Ceisteanna coitianta…

Roinn 1 – An Sásra Maoirseachta Aonair

Céard é an Sásra Maoirseachta Aonair?

Is é an Sásra Maoirseachta Aonair (SMA) an córas maoirseachta baincéireachta san Eoraip agus tá sé ar cheann de cholúin an aontais baincéireachta. Is é atá ann an Banc Ceannais Eorpach agus údaráis mhaoirseachta náisiúnta na dtíortha uile sa limistéar euro agus na dtíortha eile a chinneann a bheith rannpháirteach ann.

Is iad seo a leanas príomhaidhmeanna SMA:

• sábháilteacht agus fóntacht an chórais baincéireachta Eorpaigh a áirithiú;
• comhtháthú airgeadais agus cobhsaíocht airgeadais san Eoraip a mhéadú.

Cén fáth a bhfuil gá leis an Sásra Maoirseachta Aonair?

Léirigh géarchéimeanna airgeadais a thapa agus a láidre is féidir le fadhbanna in earnáil airgeadais tíre amháin leathadh go tír eile, go háirithe in aontas airgeadaíochta amhail an limistéar euro. Is féidir leis na fadhbanna sin tionchar díreach a imirt ar shaoránaigh ar fud na dtíortha.

Le SMA, mar shásra comhchoiteann maoirseachta Eorpach, áirithítear maoirseacht chomhsheasmhach sna tíortha rannpháirteacha uile agus cuidítear le muinín a choinneáil in earnáil bhaincéireachta na hEorpa. Is é an Banc Ceannais Eorpach – in éineacht leis na húdaráis mhaoirseachta náisiúnta – a dhéanann maoirseacht baincéireachta Eorpach mar institiúid neamhspleách a bhfuil an saineolas riachtanach agus na cumais theicniúla riachtanacha aige.

Cé na tíortha atá rannpháirteach?

Glacann gach ceann de na fiche tír sa limistéar euro páirt sa sásra maoirseachta aonair go huathoibríoch. Is féidir le tíortha an Aontais nach bhfuil an euro mar airgeadra acu cinneadh a dhéanamh páirt a ghlacadh ann freisin trí “dlúthchomhar” leis an mBanc Ceannais Eorpach, mar is amhlaidh leis an mBulgáir.

Féadfaidh an Banc Ceannais Eorpach meabhráin tuisceana a thabhairt i gcrích le húdaráis mhaoirseachta náisiúnta ábhartha thíortha AE nach bhfuil rannpháirteach in SMA agus le húdaráis mhaoirseachta náisiúnta ábhartha na dtíortha sin nach bhfuil san Aontas. Tugtar tuairisc iontu sin ar an gcaoi a gcomhoibreoidh siad chun cúraimí maoirseachta a dhéanamh.

Roinn 2 – An chaoi a n-oibríonn an mhaoirseacht baincéireachta Eorpach

Cad é ról beacht Mhaoirseacht Baincéireachta BCE?

Ó mhí na Samhna 2014 i leith, tá maoirseacht á déanamh ag an mBanc Ceannais Eorpach ar na bainc is mó san Eoraip. Tá sé de chumhacht aige, i measc nithe eile, an méid seo a leanas a dhéanamh:

• ceadúnais na mbanc uile sna tíortha rannpháirteacha a dheonú/a aistarraingt;
• fáil agus diúscairt sealúchas i mbainc a mheasúnú;
• a áirithiú go gcomhlíonfar na ceanglais stuamachta uile a leagtar síos i rialacha baincéireachta an Aontais agus, i gcás inar gá, ceanglais stuamachta níos airde a leagan síos do na bainc chun cobhsaíocht airgeadais a chosaint.

Conas a oibríonn SMA?

