Opcje wyszukiwania
Podstawy Media Warto wiedzieć Badania i publikacje Statystyka Polityka pieniężna €uro Płatności i rynki Praca
Podpowiedzi
Kolejność

Częste pytania

...na temat jednolitego mechanizmu nadzorczego

Co to jest jednolity mechanizm nadzorczy?

Jednolity mechanizm nadzorczy to nowa forma nadzoru bankowego w Europie. Tworzą go EBC i organy nadzoru z uczestniczących państw członkowskich.

Krajowe organy nadzoru

Jego główne cele to:

  • zapewnienie bezpieczeństwa i dobrego stanu europejskiego systemu bankowego
  • zwiększenie integracji i stabilności finansowej w Europie.

Powołanie jednolitego mechanizmu nadzorczego jest ważnym krokiem w tworzeniu europejskiej unii bankowej.

Dlaczego jest potrzebny?

Ogólnoeuropejski mechanizm nadzorczy osłabia dotychczasową zależność między bankami a emitentami państwowymi, co pomaga w odbudowie zaufania do europejskiego sektora bankowego.

Niedawny kryzys finansowy pokazał, jak szybko i mocno problemy występujące w sektorze finansowym jednego kraju mogą przenieść się na inne kraje, zwłaszcza w obrębie unii walutowej, i bezpośrednio dotknąć zwykłych ludzi w różnych krajach.

Dlaczego to właśnie EBC wykonuje nowe zadania?

Wynika to z przepisów prawa, ale jest też kilka innych powodów, dla których nadzór bankowy powierzono EBC:

  • Niezależność – jako autonomiczna instytucja unijna EBC zapewnia nadzór bankowy w skali całej Unii. Dzięki temu osłabia się negatywne sprzężenie zwrotne między państwami a bankami.
  • Doświadczenie – EBC ma znaczne doświadczenie w analizie instytucji i rynków finansowych. Posiada zatem możliwości techniczne, by – wraz z krajowymi organami nadzoru – pełnić tę złożoną funkcję.
  • Rozdział zadań – zasady organizacyjne określone w odpowiednich aktach prawnych gwarantują, że funkcja nadzorcza EBC jest realizowana niezależnie od polityki pieniężnej.
Czego dotyczy rozporządzenie ramowe w sprawie jednolitego mechanizmu nadzorczego i dlaczego jest potrzebne? Do kogo ma zastosowanie?

Rozporządzenie to określa ramy prawne współpracy z krajowymi organami nadzoru („właściwymi organami krajowymi”) w jednolitym mechanizmie nadzorczym. Reguluje relacje między EBC a tymi organami oraz zawiera przepisy stosujące się bezpośrednio do banków.

Jak EBC rozlicza się z nowych zadań przed instytucjami demokracji?

Przyjęto szereg zasad określających, w jaki sposób EBC ma się rozliczać ze swoich zadań nadzorczych. Zasady te obejmują:

  • regularne sprawozdania składane przed Parlamentem Europejskim, Radą UE, Komisją Europejską, Eurogrupą i parlamentami krajowymi uczestniczących państw członkowskich
  • audyty przeprowadzane przez Europejski Trybunał Obrachunkowy
  • kontrolę prawną sprawowaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Praktyczne zasady egzekwowania odpowiedzialności demokratycznej są zawarte w porozumieniu międzyinstytucjonalnym między EBC a Parlamentem Europejskim oraz w protokole ustaleń między EBC a Radą UE.

Odpowiedzialność demokratyczna

Jak EBC unika konfliktu interesów między nadzorem a polityką pieniężną?

Oba te zadania są wykonywane niezależnie od siebie, a organy decyzyjne EBC omawiają sprawy związane z polityką pieniężną i sprawy związane z nadzorem na osobnych posiedzeniach.

Żeby nie dochodziło do konfliktu interesów, zapewniono także odrębność organizacyjną pracowników bezpośrednio zaangażowanych w zadania związane z polityką pieniężną.

...na temat prac przygotowawczych

Kiedy zaczął działać jednolity mechanizm nadzorczy?

Jednolity mechanizm nadzorczy osiągnął zdolność operacyjną 4 listopada 2014.

15 października 2013 Rada UE, po negocjacjach z Parlamentem Europejskim, uchwaliła rozporządzenie w sprawie jednolitego mechanizmu nadzorczego, które weszło w życie po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym. Jednolity mechanizm nadzorczy miał być w pełni gotów do działania w ciągu roku od wejścia w życie tego rozporządzenia.

Jak EBC przygotowywał się do podjęcia nowych zadań?

Utworzono i scalono z ogólnymi strukturami EBC nowe jednostki organizacyjne. Opracowano procedury wewnętrzne oraz przeprowadzono nabór pracowników do realizacji zadań nadzorczych.

Czym była wszechstronna ocena?

