Przeciwdziałanie praniu pieniędzy
Prawodawcy unijni podjęli różne działania, aby wyjaśnić i wzmocnić istotny związek między przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT) a kwestiami ostrożnościowymi oraz uzupełnić istniejące ramy prawne UE. Działania te obejmują nowelizację dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (CRD) przez dodatkowe wyjaśnienie współzależności między nadzorem ostrożnościowym a nadzorem AML/CFT oraz zobowiązanie nadzorców ostrożnościowych do uwzględniania informacji dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (zob. opinia Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego w sprawie przekazywania podmiotom nadzorowanym w ramach nadzoru ostrożnościowego informacji o ryzyku związanym z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, po angielsku).
Ponadto Rada Unii Europejskiej przyjęła plan przeciwdziałania praniu pieniędzy. W planie tym określono cele, założone rezultaty i ramy czasowe oraz podkreślono konieczność zwiększenia skuteczności nadzoru AML/CFT. Chociaż nadzór nad przestrzeganiem przez instytucje finansowe wymogów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu pozostaje wyłączną kompetencją krajowych organów AML/CFT, w planie stwierdzono, że skuteczny nadzór wymaga lepszej wymiany informacji i współpracy między tymi organami a organami nadzoru ostrożnościowego, zwłaszcza w wymiarze transgranicznym.
W związku z tym EBC będzie podczas sprawowania nadzoru ostrożnościowego uwzględniać kwestie związane z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo i sytuację danej instytucji. Kwestie te – zwłaszcza wynikające z przeprowadzonej przez organy AML/CFT oceny zagrożeń dotyczących poszczególnych instytucji – będą uwzględniane w procesie nadzoru ostrożnościowego, m.in. w ramach następujących działań:
- przy udzielaniu zezwoleń, kiedy model biznesowy wnioskodawcy, proponowane systemy zarządzania ryzykiem i mechanizmy kontroli oraz profil akcjonariatu, członków, organu zarządzającego, kadry kierowniczej wyższego szczebla i osób pełniących kluczowe funkcje wskazują na ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu
- w bieżącym nadzorze, przy ocenie transakcji nabycia znacznych pakietów akcji oraz przy ocenie kompetencji i reputacji członków organu zarządzającego
- w procesie przeglądu i oceny nadzorczej (SREP), podczas przeglądu ryzyka, modeli biznesowych, operacji kredytowych, systemów zarządzania i wewnętrznego zarządzania ryzykiem
- przy stosowaniu ostrożnościowych środków administracyjnych, w tym zwłaszcza nakładaniu kar lub wszczynaniu procedury cofnięcia zezwolenia, tak aby mieć pewność, że przy korzystaniu ze środków i uprawnień nadzorczych uwzględniono – dla złagodzenia wątpliwości ostrożnościowych – niedociągnięcia w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu istotne z punktu widzenia nadzoru ostrożnościowego.
W związku z tym ważne jest zacieśnianie bieżącej współpracy i intensywniejsza wymiana informacji między organami nadzoru ostrożnościowego a organami AML/CFT w kraju i za granicą. Wynika to stąd, że – jak wspomniano powyżej – organy nadzoru ostrożnościowego będą w procedurach nadzorczych korzystać z informacji posiadanych przez organy AML/CFT, a organy AML/CFT będą uwzględniać informacje otrzymane od organów nadzoru ostrożnościowego.
Wprowadzenie kolejnych przepisów i wzmocnienie nadzoru nie wystarczą jednak, by skutecznie zwalczać pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu w sektorze finansowym. Najważniejszą rolę w tym zakresie mają do odegrania same instytucje finansowe. To one w pierwszym rzędzie powinny pilnować, by nie wykorzystywano ich do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz by ich kierownictwo z należytą uwagą podchodziło do takich zagrożeń. W związku z tym instytucje muszą m.in. dbać o to, by członkowie organu zarządzającego i wyższego kierownictwa mieli reputację, wiedzę, umiejętności i doświadczenie odpowiednie do swoich obowiązków. Także same instytucje odpowiadają za zapewnienie odpowiedniego zarządzania wewnętrznego i zarządzania ryzykiem, tak aby móc identyfikować, oceniać i kontrolować zagrożenia, na które są (lub mogą być) narażone, w tym ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.