Déanann an Bord Maoirseachta, le tacaíocht ó Choiste Stiúrtha, cúraimí maoirseachta an Bhainc Ceannais Eorpaigh a phleanáil agus a chur i gcrích. Áirítear orthu sin tabhairt faoi obair ullmhúcháin agus dréachtchinntí a mholadh don Chomhairle Rialaithe. Mura gcuireann an Chomhairle Rialaithe, príomhchomhlacht cinnteoireachta an Bhainc Ceannais Eorpaigh, in aghaidh na ndréachtchinntí arna moladh ag an mBord Maoirseachta, meastar iad a bheith glactha. Is iad na Comhfhoirne Maoirseachta a dhéanann maoirseacht ar bhainc shuntasacha ó lá go lá.

Cad iad na Comhfhoirne Maoirseachta?

Tá Comhfhoirne Maoirseachta (JSTanna) ar cheann de na príomhchineálacha comhair idir an Banc Ceannais Eorpach agus maoirseoirí náisiúnta. I gcás gach bainc shuntasaigh, bunaíodh foireann ar a bhfuil baill foirne de chuid an Bhainc Ceannais Eorpaigh agus na maoirseoirí náisiúnta a bhfuil baint acu le maoirseacht a dhéanamh ar an mbanc sin. Déanann an Banc Ceannais Eorpach comhordú ar an bhfoireann le cúnamh ó gach maoirseoir náisiúnta.

Déanann JSTanna maoirseacht leanúnach ar na bainc shuntasacha. Is iad na príomhchúraimí atá orthu anailís riosca a dhéanamh ar an mbanc faoi mhaoirseacht agus an clár maoirseachta agus na gníomhaíochtaí maoirseachta iomchuí a mholadh.

Cé na bainc a ndéanann an Banc Ceannais Eorpach maoirseacht orthu?

Maoirseacht dhíreach

Déanann an Banc Ceannais Eorpach maoirseacht dhíreach ar níos mó ná 100 banc suntasach, arb ionann iad agus thart ar 85% de na sócmhainní baincéireachta iomlána sna tíortha rannpháirteacha.

Meastar go bhfuil bainc suntasach bunaithe ar an méid seo a leanas:

• a méid – bainc a bhfuil luach iomlán sócmhainní os cionn €30 billiún acu nó atá ar cheann de na trí bhanc is mó i dtír.
• an tábhacht a bhaineann leo do gheilleagar na tíre ina bhfuil siad lonnaithe nó don Aontas ina iomláine.
• tábhacht a ngníomhaíochtaí trasteorann.
• ar iarr siad nó an bhfuair siad cúnamh airgeadais go díreach ón Sásra Cobhsaíochta Eorpach nó ón tSaoráid Eorpach um Chobhsaíocht Airgeadais.

Maoirseacht indíreach

Déanann a maoirseoir náisiúnta maoirseacht dhíreach ar níos mó ná 2000 banc ar lú a suntas, agus déanann an Banc Ceannais Eorpach maoirseacht indíreach orthu. Mar sin féin, is féidir leis an mBanc Ceannais Eorpach a chinneadh am ar bith maoirseacht dhíreach aon cheann de na bainc sin a ghlacadh chuige féin chun a áirithiú go gcuirfear ardchaighdeáin mhaoirseachta i bhfeidhm go comhsheasmhach.

Roinn 3 – Cuntasacht SMA

Cén chaoi a bhfuil an Banc Ceannais Eorpach freagrach go daonlathach as an maoirseacht a dhéanann sé?

Tá roinnt socruithe cuntasachta i bhfeidhm chun an Banc Ceannais Eorpach a thabhairt chun cuntais go daonlathach as a chuid gníomhaíochtaí maoirseachta, lena n-áirítear:

• plé rialta le Parlaimint na hEorpa agus le Comhairle an Aontais Eorpaigh;
• ceanglais tuairiscithe maidir le parlaimintí náisiúnta na mBallstát atá rannpháirteach i maoirseacht baincéireachta Eorpach;
• iniúchadh arna dhéanamh ag Cúirt Iniúchóirí na hEorpa;
• rialú dlíthiúil ag Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh.