Wszechstronna ocena to badanie stanu finansowego istotnych banków ze strefy euro i z krajów uczestniczących. Obejmowała ona dwie komplementarne grupy zadań:

  • przegląd jakości aktywów
  • test warunków skrajnych.
  • przejrzystość – wszyscy interesariusze powinni mieć dostęp do informacji o stanie banków
  • naprawa – wykryte problemy powinny zostać odpowiednio rozwiązane
  • zaufanie – wszyscy interesariusze powinni mieć pewność, że stan banków jest w istocie dobry i są one wiarygodne.

Ocena rozpoczęła się w październiku 2013 i trwała dwanaście miesięcy. Zostało jej poddanych 130 największych banków w strefie euro. Był to ważny etap przygotowań do uruchomienia jednolitego mechanizmu nadzorczego. Trzy główne cele oceny to: Wszechstronna ocena

...na temat nadzoru bankowego

Co dokładnie robi EBC?

Od listopada 2014 EBC jest w pełni odpowiedzialny za kluczowe zadania związane z nadzorem ostrożnościowym nad bankami. Do jego kompetencji należą m.in.:

  • udzielanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie działalności w odniesieniu do wszystkich banków z uczestniczących krajów
  • ocena transakcji nabycia i sprzedaży znacznych pakietów akcji banków
  • zapewnienie przestrzegania wszystkich wymogów ostrożnościowych określonych w unijnych przepisach bankowych, a w razie potrzeby zaostrzenie wymogów wobec banków w celu ochrony stabilności finansowej.
Nadzór bankowy
Które kraje uczestniczą w jednolitym mechanizmie nadzorczym?

Strefa euro

Kraje strefy euro automatycznie stają się uczestnikami jednolitego mechanizmu nadzorczego.

Krajowe organy nadzoru z państw uczestniczących

Bliska współpraca z krajami spoza strefy euro

Do jednolitego mechanizmu nadzorczego mogą przystąpić także państwa członkowskie, które nie mają wspólnej waluty. W tym celu ich organy nadzoru muszą nawiązać tzw. bliską współpracę z EBC.

Współpraca z krajami spoza jednolitego mechanizmu nadzorczego

EBC i organy nadzoru z państw członkowskich nienależących do jednolitego mechanizmu nadzorczego i krajów spoza UE mogą zawierać protokoły ustaleń określające zasady współpracy przy wykonywaniu zadań nadzorczych.

Jakie podmioty są objęte nadzorem?

Grupa bankowa składająca się z różnych banków liczy się jako jeden podmiot.

Nadzór bezpośredni

EBC sprawuje bezpośredni nadzór nad 113 istotnymi bankami, na które przypada prawie 82% łącznych aktywów bankowych w uczestniczących krajach.

Nadzór pośredni

EBC pośrednio nadzoruje mniej istotne banki w uczestniczących krajach. Takich banków jest około 2600. W każdej chwili EBC może jednak zdecydować o objęciu dowolnego z tych banków swoim nadzorem bezpośrednim, żeby zapewnić konsekwentne stosowanie wysokich standardów nadzoru.

Lista banków objętych nadzorem bezpośrednim
Jakie banki uznaje się za istotne?

Przy rozstrzyganiu, czy bank jest istotny, bierze się pod uwagę następujące czynniki:

  • wielkość banku
  • jego znaczenie dla gospodarki danego kraju lub całej UE
  • znaczenie jego działalności transgranicznej
  • czy dany bank ubiegał się w przeszłości o bezpośrednią pomoc finansową z Europejskiego Mechanizmu Stabilności lub Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej lub pomoc taką otrzymał.

W każdym z uczestniczących krajów bezpośrednim nadzorem EBC objęte są co najmniej trzy (najistotniejsze) banki, niezależnie od ich wielkości bezwzględnej.
 

Jak zgłosić naruszenie przepisów unijnych o nadzorze bankowym?

Ewentualne podejrzenia, że doszło do naruszenia prawa unijnego dotyczącego zadań nadzorczych EBC, należy zgłaszać do EBC. Zgłoszenie może dotyczyć potencjalnego naruszenia przepisów przez nadzorowany bank, krajowy organ nadzoru lub EBC. Wszelkie przekazane informacje będą traktowane jako ściśle poufne.

Zgłoszenie nieprawidłowości
Zadania takie jak ochrona konsumentów czy walka z praniem brudnych pieniędzy pozostają w gestii poszczególnych krajów. Wszelkie nieprawidłowości w stosowaniu przepisów dotyczących tych dziedzin należy zgłaszać do krajowych organów nadzoru.

Krajowe urzędy ochrony konsumentów

...na temat spraw organizacyjnych

Jak jest zorganizowany jednolity mechanizm nadzorczy?

