Νομικό πλαίσιο της ΕΚΤ

Ως θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) λειτουργεί σύμφωνα με σαφώς καθορισμένους κανόνες που περιέχονται τόσο στο πρωτογενές δίκαιο (δηλ. τις συνθήκες) όσο και στο παράγωγο δίκαιο (π.χ. κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις, συστάσεις και γνώμες) της ΕΕ.

Οι στόχοι και τα καθήκοντα της ΕΚΤ καθορίζονται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ειδικά καθήκοντα τραπεζικής εποπτείας έχουν ανατεθεί στην ΕΚΤ με τον κανονισμό ΕΕΜ οποίος καθορίζει επίσης τη συνεργασία της ΕΚΤ με τις εθνικές εποπτικές αρχές των χωρών της ΕΕ που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία.

• Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ
• Καταστατικό του ΕΣΚΤ/της ΕΚΤ
• Κανονισμός ΕΕΜ

Κατά την εκτέλεση των εποπτικών καθηκόντων της, η ΕΚΤ εφαρμόζει το ευρωπαϊκό τραπεζικό δίκαιο, ιδίως την οδηγία και τον κανονισμό για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις. Αυτές οι νομικές πράξεις διευκρινίζουν τους κανόνες με τους οποίους πρέπει να συμμορφώνονται οι τράπεζες όσον αφορά, για παράδειγμα, το κεφάλαιο, τη διαχείριση κινδύνων ή τη διακυβέρνηση και καθορίζουν τις αντίστοιχες εξουσίες των εποπτικών αρχών. Συμπληρώνονται με λεπτομερή τεχνικά πρότυπα που έχει εκπονήσει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών.

Τραπεζικό δίκαιο της ΕΕ

Ψηφιακή συλλογή νομικών πράξεων

Η ΕΚΤ δημιούργησε συλλογή συναφών νομικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την τραπεζική εποπτεία. Οι πράξεις αυτές είναι διαθέσιμες στα αγγλικά και προσβάσιμες σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ μέσω υπερσυνδέσεων προς τη διαδικτυακή πύλη EUR-Lex.

Περιηγηθείτε στους εξής τρείς τόμους:

• Τόμος I – νομικές πράξεις σχετικά με τα θεμέλια του ΕΕΜ
• Τόμος II – νομικές πράξεις σχετικά με: (i) την εφαρμογή της αρχής του διαχωρισμού, (ii) το πλαίσιο λογοδοσίας, (iii) τους κανόνες όσον αφορά τα δικαιώματα και τις διακριτικές ευχέρειες που παρέχει το ενωσιακό δίκαιο, (iv) την εκχώρηση εποπτικών εξουσιών, (v) την υποβολή αναφορών, (vi) τα εποπτικά τέλη και (vii) τις κυρώσεις
• Τόμος III – νομικές πράξεις σχετικά με την εσωτερική οργάνωση του ΕΕΜ

Η συλλογή επικαιροποιείται ανά τακτά διαστήματα.

(Επικαιροποιήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2023)

Νομικές πράξεις της ΕΚΤ

Η ΕΚΤ εκδίδει επίσης δικές της νομικές πράξεις προκειμένου να εκπληρώσει τα εποπτικά της καθήκοντα. Σε αυτές συγκαταλέγονται:

Κανονισμοί

Σημαντικότατος μεταξύ αυτών είναι ο κανονισμός για το πλαίσιο ΕΕΜ ο οποίος καθορίζει τις θεσμικές σχέσεις και τις διαδικασίες εντός της ευρωπαϊκής τραπεζικής εποπτείας. Άλλοι κανονισμοί της ΕΚΤ διευκρινίζουν πώς η ΕΚΤ χρησιμοποιεί τα δικαιώματα και τις διακριτικές ευχέρειες που παρέχει το ευρωπαϊκό τραπεζικό δίκαιο ή επιβάλλουν ορισμένες πρόσθετες υποχρεώσεις στις εποπτευόμενες τράπεζες, π.χ. σχετικά με την καταβολή εποπτικών τελών.

