Συνέντευξη στην Καθημερινή

Danièle Nouy, Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού
του Γιάννη Παπαδογιάννη, 2 Νοεμβρίου 2014

Τα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών στο πανευρωπαϊκό stress test ήταν καλύτερα των αναμενομένων. Πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό;

Οι αγορές έχουν πάντα διάφορες προσδοκίες. Ο σκοπός της ΕΚΤ ήταν να εξετάσει διεξοδικά τις τράπεζες που συμμετείχαν στη συνολική αξιολόγηση και να ολοκληρώσει τη δημιουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ), ο οποίος θα αναλάβει την εποπτεία των τραπεζών από μεθαύριο. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η αξιολόγηση ήταν αυστηρή, δίκαιη και, επιτρέψτε μου να πω, εξονυχιστική για όλες τις συμμετέχουσες τράπεζες. Όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν πράγματι γίνει πολλά τα προηγούμενα χρόνια: αυξήσεις κεφαλαίου, ανασυγκρότηση του κλάδου, έγκριση και υλοποίηση σχεδίων αναδιάρθρωσης… Αυτό ακριβώς αντανακλούν στην ουσία τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν την περασμένη Κυριακή. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ως επόπτες, είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τα καθήκοντά μας και να αντεπεξέλθουμε με συνέπεια στις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Από μεθαύριο, 4 Νοεμβρίου, ο τραπεζικός τομέας στην Ευρώπη μπαίνει πλέον σε μια νέα εποχή.

Πώς αξιολογείτε γενικότερα τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το stress test;

Είμαι πολύ ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα της συνολικής αξιολόγησης. Η όλη διαδικασία ήταν εξαιρετικά διεξοδική και βασίστηκε σε πολύ αυστηρά κριτήρια, κάποιοι μάλιστα στην Ελλάδα τη χαρακτήρισαν «δρακόντεια». Το αποτέλεσμά της ενίσχυσε σημαντικά τη διαφάνεια των ισολογισμών των τραπεζών. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, μετά τον συνδυασμό του ελέγχου της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review - AQR) και της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) διαπιστώθηκε μείωση κεφαλαίων κατά 263 δισεκατομμύρια ευρώ στον τριετή ορίζοντα της άσκησης σύμφωνα με τις προβολές του δυσμενούς σεναρίου. Ένα ακόμη παράδειγμα είναι ότι κατά την άσκηση AQR εντοπίστηκαν επιπλέον μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 136 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη ότι, από το καλοκαίρι του 2013 και μετά, οι τράπεζες που θα υπόκεινται σε άμεση εποπτεία στο πλαίσιο του ΕΕΜ, μεταξύ των οποίων και οι τέσσερις ελληνικές, έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς τους κατά περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια ευρώ, γεγονός που επίσης συμβάλλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα.

Στην Ελλάδα είχαμε πολλές συγχωνεύσεις και συνενώσεις τραπεζών ως αποτέλεσμα της κρίσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείτε ότι υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη συγκέντρωση του κλάδου; Υπάρχει πλεονάζουσα δυναμικότητα στις ευρωπαϊκές τράπεζες;

Αρμόδιες να αποφασίσουν για αυτό είναι οι αγορές. Η αποστολή των εποπτών είναι να εκτελούν τα καθήκοντά τους με ακεραιότητα, διασφαλίζοντας την ισότιμη μεταχείριση των εποπτευομένων. Χάρη σε όλες τις προσπάθειες που έχουμε καταβάλει, οι ισολογισμοί των τραπεζών είναι περισσότερο διαφανείς και οι επενδυτές μπορούν πλέον να σχηματίσουν μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης. Όσον αφορά την Ελλάδα, η ανασυγκρότηση του τραπεζικού τομέα ήταν αποτέλεσμα της κρίσης, η οποία οδήγησε σε σημαντική κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και επηρέασε αρνητικά τους ισολογισμούς των τραπεζών. Πιστεύω ότι η ανασυγκρότηση του τομέα βοήθησε τις ελληνικές τράπεζες να αντέξουν στη σφοδρότητα της κρίσης.

