Modele wewnętrzne

Banki mogą obliczać minimalną kwotę kapitału, jaką zgodnie z prawem muszą utrzymywać – czyli wymóg w zakresie funduszy własnych – za pomocą własnych modeli, jeśli uzyskały na to wcześniej zgodę właściwego organu. W jednolitym mechanizmie nadzorczym (SSM) dla wszystkich banków mających status instytucji istotnych tym organem jest EBC, a dla banków o statusie instytucji mniej istotnych – właściwe organy krajowe.

Nadzór z bliska: co to są modele wewnętrzne?

Podstawą nadzoru nad modelami wewnętrznymi stosowanymi przez instytucje istotne są obowiązujące przepisy unijne i krajowe, w tym:

• rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych
• odpowiednie regulacyjne standardy techniczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB)
• wytyczne EUNB, do których przestrzegania EBC się zobowiązał.

Nadzór opiera się na dwóch filarach:

1. kontrolach modeli wewnętrznych
2. bieżącym monitorowaniu modeli.

Pomocne dla obu filarów są prace przeprowadzone w ramach ukierunkowanego przeglądu modeli wewnętrznych (projektu TRIM), który trwał od 2016 do 2021, oraz przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych. Opracowanie tego przewodnika jest jednym z głównych efektów projektu TRIM. Najważniejsze ustalenia i wnioski z przeglądu podsumowano w specjalnym raporcie.

Przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych

Przewodnik objaśnia, jak EBC interpretuje obowiązujące przepisy unijne i krajowe oraz jak zamierza je stosować przy ocenie, czy banki spełniają wymogi prawne. Pierwotnie powstał na potrzeby projektu TRIM, a następnie stał się podstawą metodyki kontroli na miejscu dotyczących modeli wewnętrznych. Znacznie przyczynia się do ujednolicenia praktyk nadzorczych w całym europejskim nadzorze bankowym, a w efekcie – do zapewnienia równych warunków działania instytucjom istotnym korzystającym z modeli wewnętrznych.

Treść przewodnika jest wtórna w stosunku do obowiązujących przepisów unijnych i krajowych, więc nie ma na celu ich zastąpienia, uchylenia ani zmiany.

Przewodnik EBC dotyczący modeli wewnętrznych

Raport z projektu TRIM

Po zakończeniu projektu TRIM sporządzono raport, który przedstawia jego osiągnięcia i ustalenia oraz dalsze działania nadzorcze i wpływ przeglądu na nadzór nad modelami wewnętrznymi. Dzięki temu projektowi wymogi regulacyjne są wdrażane spójniej, więc zmniejszyła się nieuzasadniona zmienność występująca przy obliczaniu przez banki aktywów ważonych ryzykiem z użyciem modeli wewnętrznych. Ponadto projekt przyczynił się do dalszego ujednolicenia podejścia do nadzoru nad modelami wewnętrznymi. Zaowocował też wydaniem przewodnika EBC dotyczącego modeli wewnętrznych.

Raport z projektu TRIM Częste pytania na temat ukierunkowanego przeglądu modeli wewnętrznych

Ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych to szeroko zakrojony projekt prowadzony w latach 2016−2021 przez EBC w ścisłej współpracy z właściwymi organami krajowymi. Obejmował szczegółowe prace metodyczne i około 200 kontroli modeli wewnętrznych przeprowadzonych na miejscu w 65 instytucjach podlegających bezpośredniemu nadzorowi EBC. Prace w ramach tego projektu dotyczyły modeli wewnętrznych służących do pomiaru ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego i ryzyka kredytowego kontrahenta.