Conas a sheachnaíonn an Banc Ceannais Eorpach coinbhleachtaí leasa a d’fhéadfadh a bheith ann idir a chúraimí maoirseachta agus a chúraimí beartais airgeadaíochta?

Sainítear deighilt a chúraimí i ndlí an Aontais, ionas go ndéanfaidh an Banc Ceannais Eorpach maoirseacht ar bhealach atá neamhspleách ar an mbeartas airgeadaíochta. Tá an Bord Maoirseachta freagrach as an taobh maoirseachta de ghníomhaíochtaí an Bhainc Ceannais Eorpaigh, agus tá an Chomhairle Rialaithe freagrach as saincheisteanna a bhaineann leis an mbeartas airgeadaíochta. Déanann an Bord Maoirseachta dréachtchinntí maoirseachta a mholadh agus cuirtear faoi bhráid na Comhairle Rialaithe iad lena nglacadh.

Le deighilt eagraíochtúil na mball foirne a chuireann go díreach le cúraimí beartais airgeadaíochta, seachnaítear coinbhleachtaí leasa a d’fhéadfadh a bheith ann.

Conas is féidir liom sárú ar dhlí an Aontais maidir le maoirseacht baincéireachta a thuairisciú?

Moltar duit aon sárú amhrasta ar dhlíthe an Aontais a bhaineann le cúraimí maoirseachta BCE a thuairisciú don Bhanc Ceannais Eorpach. Cumhdaítear leis sin aon sárú a líomhnaítear a rinne bainc faoi mhaoirseacht, maoirseoirí náisiúnta nó an Banc Ceannais Eorpach féin. Coinneofar faoi rún daingean an fhaisnéis go léir a chuirfear ar fáil.

Roinn 4 – Cosaint tomhaltóirí

Má tá gearán agam faoi bhanc, cad ba cheart dom a dhéanamh?

Déanann an Banc Ceannais Eorpach maoirseacht ar bhainc mhóra shuntasacha sa limistéar euro agus i dtíortha a roghnaíonn páirt a ghlacadh i maoirseacht baincéireachta Eorpach. Tá cúraimí amhail cosaint tomhaltóirí agus sciúradh airgid a chomhrac lasmuigh de raon feidhme dhualgais an Bhainc Ceannais Eorpaigh agus, dá bhrí sin, is iad na húdaráis náisiúnta atá freagrach astu.

Má tá gearán agat faoi do bhanc, déan teagmháil dhíreach le do bhanc nó seol do ghearán chuig an údarás atá i gceannas ar chosaint tomhaltóirí i do thír féin.

An féidir liom faisnéis shonrach faoi mo bhanc a fháil ó mBanc Ceannais Eorpach?

Ní féidir. Mar gheall ar cheanglais dhlíthiúla, níl cead ag an mBanc Ceannais Eorpach faisnéis ná sonraí a nochtadh maidir le bainc aonair faoi mhaoirseacht.

Déan teagmháil dhíreach le do bhanc le do thoil.

Cén chaoi a gcoinníonn SMA mo chuid airgid sábháilte?

Tá sé de chumhacht ag SMA iarraidh ar bhainc níos mó airgid a choinneáil i gcúlchiste mar líontán sábhála i gcás fadhbanna. Is féidir leis ceadúnais bhainc a dheonú nó a tharraingt siar agus smachtbhannaí a chur ar bhainc má sháraíonn siad na rialacha. Tá SMA ann chun cabhrú le bainc rioscaí inmheánacha agus seachtracha a bhainistiú go cúramach ionas go mbeidh siad athléimneach i gcoinne suaití. Déanann bainc atá cobhsaí agus fónta do chuid airgid a choinneáil sábháilte. I dtíortha an Aontais, cinntíonn scéimeanna ráthaithe taiscí arna maoiniú ag bainc freisin go gcosnaítear taiscí suas le €100,000.

Má tá tuilleadh ceisteanna agat, is féidir leat teagmháil a dhéanamh linn ag baint úsáide as an bhfoirm iarratais ar fhaisnéis nó glaoigh orainn ar +49 69 1344 1300.