροφορίες θα υπόκεινται σε αυστηρότατο καθεστώς εμπιστευτικότητας.

Τμήμα 4 – Προστασία του καταναλωτή

Αν επιθυμώ να υποβάλω καταγγελία σε βάρος κάποιας τράπεζας, τι πρέπει να κάνω;

Η ΕΚΤ εποπτεύει τις μεγάλες και σημαντικές τράπεζες στη ζώνη του ευρώ και σε χώρες που επιλέγουν να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία. Καθήκοντα όπως η προστασία του καταναλωτή και η καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες δεν εμπίπτουν στο πεδίο των καθηκόντων της ΕΚΤ και, ως εκ τούτου, είναι αρμοδιότητα των εθνικών αρχών.

Αν θέλετε να υποβάλετε οποιαδήποτε καταγγελία σε σχέση με την τράπεζά σας, θα πρέπει να απευθυνθείτε απευθείας στη συγκεκριμένη τράπεζα ή στην αρχή που είναι αρμόδια για θέματα προστασίας του καταναλωτή στη χώρα σας.

Μπορώ να λάβω συγκεκριμένες πληροφορίες για την τράπεζά μου από την ΕΚΤ;

Όχι. Βάσει του ισχύοντος νομικού πλαισίου, η ΕΚΤ δεν επιτρέπεται να δημοσιοποιεί πληροφορίες ή στοιχεία σχετικά με μεμονωμένες εποπτευόμενες τράπεζες.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, σας συνιστούμε να επικοινωνείτε απευθείας με την τράπεζά σας.

Πώς εγγυάται ο ΕΕΜ ότι τα χρήματά μου είναι ασφαλή;

Ο ΕΕΜ έχει την εξουσία να ζητεί από τις τράπεζες να διακρατούν περισσότερο χρήμα στα αποθεματικά τους ως δίχτυ ασφαλείας σε περίπτωση προβλημάτων. Μπορεί να χορηγεί ή να αναστέλλει άδειες λειτουργίας τραπεζών και να επιβάλλει κυρώσεις στις τράπεζες εφόσον διαπιστώνει παράβαση των κανόνων. Ο ΕΕΜ βοηθά τις τράπεζες να διαχειρίζονται προσεκτικά τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς κινδύνους ώστε να είναι ανθεκτικές σε διαταραχές. Οι σταθερές και εύρωστες τράπεζες διατηρούν τα χρήματά σας ασφαλή. Στις χώρες της ΕΕ, τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες διασφαλίζουν επίσης την προστασία των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ.

Εάν έχετε περισσότερες ερωτήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας συμπληρώνοντας την αίτηση παροχής πληροφοριών ή να μας τηλεφωνήσετε στον αριθμό + 49 69 1344 1300.