Ramy prawne EBC

EBC jest instytucją unijną, więc jego działalność regulują określone przepisy prawa pierwotnego UE (czyli traktatów) oraz prawa wtórnego (czyli rozporządzeń, dyrektyw, decyzji, zaleceń i opinii).

Ogólne cele i zadania EBC zapisano w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego. Konkretne zadania w zakresie nadzoru bankowego nakłada na EBC rozporządzenie w sprawie SSM, które określa także zasady współpracy EBC z krajowymi organami nadzoru z państw członkowskich uczestniczących w europejskim nadzorze bankowym.

• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
• Statut ESBC i EBC
• Rozporządzenie w sprawie SSM

Podczas wykonywania swoich zadań nadzorczych EBC stosuje unijne przepisy bankowe, w tym zwłaszcza dyrektywę i rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych. W tych aktach prawnych wskazano zasady, których muszą przestrzegać banki, dotyczące np. kapitału, zarządzania ryzykiem lub zarządzania wewnętrznego, oraz określono odnośne uprawnienia organów nadzoru. Uzupełnieniem tych przepisów są szczegółowe standardy techniczne opracowywane przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego.

Unijne przepisy bankowe

Cyfrowe repozytorium aktów prawnych

EBC opracował repozytorium unijnych aktów prawnych dotyczących nadzoru bankowego. Zawiera ono akty w języku angielskim z linkami do portalu EUR‑Lex, gdzie można znaleźć wersje we wszystkich językach urzędowych UE.

Repozytorium składa się z trzech tomów:

• Tom I – akty prawne określające podstawy SSM
• Tom II – akty prawne dotyczące: (i) wdrożenia zasady rozdziału funkcji, (ii) rozliczalności, (iii) opcji i swobód uznania przewidzianych w prawie unijnym, (iv) delegowania uprawnień nadzorczych, (v) sprawozdawczości, (vi) opłat nadzorczych oraz (vii) sankcji
• Tom III – akty prawne dotyczące wewnętrznej organizacji SSM

Repozytorium jest regularnie aktualizowane.

(Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia 2023)

Akty prawne EBC

Na potrzeby wykonywania swoich zadań nadzorczych EBC uchwala także własne akty prawne. Należą do nich:

Rozporządzenia

Najważniejsze jest rozporządzenie ramowe w sprawie SSM, regulujące relacje i procedury instytucjonalne w europejskim nadzorze bankowym. Inne rozporządzenia określają, jak EBC ma korzystać z opcji i swobód uznania przewidzianych w unijnych przepisach bankowych oraz jak może nakładać na nadzorowane banki dodatkowe wymagania, np. opłatę nadzorczą.

• Rozporządzenie ramowe w sprawie SSM
• Rozporządzenie w sprawie opłat nadzorczych
• Inne rozporządzenia nadzorcze EBC

Decyzje bez adresatów

Takie decyzje mogą dotyczyć wdrażania określonych unijnych przepisów bankowych, np. dotyczących ostrożnościowego traktowania zysków. Mogą także regulować pewne wewnętrzne procedury EBC, takie jak przekazywanie niektórych uprawnień do podejmowania decyzji nadzorczych.

• Decyzja EBC w sprawie wdrożenia rozdziału funkcji polityki pieniężnej od funkcji nadzorczej Europejskiego Banku Centralnego
• Decyzja EBC w sprawie przekazania uprawnień do przyjmowania decyzji w przedmiocie funduszy własnych
• Decyzja EBC w sprawie metodologii i procedur określania i gromadzenia danych dotyczących czynników warunkujących wysokość opłaty stosowanych do obliczania rocznych opłat nadzorczych
• Inne decyzje nadzorcze EBC bez adresatów

Decyzje skierowane do konkretnych banków

Takie decyzje mogą dotyczyć wyznaczenia bankowi określonych obowiązków lub zatwierdzenia jego wniosku. Mogą to być decyzje w sprawie wymaganej wysokości kapitału regulacyjnego lub zgody na stosowanie modelu wewnętrznego do obliczania ryzyk finansowych. Kiedy decyzja pociąga za sobą negatywne skutki dla banku, do którego jest skierowana, wtedy ten bank ma prawo do bycia wysłuchanym i do wystąpienia o jej przegląd administracyjny.

Wytyczne i instrukcje

Są to akty prawne EBC skierowane do krajowych organów nadzoru z państw należących do strefy euro w celu ujednolicenia podejścia nadzorców do określonych zagadnień. EBC może także wydawać instrukcje dla organów nadzorczych z innych państw UE, z którymi ustanowił bliską współpracę w dziedzinie nadzoru.

Wytyczne nadzorcze

Zalecenia

EBC zwykle wydaje zalecenia po to, żeby ujednolicić podejście krajowych organów nadzoru do banków mniej istotnych. Za pomocą wytycznych udziela także bankom istotnym wskazówek w określonych sprawach, np. w kwestii zasad wypłaty dywidendy.

Zalecenia nadzorcze

Opinie

W ramach swojej funkcji doradczej EBC wydaje opinie na temat projektów unijnych i krajowych aktów prawnych z dziedziny nadzoru bankowego.

• Opinie nadzorcze EBC w sprawie projektów unijnych aktów prawnych
• Opinie nadzorcze EBC w sprawie projektów krajowych aktów prawnych

Prawo krajowe

Jako organ nadzoru bankowego Europejski Bank Centralny stosuje także odpowiednie przepisy prawa krajowego wdrażające lub uzupełniające unijne dyrektywy w sprawie nadzoru bankowego.

Krajowe organy nadzoru stosują te same ramy prawne co EBC oraz własne statuty i procedury wynikające z przepisów krajowych.

Dodatkowe informacje o aktach prawnych EBC w dziedzinie nadzoru