Πόσο σημαντική για την ΕΕ είναι η τραπεζική ενοποίηση; Τι σηματοδοτεί για το τραπεζικό σύστημα και τους πολίτες στην πράξη η τραπεζική ενοποίηση;

Ο ΕΕΜ δημιουργεί τις συνθήκες για μια πιο ολοκληρωμένη και αξιόπιστη χρηματοπιστωτική αγορά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Περιορίζοντας τους θεσμικούς και νομικούς φραγμούς μεταξύ των κρατών, η αγορά διευρύνεται και οι τράπεζες αποκτούν ευκολότερα πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων. Αυτό αναμένεται με τη σειρά του να βελτιώσει την πρόσβαση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών σε περισσότερα και ασφαλέστερα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι ο ΕΕΜ δεν πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά. Και αυτό γιατί η τραπεζική ένωση στηρίζεται σε δύο ακόμη πυλώνες: τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης και ένα κοινό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, το οποίο θα ολοκληρωθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Η πλήρης τραπεζική ένωση θα επιτευχθεί όταν η εμπιστοσύνη στις τράπεζες και τις καταθέσεις δεν θα εξαρτάται πλέον από τη χώρα στην οποία είναι εγκατεστημένες οι τράπεζες. Αυτό θα αποτελέσει ένα σημαντικότατο βήμα τόσο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όσο και προς μια μελλοντική ένωση των αγορών κεφαλαίων.

Θα είναι πραγματικά κοινή η εποπτεία των τραπεζών ή μήπως οι μεγάλες τράπεζες ή τράπεζες από μεγάλες χώρες θα βγουν τελικά ευνοημένες;

Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε ότι το ισχυρό εποπτικό πλαίσιο θα εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Με την εξάλειψη του κανονιστικού αρμπιτράζ και της εθνικής μεροληψίας, ο ΕΕΜ ενισχύει σημαντικά την εμπιστοσύνη στην τραπεζική εποπτεία και αυτό αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της φερεγγυότητας όλων των τραπεζών, μικρών και μεγάλων.

Η αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές της ευρωζώνης παραμένει. Μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη σε σταθερές βάσεις χωρίς ουσιαστική πιστωτική επέκταση;

Η πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια είναι πολύ σημαντική στην Ευρώπη. Ένας πιο εύρωστος τραπεζικός τομέας, ως αποτέλεσμα της δημιουργίας του ΕΕΜ και της ολοκληρωμένης πλέον συνολικής αξιολόγησης, θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος για να στηρίξει πιο ουσιαστικά την οικονομική δραστηριότητα. Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι η ευρωπαϊκή οικονομία στηρίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στον τραπεζικό τομέα για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από ό,τι άλλες οικονομίες, όπως είναι για παράδειγμα η αμερικανική. Πρέπει όμως να σημειωθεί πως οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη αποκτούν σταδιακά τη δυνατότητα να αντλούν κεφάλαια από τις αγορές, γεγονός που αναμένεται να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα μελλοντικά.

Βρισκόμαστε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων. Τι σημαίνει αυτό για τις τράπεζες και πώς θα αντιμετωπίσουν μια σταδιακή έξοδο από την ακολουθούμενη χαλαρή νομισματική πολιτική, όποτε αυτή ξεκινήσει;

Δεν αναφέρομαι σε ζητήματα νομισματικής πολιτικής, αλλά επί της αρχής αυτή η περίοδος χαμηλών επιτοκίων θα πρέπει να βοηθήσει τις οικονομίες να τεθούν και πάλι εντός τροχιάς, πράγμα που θα ωφελήσει όχι μόνο τον τραπεζικό τομέα αλλά και τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην Ευρώπη.