Juridisch kader van de ECB

Als EU-instelling werkt de ECB op basis van duidelijk omschreven regels die deel uitmaken van het primaire recht (bijv. verdragen) en het secundaire recht (bijv. verordeningen, richtlijnen, besluiten, aanbevelingen en adviezen) van de Europese Unie.

De algemene doelstellingen en taken van de ECB worden uiteengezet in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en de statuten van het Europees Stelsel van centrale banken en van de Europese Centrale bank. Volgens de GTM-verordening is de ECB bevoegd voor specifieke taken in verband met bankentoezicht. Deze verordening regelt ook de samenwerking van de ECB met de nationale toezichthoudende autoriteiten van de EU-landen die deelnemen aan het Europees bankentoezicht.

• Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
• Statuten van het ESCB en van de ECB
• GTM-verordening

Bij de uitvoering van haar toezichthoudende taken past de ECB de Europese bankwetgeving toe, met name de richtlijn kapitaalvereisten en de verordening kapitaalvereisten. Hierin zijn de regels vastgesteld die banken moeten volgen, bijvoorbeeld op het vlak van kapitaal, risicomanagement en governance, evenals de bevoegdheden van de toezichthouders. Deze rechtshandelingen worden aangevuld met gedetailleerde technische normen die door de Europese Bankautoriteit worden opgesteld.

EU-bankwetgeving

Digitale compilatie van rechtshandelingen

De ECB heeft de belangrijkste EU-wetgeving in verband met bankentoezicht in een digitale compilatie samengebracht. De rechtshandelingen zijn beschikbaar in het Engels en in alle officiële talen van de EU toegankelijk via links naar het EUR-Lex-portaal.

Bekijk de drie delen hier:

• Deel I – rechtshandelingen over de beginselen van het SSM
• Deel II – rechtshandelingen over: (i) de tenuitvoerlegging van het scheidingsbeginsel; (ii) het verantwoordingskader; (iii) regels over keuzemogelijkheden en manoeuvreerruimte die het Unierecht biedt; (iv) de delegatie van toezichtsbevoegdheden; (v) rapportage; (vi) toezichtsvergoedingen; en (vii) sancties
• Deel III – rechtshandelingen over de interne organisatie van het SSM

De compilatie wordt geregeld bijgewerkt.

(Laatst bijgewerkt: 21 december 2023)

Rechtshandelingen van de ECB

De ECB stelt ook eigen rechtshandelingen vast om haar toezichtsmandaat te vervullen. Deze rechtshandelingen omvatten:

Verordeningen

Centraal daarbij staat de GTM-kaderverordening, die de institutionele relaties en procedures binnen het Europees bankentoezicht uiteenzet. In andere verordeningen van de ECB wordt bepaald hoe de ECB gebruikmaakt van de opties en manoeuvreerruimte die de Europese bankwetgeving biedt, of worden aan onder toezicht staande banken extra verplichtingen opgelegd, bijv. over de betaling van de toezichtsvergoedingen.

• GTM-kaderverordening
• Verordening inzake vergoedingen
• Andere verordeningen van de ECB inzake toezicht

Niet aan specifieke banken gerichte besluiten

Deze besluiten kunnen worden gebruikt om uitvoering te geven aan specifieke bepalingen van de Europese bankwetgeving, bijvoorbeeld over de prudentiële behandeling van winsten. Hierin kunnen ook bepaalde interne procedures van de ECB worden vastgesteld, bijvoorbeeld over het delegeren van bevoegdheden om toezichtsbesluiten aan te nemen.

• Besluit van de ECB houdende de tenuitvoerlegging van scheiding tussen de monetaire beleidsfunctie en de toezichtfunctie van de Europese Centrale Bank
• Besluit van de ECB betreffende de delegatie van de bevoegdheid tot vaststelling van eigenvermogenbesluiten
• Besluit van de ECB betreffende de methodologie en procedures voor de gegevensvaststelling en -verzameling aangaande voor de berekening van de jaarlijkse vergoeding voor toezicht toegepaste vergoedingsfactoren
• Andere niet aan specifieke banken gerichte toezichtsbesluiten van de ECB

Aan specifieke banken gerichte besluiten

Dergelijke besluiten kunnen worden gebruikt om een bank specifieke verplichtingen op te leggen of een verzoek van een bank goed te keuren. Het kan bijvoorbeeld gaan om besluiten over het vereiste kapitaal, of om de goedkeuring van het gebruik van een intern model voor de berekening van financiële risico's. Indien een besluit nadelige gevolgen heeft voor de bank waaraan het is gericht, heeft de bank het recht te worden gehoord en kan ze een administratieve toetsing van het besluit vragen.

Richtsnoeren en instructies

De ECB kan deze instrumenten richten aan de nationale toezichtsautoriteiten van landen van het eurogebied om de toezichtsbenadering over specifieke onderwerpen te stroomlijnen. De ECB kan ook instructies richten aan de toezichthoudende autoriteiten van andere EU-landen die een nauwe samenwerking op het vlak van toezicht met de ECB zijn aangegaan.

Richtsnoeren voor het toezicht

Aanbevelingen

De ECB gebruikt gewoonlijk aanbevelingen om de benaderingen van nationale toezichthoudende autoriteiten met betrekking tot minder belangrijke banken te harmoniseren. Met de aanbevelingen kan de ECB ook een leidraad verschaffen aan belangrijke instellingen over specifieke onderwerpen, bijv. over hun beleid inzake dividenduitkeringen.

Aanbevelingen voor het toezicht

Adviezen

In haar adviserende rol brengt de ECB adviezen uit om commentaar te geven op voorgestelde Europese of nationale rechtshandelingen op het gebied van bankentoezicht.

• Adviezen van de ECB over ontwerpwetgeving van de Unie inzake toezicht
• Adviezen van de ECB over nationale ontwerpwetgeving inzake toezicht

Nationale wetgeving

Als bankentoezichthouder past de ECB ook bepalingen van nationaal recht toe die EU-richtlijnen op het gebied van bankentoezicht omzetten of aanvullen.

De nationale toezichthoudende autoriteiten passen hetzelfde rechtskader toe als de ECB, aangevuld met hun eigen statuten en procedures uit hoofde van het nationaal recht.

Aanvullende informatie over rechtshandelingen van de ECB op het vlak van toezicht