Co to jest ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych?
15 lutego 2017
Projekt TRIM: na czym polega i jaki jest jego główny cel?
Ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych (targeted review of internal models, TRIM) to projekt mający na celu ocenę, czy modele obecnie stosowane przez część banków do wyznaczania wymaganego poziomu funduszy własnych w ramach filaru I – czyli minimalnej kwoty kapitału, jaką według prawa banki muszą utrzymywać – są zgodne z wymogami regulacyjnymi oraz wiarygodne i wzajemnie porównywalne.
Jednym z głównych celów projektu TRIM jest zmniejszenie niespójności i nieuzasadnionych różnic w wielkości aktywów ważonych ryzykiem obliczanej przez banki z użyciem modeli wewnętrznych. Obecne rozbieżności wynikają stąd, że obowiązujące regulacje pozostawiają bankom pewną swobodę w modelowaniu ryzyka.
Projekt ma także ujednolicić praktykę postępowania w określonych kwestiach, tak aby modele wewnętrzne były stosowane właściwie.
Założenia projektu TRIM są więc zbieżne z dwoma głównymi celami Nadzoru Bankowego EBC, jakimi są: działanie na rzecz stabilności i odporności systemu bankowego przez aktywny i rygorystyczny nadzór oraz zapewnienie bankom równych warunków działania dzięki harmonizacji praktyki nadzoru w całej strefie euro.
Projekt TRIM rozpoczął się pod koniec roku 2015 i ma potrwać do 2019.
Dlaczego EBC zajmuje się tym właśnie teraz?
W ostatnich latach stosowanie modeli wewnętrznych do określania wymaganego poziomu kapitału regulacyjnego rodzi coraz więcej kontrowersji. Wynika to przede wszystkim z dwóch powodów:
- Modele wewnętrzne, po raz pierwszy wprowadzone w przepisach Bazylei II, stają się coraz bardziej złożone, więc bankom i nadzorcom coraz trudniej jest je zrozumieć i ocenić prawidłowość i spójność mapowania ryzyka.
- W wielu badaniach porównawczych wskazywano na niespójność i dużą rozbieżność wymogów kapitałowych obliczanych za pomocą modeli wewnętrznych różnych banków.
Jaki jest harmonogram i ogólny koszt projektu? Ile osób będzie w nim uczestniczyć? Jaki będzie udział pracowników organów krajowych, zewnętrznych audytorów i konsultantów?
Projekt TRIM jest dla Nadzoru Bankowego EBC dużą inwestycją pod względem zarówno liczby własnych pracowników – weźmie w nim udział blisko 100 nadzorców z EBC i organów krajowych – jak i kosztu zasobów zewnętrznych.
Inspekcje na miejscu będą prowadzone w latach 2017 i 2018 (z możliwością przedłużenia na 2019). Każda z nich potrwa co najmniej dziesięć tygodni i weźmie w niej udział co najmniej sześć osób. W 2017 roku odbędzie się ponad 100 takich inspekcji. Do zespołów wejdą konsultanci zewnętrzni (maksymalnie połowa składu), co pozwoli EBC kontynuować pozostałe działania nadzorcze.
Czy istnieje związek między TRIM a kończącymi się pracami nad Bazyleą III?
W ramach Bazylei III trwa debata nad tym, czy modele wewnętrzne są używane właściwie i zgodnie z zamysłem ich twórców, dlatego projekt EBC jest jak najbardziej na czasie.
Projekt TRIM skupia się dokładnie na tym, co jest przedmiotem krytyki ze strony przeciwników modeli wewnętrznych: poprawności ich stosowania do obliczania wymaganych funduszy własnych w ramach filaru I. Przegląd prowadzony przez EBC ma przyczynić się do tego, by banki korzystały z tych modeli prawidłowo.
Czy po ukończeniu Bazylei III modele wewnętrzne będą jeszcze w ogóle stosowane?
Mimo pewnych wątpliwości EBC wierzy, że modele wewnętrzne mogą być przydatne do obliczania kapitału regulacyjnego zgodnie z ekspozycją na ryzyko, pod warunkiem że zostaną spełnione pewne warunki: ryzyko musi zostać właściwie ujęte w modelu, a wyniki powinny być spójne.
Czy przeglądem zostaną objęte wszystkie banki bezpośrednio nadzorowane przez EBC?
W projekcie TRIM zostaną ocenione wszystkie banki, które są objęte bezpośrednim nadzorem EBC i mają zatwierdzone modele wewnętrzne do obliczania kapitału w ramach filaru I, oprócz trzech banków, które z różnych powodów – np. prowadzonej obecnie fuzji – zostały wyłączone. To daje 68 banków.
Przegląd obejmie ryzyko kredytowe, ryzyko rynkowe i ryzyko kontrahenta. Zostaną przy tym uwzględnione potencjalne zmiany, jakie mogą zostać wprowadzone w regulacjach dotyczących modeli wewnętrznych już w trakcie projektu.
Jak EBC wykorzysta wyniki przeglądu? Czy zostaną one uwzględnione w procesie przeglądu i oceny nadzorczej (SREP)?
Zgodnie ze standardową procedurą Nadzór Bankowy EBC od razu po zakończeniu inspekcji na miejscu zaleci bankom usunięcie ewentualnych niezgodności z wymogami regulacyjnymi.
W przypadku niespełnienia zaleceń zawartych w instrukcji EBC dotyczącej TRIM stwierdzone braki zostaną wskazane w akcie operacyjnym EBC, który zostanie wydany, kiedy przeglądy porównywalnych banków dadzą wyniki na tyle stabilne, by zapewnić równe traktowanie wszystkich instytucji.
Na koniec, po konsultacjach społecznych i opublikowaniu ostatecznej wersji instrukcji, do banków zostaną wysłane decyzje określające działania naprawcze w odniesieniu do nadal niespełnionych wymogów. Banki dostaną wystarczająco dużo czasu na wprowadzenie zmian, zwłaszcza w wypadkach, w których oczekiwania będą odbiegać od stosowanych dotychczas standardów krajowych.
Czy w wyniku przeglądu wzrośnie ogólny poziom wymogów kapitałowych?
Należy wyraźnie powiedzieć, że choć celem przeglądu jest zmniejszenie nieuzasadnionych rozbieżności między aktywami ważonymi w różnych bankach, nie dąży się do ogólnego zwiększenia poziomu tych aktywów. Niemniej w wyniku projektu TRIM może dojść do wzrostu lub spadku potrzeb kapitałowych w poszczególnych bankach.