Rada ds. Nadzoru

Żeby zapewnić rozdział zadań nadzorczych od zadań związanych z polityką pieniężną, za planowanie i realizację tych pierwszych odpowiada Rada ds. Nadzoru. Przygotowuje ona m.in. projekty decyzji nadzorczych do uchwalenia przez Radę Prezesów EBC.

Nowe jednostki organizacyjne

Zbudowanie jednolitego mechanizmu nadzorczego wiązało się ze zmianą dotychczasowej struktury organizacyjnej EBC, w tym – z utworzeniem nowych jednostek organizacyjnych. Na potrzeby nadzoru bankowego powołano cztery nowe Dyrekcje Generalne i Sekretariat.

Wspólne funkcje pomocnicze

Obsługę jednolitego mechanizmu nadzorczego zapewniają także istniejące jednostki organizacyjne EBC: informatyka, kadry, budżet, statystyka, komunikacja, służby prawne i administracja.

Organizacja pionu nadzoru w EBC

Jak działa jednolity mechanizm nadzorczy?

Zadania nadzorcze EBC planuje i wykonuje Rada ds. Nadzoru z pomocą Komitetu Sterującego. Zadania te obejmują prace przygotowawcze oraz opracowywanie projektów decyzji dla Rady Prezesów – głównego organu decyzyjnego EBC. Jeśli Rada Prezesów nie odrzuci projektu decyzji przedstawionego przez Radę ds. Nadzoru, decyzja zostaje uznana za uchwaloną. Bieżące zadania związane z nadzorem nad istotnymi bankami są wykonywane przez wspólne zespoły nadzorcze.

Proces decyzyjny

Co to są wspólne zespoły nadzorcze?

Organizacja

Wspólne zespoły nadzorcze stanowią jedną z głównych form współpracy między EBC a krajowymi organami nadzoru. Dla każdego istotnego banku utworzono zespół składający się z pracowników organów krajowych zaangażowanych w nadzór nad tym bankiem oraz pracowników EBC. Prace zespołu koordynuje EBC z pomocą podkoordynatorów z każdego z zaangażowanych organów krajowych.

Zadania

Zespoły odpowiadają za bieżący nadzór nad istotnymi bankami. Główne zadania zespołów to analiza ryzyka w odniesieniu do nadzorowanego banku lub grupy bankowej oraz przedstawianie propozycji programu nadzoru i odpowiednich działań w tym zakresie.

Jaka jest rola krajowych organów nadzoru?

Krajowe organy nadzoru („właściwe organy krajowe”) ściśle współpracują z EBC. Opracowują i wdrażają decyzje uchwalane przez EBC. Sprawują także bezpośredni nadzór nad mniej istotnymi bankami w krajach uczestniczących, nieobjętymi bezpośrednim nadzorem EBC. W każdej chwili EBC może jednak zdecydować o objęciu dowolnego z tych banków swoim nadzorem bezpośrednim, żeby zapewnić konsekwentne stosowanie wysokich standardów nadzoru.

Właściwe organy krajowe odpowiadają także za ochronę konsumentów i walkę z praniem brudnych pieniędzy – te zadania nie należą do kompetencji nadzorczych EBC.

...na temat ochrony konsumentów

Gdzie można złożyć zażalenie na bank?

Banki w strefie euro i krajach uczestniczących nadzoruje EBC. Jednak takie zadania jak ochrona konsumentów czy walka z praniem brudnych pieniędzy nie należą do jego kompetencji, lecz pozostają w gestii krajowych organów nadzoru.

W sprawie zażaleń należy kontaktować się bezpośrednio ze swoim bankiem lub z krajowym urzędem ochrony konsumentów.

Krajowe urzędy ochrony konsumentów

Czy EBC może udzielać informacji o konkretnych bankach ich klientom?

Nie, prawo zabrania EBC ujawniania informacji i danych o poszczególnych nadzorowanych bankach.

Rozporządzenie w sprawie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, art. 27 ust. 1
IV dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych, art. 53 ust. 1–3

Z prośbą o takie informacje należy zwrócić się bezpośrednio do swojego banku.

Co robi EBC, żeby zapewnić bezpieczeństwo pieniędzy obywateli?

Jednolity mechanizm nadzorczy ma prawo nakazać bankom, by zwiększyły kwotę rezerw stanowiących zabezpieczenie na wypadek problemów. Ponadto EBC wydaje i cofa licencje bankowe, a w razie złamania przez bank przepisów może nałożyć na niego sankcje. Celem jednolitego mechanizmu nadzorczego jest uzdrowienie banków i uodpornienie ich na wstrząsy zewnętrzne, takie jak kryzys finansowy, a przez to – utrzymanie banków w dobrym stanie, by zapewnić bezpieczeństwo oszczędności obywateli.

Ewentualne dodatkowe pytania można kierować do nas przy użyciu formularza wniosku o udzielenie informacji lub pod numerem telefonu +49 69 1344 1300.

Wszystkie strony w tej sekcji

Demaskowanie nieprawidłowości