• Κανονισμός για το πλαίσιο ΕΕΜ
• Κανονισμός για τα εποπτικά τέλη
• Άλλοι εποπτικοί κανονισμοί της ΕΚΤ

Αποφάσεις χωρίς αποδέκτες

Αυτές οι αποφάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή συγκεκριμένων διατάξεων του ευρωπαϊκού τραπεζικού δικαίου, για παράδειγμα σχετικά με τη μεταχείριση των κερδών για τους σκοπούς της προληπτικής εποπτείας. Μπορεί επίσης να διευκρινίζουν ορισμένες εσωτερικές διαδικασίες της ΕΚΤ, όπως η ανάθεση ορισμένων εξουσιών σε σχέση με την έκδοση εποπτικών αποφάσεων.

• Απόφαση της ΕΚΤ σχετικά με την εφαρμογή του διαχωρισμού μεταξύ της λειτουργίας νομισματικής πολιτικής και της εποπτικής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
• Απόφαση της ΕΚΤ σχετικά με την κατ' εξουσιοδότηση έκδοση αποφάσεων που αφορούν ίδια κεφάλαια
• Απόφαση της ΕΚΤ σχετικά με τη μεθοδολογία και τις διαδικασίες καθορισμού και συλλογής δεδομένων όσον αφορά τους συντελεστές βάσει των οποίων υπολογίζονται τα ετήσια εποπτικά τέλη
• Άλλες εποπτικές αποφάσεις της ΕΚΤ χωρίς αποδέκτες

Αποφάσεις που απευθύνονται σε συγκεκριμένες τράπεζες

Αυτές οι αποφάσεις μπορoύν να χρησιμοποιηθούν για την επιβολή συγκεκριμένων υποχρεώσεων σε μια τράπεζα ή για την έγκριση αιτήματος που έχει υποβάλει μια τράπεζα. Μπορεί να αφορούν, για παράδειγμα, το απαιτούμενο ποσό κανονιστικού κεφαλαίου ή την έγκριση της χρήσης εσωτερικού υποδείγματος για τον υπολογισμό των χρηματοπιστωτικών κινδύνων. Αν μια απόφαση έχει αρνητικό αντίκτυπο στην τράπεζα στην οποία απευθύνεται, η τράπεζα έχει το δικαίωμα ακρόασης και το δικαίωμα να ζητήσει τη διοικητική επανεξέταση της απόφασης.

Κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες

Η ΕΚΤ μπορεί να απευθύνει αυτές τις πράξεις στις εθνικές εποπτικές αρχές των χωρών της ζώνης του ευρώ με σκοπό την εναρμόνιση των εποπτικών προσεγγίσεων όσον αφορά συγκεκριμένα θέματα. Η ΕΚΤ μπορεί να εκδώσει οδηγίες προς τις εποπτικές αρχές άλλων χωρών της ΕΕ που έχουν καθιερώσει στενή εποπτική συνεργασία με την ΕΚΤ.

Εποπτικές κατευθυντήριες γραμμές

Συστάσεις

Η ΕΚΤ συνήθως χρησιμοποιεί τις συστάσεις για να εναρμονίσει τις προσεγγίσεις που ακολουθούν οι εθνικές εποπτικές αρχές σε σχέση με τις λιγότερο σημαντικές τράπεζες. Οι συστάσεις μπορεί επίσης να παρέχουν εποπτικές κατευθύνσεις για τις σημαντικές τράπεζες σε συγκεκριμένους τομείς, π.χ. για τις πολιτικές καταβολής μερισμάτων τους.

Εποπτικές συστάσεις

Γνώμες

Στο πλαίσιο του συμβουλευτικού ρόλου της, η ΕΚΤ εκδίδει γνώμες στις οποίες σχολιάζει προτεινόμενες ευρωπαϊκές ή εθνικές νομικές πράξεις στον τομέα της τραπεζικής εποπτείας.

• Εποπτικές γνώμες της ΕΚΤ για σχέδια νομοθετικών διατάξεων της Ένωσης
• Εποπτικές γνώμες της ΕΚΤ για σχέδια εθνικών νομοθετικών διατάξεων

Εθνικό δίκαιο

Ως εποπτική αρχή η ΕΚΤ εφαρμόζει επίσης τις σχετικές διατάξεις του εθνικού δικαίου, οι οποίες μεταφέρουν ή συμπληρώνουν τις οδηγίες της ΕΕ στον τομέα της τραπεζικής εποπτείας.

Οι εθνικές εποπτικές αρχές εφαρμόζουν το ίδιο νομικό πλαίσιο με την ΕΚΤ, το οποίο συμπληρώνουν με τα δικά τους καταστατικά και διαδικασίες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

Πρόσθετες πληροφορίες για τις εποπτικές νομικές πράξεις της ΕΚΤ