Co to jest ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych?

15 lutego 2017 (aktualizacja 21 sierpnia 2019)

Projekt TRIM: na czym polega i co jest jego głównym celem?

Ukierunkowany przegląd modeli wewnętrznych (targeted review of internal models, TRIM) polega na ocenie, czy modele stosowane obecnie przez banki do obliczania minimalnej kwoty funduszy własnych, jaką zgodnie z prawem muszą utrzymywać – czyli wymogu kapitałowego w ramach filaru I – są zgodne z wymaganiami regulacyjnymi oraz wiarygodne i porównywalne.

Podstawowym założeniem projektu TRIM jest zmniejszenie niespójności i nieuzasadnionych różnic występujących przy stosowaniu modeli wewnętrznych do obliczania wymogu w zakresie funduszy własnych.

Kolejnym jego celem jest ujednolicenie praktyk nadzorczych, co ma sprawić, że modele wewnętrzne będą stosowane prawidłowo i spójnie. Założenia projektu są zatem zbieżne z dwoma głównymi celami Nadzoru Bankowego EBC, jakimi są: wzmacnianie stabilności i odporności systemu bankowego przez aktywny nadzór i stosowanie najlepszych praktyk oraz harmonizacja działań nadzorczych w całej strefie euro.

Czy przegląd obejmuje wszystkie banki nadzorowane bezpośrednio przez EBC?

EBC sprawdza obecnie modele dopuszczone do obliczania wymogów w ramach filaru I we wszystkich nadzorowanych przez siebie bankach, które stosują takie modele. Nie są jednak sprawdzane wszystkie modele w każdym banku. Z przeglądu są też wyłączone banki w trakcie fuzji i te, które przestały być bezpośrednio nadzorowane przez EBC. W projekcie TRIM uczestniczy obecnie 65 banków.

Przegląd obejmuje ryzyko kredytowe, ryzyko rynkowe i ryzyko kredytowe kontrahenta (nie uwzględnia ryzyka operacyjnego z uwagi na negatywne nastawienie Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego do stosowania modeli wewnętrznych do tego ryzyka).

Jaki jest harmonogram projektu i ile odbędzie się kontroli na miejscu?

Decyzja o przeprowadzeniu ukierunkowanego przeglądu modeli wewnętrznych zapadła w grudniu 2015. W 2016 w ramach prac przygotowawczych określono metody i narzędzia oraz wybrano modele do przeglądu. W 2017 rozpoczęły się kontrole na miejscu, kontynuowane w 2018 i 2019. W trakcie całego projektu ma ich się odbyć około 200.

Dwa główne etapy projektu:

• Etap 1 (ukończony) – przegląd modeli do oceny ryzyka kredytowego dla portfeli detalicznych oraz małych i średnich przedsiębiorstw, a także ryzyka rynkowego i ryzyka kredytowego kontrahenta. Kontrole odbyły się w 2017 i w pierwszej połowie 2018.
• Etap 2 (w toku) – głównie przegląd modeli do oceny ryzyka kredytowego dla portfeli o niskim wskaźniku niewykonania zobowiązań (ekspozycji wobec średnich i dużych przedsiębiorstw lub instytucji, a także kredytowania specjalistycznego). Etap ten rozpoczął się w drugiej połowie 2018 i jest nadal realizowany w 2019.

Dlaczego EBC rozpoczął projekt TRIM?

Po kryzysie finansowym wywiązała się debata na temat stosowania modeli wewnętrznych do obliczania wymogu w zakresie funduszy własnych. Miała ona dwa główne powody:

• Modele wewnętrzne, wprowadzone w zapisach Bazylei II, stały się bardziej złożone, więc bankom i nadzorcom coraz trudniej jest oceniać prawidłowość i spójność odwzorowywania w nich ryzyka.
• Badania porównawcze wykazały potencjalną niespójność i dużą rozbieżność wymogów w zakresie funduszy własnych obliczanych za pomocą modeli wewnętrznych w różnych bankach mających podobne portfele.

Celem projektu TRIM jest zmniejszenie tych nieuzasadnionych różnic oraz potwierdzenie przydatności modeli wewnętrznych. Dzięki temu modele stosowane przez banki objęte europejskim nadzorem bankowym staną się także bardziej wiarygodne.

Czy w wyniku przeglądu wymogi w zakresie funduszy własnych ogólnie wzrosną?

Celem projektu TRIM jest zmniejszenie nieuzasadnionych różnic między bankami pod względem funduszy własnych, a nie ogólne zwiększenie wymogów w tym zakresie. Niemniej w wyniku projektu w poszczególnych bankach może dojść do wzrostu lub spadku potrzeb kapitałowych.

W jaki sposób EBC komunikuje się z bankami uczestniczącymi w projekcie?

EBC prowadzi stały dialog z bankami objętymi przeglądem. Przekazuje im na bieżąco informacje o ogólnych postępach projektu i jego kolejnych etapach. Organizuje w tym celu specjalne konferencje i warsztaty, regularnie przesyła pisma informacyjne, utrzymuje kontakty dwustronne oraz wysyła swoich pracowników na spotkania branżowe.